یکی از شرکت‌های مورد حمایت ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، موفق به تولید، اخذ مجوز و تجاری‌سازی داروی کنترل کننده الزایمر شده است و در حال حاضر این محصول را به خارج از کشور از جمله فرانسه نیز صادر می‌کند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناروی و نوآوری به نقل از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، با توجه به اینکه ایران از نظر تنوع گیاهی بخصوص از نظر گیاهان دارویی، جایگاه منحصر بفردی در جغرافیای گیاهی جهان دارد، ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با هدف ارتقاء جایگاه کشور در حوزه گیاهان دارویی، داروهای گیاهی و احیاء طب ایرانی، تدوین نقشه راه، سند راهبردی و سیاستگذاری در سطح کلان، ساماندهی، هدایت و هماهنگی بین نهادهای مرتبط، در سال 87 تشکیل و فعالیت خود را آغاز کرد.
بر اساس نظر گیاه شناسان و پ‍‍ژوهشگران علوم مرتبط منابع طبیعی، ایران حدود 8 هزار گونه گیاه طبیعی دارد و تحقیقات دانش پژوهان کشور نشان داده که بیش از 2 هزار و 300 گونه آن دارای خواص دارویی، عطری، ادویه‌‌ای و آرایشی و بهداشتی است. ستاد گیاهان دارویی و طب سنتی اعلام کرده که از کل تعداد گونه‌های گیاهی در رویشگاه‌های ایران نزدیک به 1728 گونه آن اندمیک (بومی) محسوب شده و منحصراً در سرزمین ایران رویش دارند و یک ظرفیت انحصاری در کشور محسوب می‌شوند. بر همین اساس و با توجه به اهمیت گیاهان دارویی در کشور و نقش آن در توسعه علوم پزشکی، مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، گفت و گویی با دکتر محمدحسن عصاره، دبیر ستاد توسعه گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری انجام داده ایم که در ادامه می خوانیم.
• آقای دکتر عصاره با توجه به اینکه یکی از وظایف ستاد توسعه گیاهان دارویی و طب سنتی، احیای طب سنتی در کشور و افزایش استفاده از داروهای گیاهی است، فکر می کنید تاکنون در این زمینه چقدر موفق بوده اید؟
این موضوع را می توان از زوایای گوناگون بررسی کرد؛ یکی حمایت از مکتب پزشکی ایران با رویکرد بهره‌مندی از میراث مکتوب در نظام سلامت که در این زمینه اقدامات زیر در حال انجام است؛ برنامه‌ریزی ملی در جهت گردآوری، تطبیق، مقابله، ترجمه، چاپ و انتشار نسخه‌های خطی و غیرخطی دانشمندان ایرانی در زمینه طب سنتی در قالب طرح احیای میراث مکتوب با همکاری دانشگاه‌های علوم پزشکی و متخصصان داخلی و خارجی و نیز همکاری‌های بین ستاد در کمیته فرهنگ و تمدن شورای عالی انقلاب فرهنگی و موزه علوم پزشکی.
همچنین حمایت از برنامه‌ریزی کشوری در جهت افزایش تعداد دانشجویان طب و داروسازی سنتی نسبت به تعداد کل دانشجویان پزشکی و داروسازی کشور، حمایت در جهت هماهنگی ملی برای تربیت نیروهای متخصص، تأسیس سلامتکده و داروخانه‌های گیاهی و گسترش اصولی طب ایرانی در شبکه سلامت ملی.
علاوه بر آن حمایت از سیاست‌های بین دستگاهی با هدف افزایش تولید داروهای گیاهی و فرآورده‌های طبیعی که در این زمینه حمایت از توسعه ثبت و صدور پروانه برای داروهای گیاهی، فرآورده‌های طبیعی و مکمل‌های موجود در فهرست داروهای گیاهی، هماهنگی بین دستگاهی برای افزایش تعداد داروهای تحت پوشش بیمه از داروهای گیاهی، حمایت و بسترسازی از تولید داروهای دامپزشکی با منشأ گیاهی به‌منظور کنترل بیماریهای دام، طیور و آبزیان و کاهش خطرات باقیمانده‌های دارویی در فرآورده‌های دامی انجام می شود.
و نیز، حمایت فرابخشی از شناسایی و پایش گیاهان دارویی و معطر در جهت پوشش کامل فلور ایران، به عبارت دیگر مجموعه‌ای از فعالیت‌ها در کشور در وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مختلف باید هماهنگ شود که ستاد این نقش را بر عهده داشته و این زنجیره‌ها را به هم متصل کرده و به استناد آمار وزارتخانه‌ها در این امر موفق عمل کرده است.
• با توجه به مصرف زیاد و گاهی بی رویه داروهای شیمیایی بین مردم و عوارض آنها، چه برنامه هایی دارید تا مردم را به سمت مصرف داروهای گیاهی که عارضه ای هم ندارند، سوق دهید؟
باید این تصور اشتباه مردم که فکر می کنند داروهای گیاهی عوارضی ندارند را درست کنیم؛ زیرا مصرف بی‌رویه و خودسرانه داروهای گیاهی هم مانند داروهای شیمیایی ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد؛ بنابراین باید اطلاعات و دانش مردم را در این خصوص با اطلاع رسانی و فرهنگ سازی بالا برد.
