در سخن نخست این شماره به قلم دکتر سپهر قاضی نوری؛ معاون سیاستگذاری و نظارت راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری آمده است: فعالان گرانقدری که در شرکت‌های دانش بنیان فعالیت دارند باید بدانند که صرف جلب کردن حمایت دولت، مسدود کردن راه واردات محصول مشابه خارجی، بخشودگی مالیاتی و سایر حمایت‌ها، موجب رشد آنها نخواهد شد.
در سخن نخست این شماره با این سوال که «آیا حمایت همیشه خوب است؟» آمده است: در جریان برگزاری نمایشگاه علم تا عمل آبان ماه92، شرکت های متعدد دانش بنیانی که در نمایشگاه استقرار داشتند؛ یک سو و یک زبان خواستار یک چیز بودند: حمایت!
همه مسئولان بازدید کننده هم روی همین واژه تمرکز داشتند و ترجیع بند سخنان آنان همین یک کلمه بود. اما آیا واقعا حمایت؛ همیشه، همه جا و تا هر سطحی خوب است و موجب رشد حمایت شونده می‌شود؟
آیا اگر مثلا دولت پرداخت همه هزینه‌های شرکت‌های دانش بنیان را به طور نامحدود تقبل کند کشور ما با رشد سریع فناوری و نوآوری در این شرکت‌ها مواجه خواهد شد؟ برای پاسخ به این سوال، مثال مشابهی را در نظر بگیرید:
در همه جای دنیا، برای حمایت از فرد نوآور، از ابزارهای قانونی حفاظت از مالکیت فکری (نظیر ثبت اختراع، کپی رایت و...) استفاده می‌کنند. این ابزارها در کشور ما تا به حال چندان مورد توجه نبوده‌اند اما در چند سال اخیر، ناگهان قوانین بعضا سخت گیرانه‌ای در مورد آنها وضع شده است. ظاهرا ماجرا این است که چنین حفاظت‌هایی موجب رشد و توسعه نوآوری می‌شود و اجازه نمی‌دهد افرادی با تقلید از نوآوری فرد پیشگام، منافع مادی کار او را به سمت خود هدایت کنند.
اما حمایت تا کجا خوب است؟ نامحدود؟ اگر مثلا قانونی تصویب شود که هرکس با کپی سازی محصولی، حق ثبت اختراع یک نوآور رانقض کرد اعدام شود چه اتفاقی می افتد؟ آیا دیگر کسی سراغ نوآوری می رود؟ قطعا خیر. زیرا ممکن است ناگهان معلوم شود که کار او مشابه کار قبلی بوده و باید او را اعدام کرد.
می‌بینیم که قانونی که ظاهرا برای نوآوری تصویب شده است در عمل منجر به قطع شدن زنجیره نوآوری در جامعه می‌شود و تاثیری کاملا معکوس برای کشور دارد.
در مورد حمایت از افراد نخبه و شرکت‌های دانش بنیان هم، همین قاعده صادق است. اصولا نباید مشوق‌های یک فعالیت، آنقدر جذاب باشند که به هدف افراد تبدیل شوند. مثلا اگر دولت اعلام کند که به منظور توسعه فناوری و نوآوری، به هر اختراع ثبت شده‌ای، جایزه هنگفتی می‌دهد، مخترعان (که قاعدتا هم آدم های باهوشی هستند) سریعا تمرکز خود را روی ثبت اختراعات متعدد می‌آورند تا جایزه‌های هنگفت بگیرند. لذا دیگر به فکر تجاری کردن اختراعات خود نخواهند بود که این نقض غرض سیاسیت دولت به حساب می آید و هیچ نوآوری خاصی ایجاد نمی‌شود که منابع آن نصیب کشور و جامعه شود.
فعالان گرانقدری که در شرکت‌های دانش بنیان فعالیت دارند باید بدانند که صرف جلب کردن حمایت دولت، مسدود کردن راه واردات محصول مشابه خارجی، بخشودگی مالیاتی و سایر حمایت‌ها، موجب رشد آنها نخواهد شد.
در هیچ کجای دنیا هم نمونه‌هایی نمی‌توان یافت که رشد فناوری و نوآوری در یک فضای حمایتی و یک طرفه اتفاق افتاده باشد. موفقیت این شرکت ها صرفا در یک فضای خاکستری اتفاق می افتد که ترکیبی از حمایت و رقابت باشد. در چنین فضایی است که نیاز به پژوهش، خلاقیت و نوآوری احساس می شود.
تجربه برخی منابع کشور مانند نساجی و فرش ماشینی نشان داده است که حتی در بدترین فضای اقتصادی حاکم بر صنعت، مواردی از موفقیت های بزرگ در بین انبوهی از واحدهای ورشکسته بروز کرده است که هیچ دلیلی جز توان مدیریتی و پژوهشی بالا برای آن موفقیت نمی‌توان یافت.
جمع بندی بحث آن است که از یکسو متولیان علم و فناوری کشور و بویژه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، باید تمام تلاش خود را برای آماده سازی مسیر حرکت شرکت‌های دانش بنیان مبذول دارند و در عین حال، از سویی دیگر متصدیان خود این شرکت‌ها نیز باید تلاش مضاعفی را برای رقابت در عرصه جهانی به کار ببندند و از محدود کردن خود به بازارهای داخلی پرهیز کنند.
در سومین شماره مجله فناوری و نوآوری که به صاحب امتیازی پرویز کرمی منتشر می‌شود؛ در بخش تازه‌ها به خبری از سوی رئیس جمهور درباره 20 برابر شدن بودجه صندوق نوآوری و شکوفایی اشاره شده و در بخش گزارش؛ از چهارمین جشنواره و نمایشگاه ملی «علم تا عمل» گزارشی آورده شده است.
این شماره ماهنامه نیز پرونده‌ای به نام « دانش کهن، فناوری نوین» را دنبال کرده که در آن به کاربردهای متنوع زیست فناوری و نیاز به استفاده از انرژی های پاک پرداخته شده است.
مدیریت دانش؛ نیاز عصر دانایی بخشی دیگر از این ماهنامه است که به مسیر سازمان های آینده و دانش محور شدن این سازمان‌ها در آینده اشاره کرده است.
در این ماهنامه همچنین به مطالبی درباره «ترابن»؛ بزغاله تراریخته ایرانی، ملاقات پزشک و بیمار از طریق کینکت و گزارشی از برگزاری نمایشگاه الکترونیک، کامپیوتر، و تجارت الکترونیکی پرداخته شده است.
