محققان دانشکده پزشکی دانشگاه استنفورد با همکاری یک محقق ایرانی موفق به ابداع آزمایش خون ساده وسریع شده‌اند که ممکن است بزودی بتواند نوع سرطان فرد بیمار و میزان پیشرفته بودن آن را تشخیص دهد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری، دکتر آرش علیزاده، متخصص خون‌شناسی و سرطان‌شناسی دانشگاه استنفورد و همکارانش این رویکرد را که برای طیف وسیعی از سرطان کاربری خواهد داشت، بسیار حساس و خاص خوانده‌اند.
محققان در پژوهش خود توانستند با این آزمایش به درستی حدود 50 درصد از افراد مبتلا به سرطان ریه مرحله یک و همه بیمارانی که سرطان آنها پیشرفته‌تر بود را شناسایی کنند.
حتی در زمان نبود درمان، سلولهای سرطان بطور مداوم تقسیم شده و می‌میرند. آنها پس از مرگ، دی‌ان‌ای را مانند پیغامهای کوچک ژنتیکی درون جریان خون آزاد می‌کنند.
یادگیری خوانش این پیغامها و انتخاب یکی در میان 1000 یا 10 هزار پیام بدست آمده از یک سلول سرطانی به پزشکان اجازه خواهد داد تا به سرعت و بطور غیرتهاجمی حجم تومور، واکنش بیمار به درمان و حتی چگونگی تکامل جهشهای تومور در طول زمان در مواجهه با بیماری یا دیگر فشارهای انتخابی را ارزیابی کنند.
دکتر علیزاده، دانشیار پزشکی در دانشگاه استنفورد اظهار کرد: ما به دنبال تولید یک روش عمومی برای شناسایی و سنجش بار بیماری هستیم. ارزیابی سرطانهای خون مانند لوسمی به دلیل سادگی دسترسی به آنها در جریان خون، بسیار ساده‌تر از تورمورهای جامد است. با ابداع یک روش عمومی برای نظارت بر دی‌ان‌ای تومور در حال گردش، ما به دنبال تبدیل تومورهای جامد به تورمورهای مایع هستیم که ساده‌تر قابل شناسایی و پیگیری باشند.
روش محققان موسوم به «CAPP-Seq» (ایجاد نمایه شخصی سرطان با تعیین توالی عمیق) به اندازه کافی برای شناسایی تنها یک مولکول از دی‌ان‌ای تومور در دریایی از 10 هزار مولکول دی‌ان‌ای سالم در جریان خون حساس است.
دکتر علیزاده با ژنتیکی خواندن بیماری سرطان، گفت: برخلاف بیماریهایی مانند سندرم داون که از یک عامل غالب برخوردار است، برای بیشتر سرطانها، شناسایی یک انحراف یا جهش ژنتیکی خاص که در هر بیمار وجود داشته باشد، مشکل است. در عوض، هر سرطان در هر بیمار از لحاظ ژنتیکی متفاوت است،اگرچه ممکن است مجموعه‌ای از جهشها در بیماران با یک سرطان مشابه، مشترک باشد.
وی افزود: ما به دنبال ژنهایی هستیم که بیشتر تغییر می‌کنند و از رویکردهای محاسباتی برای شناسایی ساختار ژنتیکی سرطان استفاده کرده‌ایم. این کار به ما اجازه داد تا بخشی از ژنوم را که برای شناسایی و پیگیری بیماری بهتر است، کشف کنیم.
اگرچه محققان بر بیماران مبتلا به سرطان ریه با سلولهای بزرگتر که شامل بیشتر سرطانهای ریه از جمله آدنوکارسینوما، سرطان سلول سنگفرشی و سرطان ریه با سلولهای بزرگ است، تمرکز داشتند، این رویکرد می‌تواند بطور گسترده بر تومورهای مختلف جامد زیادی در سراسر بدن اعمال شود.
همچنین این امکان وجود دارد که بتوان از این آزمایش نه تنها برای پیگیری پیشرفت یک بیمار که قبلا تشخیص داده شده بهره برد، بلکه همچنین جمعیتهای سالم یا در معرض خطر را برای نشانه‌های بیماری غربالگری کرد.
به گفته علیزاده، شیوه CAPP-Seq ممکن است به عنوان یک ابزار پیش‌آگهی نیز مفید باشد.
نتایج این پژوهش در مجله Nature Medicine منتشر شده است.