در واقع باید گفت، زمان زیادی نیست که ستاد فعالیت خود را شروع کرده؛ ولی در همین مدت کوتاه نیز توانسته است جایگاه مشخصی برای گیاهان دارویی، داروهای گیاهی و طب سنتی ایجاد کند و در همین زمینه تصویب سند ملی گیاهان دارویی و طب سنتی به این تلاش‌ها هویت قانونی داده است. در مجموع کارهای زیربنایی بسیار متعددی صورت گرفته است، از جمله اینکه کشت گیاهان دارویی توسعه پیدا کرده و شرکت‌های معتبری به تولید داروهای گیاهی روی آورده‌اند.
• آیا فکری برای شبکه توزیع داروهای گیاهی دارید؟ اینکه داروخانه های گیاهی تاسیس شود و یا اینکه موسسات مورد تایید شما تنها کانال توزیع این داروها باشند؟
ستاد در واقع وظیفه هماهنگی، پایش و پیگیری ارتباطات بین دستگاهی برای گسترش فعالیت‌ها را به عهده دارد و بنابر اطلاعاتی که نمایندگان وزارت بهداشت و عضو ستاد اعلام کرده اند، برنامه‌هایی برای تاسیس داروخانه‌های گیاهی (طبیعی) در حال تدوین است که در آینده‌ای نزدیک شاهد فعالیت آنها خواهیم بود، در کنار این مساله، پاییز امسال، دومین جشنواره و نمایشگاه ملی گیاهان دارویی، فرآورده‌های طبیعی و طب سنتی که در واقع یک مجمع عمومی بسیار مفید و کارآمدی برای تولیدکنندگان، سرمایه‌گذاران، محققین، صنعتگران، پزشکان، کشاورزان، نوآوران، بارگانان و صاحبان ایده خواهد بود برگزار خواهد شد که شرکت های ذیربط در این نمایشگاه می توانند با هم در تعامل باشند؛ در واقع در این نمایشگاه می‌توان شرکت‌های معتبر و محصولاتشان را به علاقه‌مندان معرفی کرد.
•آیا در حال حاضر نظارتی بر کار عطاری ها می شود؟ اگر بله از سوی چه نهاد یا ارگانی انجام می شود و شما هم در این کار سهمی دارید؟
در واقع باید گفت که این ستاد اولین بار در کشور به صورت جدی اقدام به بررسی، شناسایی و به روز کردن اطلاعات عطاری‌های سراسر کشور کرده است که این اطلاعات برای قدم بعدی برنامه‌ریزان بسیار با اهمیت است؛ البته ستاد برای ساماندهی فعالیت عطاری‌ها با سازمان‌های ذیربط اعلام آمادگی کرده و همکاری‌های موثری با آنها داشته است.
• آیا ستاد شما با وزارت بهداشت در زمینه داروهای گیاهی همکاری دارد و فکر می کنید چه نهادهایی می توانند در گسترش مصرف داروهای گیاهی در کشور با شما همکاری کنند؟
وزارت بهداشت مسئول سلامت کشور است و نمایندگان آنها نیز در ستاد حضور دارند، و تصمیمات ستاد را به مسئولین ذیربط در وزارت بهداشت منعکس می‌کند. در واقع در این زمینه ستاد، نقش هماهنگی و حمایتی داشته و تاکنون فعالیت‌های مناسبی در راستای این تعاملات صورت گرفته است که از جمله می‌توان به تحت پوشش بیمه قرار گرفتن تعدادی از داروهای گیاهی، تدوین دارونامه گیاهی، تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان، توسعه کمی و کیفی داروهای گیاهی و غیره را نام برد.
• آقای دکتر چه تسهیلاتی برای شرکت های دانش بنیانی که محصولات مبتنی بر طب سنتی تولید می کنند، در نظر گرفته اید؟
شرکت‌های جوان که تشخیص داده شود توان حرکت در مسیر اهداف توسعه کشور را دارند با داشتن حداقل‌ها از جمله دریافت مجوز تولید از دستگاه‌های ذیربط مورد حمایت ستاد قرار می‌گیرند.
اخیرا با عملیاتی شدن لایحه حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، در این ستاد، کارگزاری، ارزیابی و تشخیص این شرکت‌ها در حوزه داروها و فراورده‌های گیاهی و طبیعی تشکیل شده که خوشبختانه تعدادی موفق به گذراندن استاندارد مصوب در آیین‌نامه شده‌اند و به عنوان دانش‌بنیان تایید و به مراجع ذیربط معرفی شدند.
درواقع شرکتی که موفق به دریافت تایید از کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌ها شود، مورد حمایت صندوق نوآوری و شکوفایی قرار می‌گیرد که این حمایت‌ها شامل دریافت وام، معافیت مالیاتی، تسهیلات صادراتی و غیره می‌شود.
• به عنوان سوال آخر؛ آقای دکتر عصاره یکی از طرح های ستاد شما حمایت از تحقیقات و تولید داروهای گیاهی بر ای درمان آلزایمر و ام اس است، این طرح ها تا چه حدی پیشرفت کرده است؟
برای درمان آلزایمر یکی از شرکت‌های مورد حمایت ستاد، موفق به تولید، اخذ مجوز و تجاری‌سازی داروی کنترل کننده الزایمر شده است و در حال حاضر این محصول را به خارج از کشور از جمله فرانسه نیز صادر می‌کند.
همچنین یکی دیگر از شرکت‌های مورد حمایت ستاد، در حال تولید دارویی است که اثرات درمانی برای بیماری ام اس دارد که نتایج آن به زودی اعلام خواهد شد، در واقع ستاد برای تجاری‌سازی بیش از 70 فرآورده و دارو که مراحل قانونی را بر اساس مقررات کشور طی کرده اند، اقدامات حمایتی خود را در قالب حمایت های مالی انجام داده است.
