دکتر سورنا ستاری؛ معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری گفت: محدودیت در حوزه دانش بنیان مالی نیست بلکه فرهنگی و فکری است که باید به کمک همه دست‌اندرکاران اصلاح شود.


به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری به نقل از معاونت علمی و فناوری رئیس جمهوری، دکتر سورنا ستاری؛ معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری که برای بازدید از پارک علم وفناوری و دیگر مراکز علمی و تحقیقاتی به استان گلستان سفر کرده بود، در جمع اساتید، نخبگان و استعدادهای برتر این استان گفت: حل مشکلات هر استان برعهده عناصر بومی آن استان است، اگر مشکلات هر استان توسط مردم آن حل نشود، هیچ نهادی نمی تواند کاری برای آنها انجام دهد، مشکلات و مسائل هر استان باید توسط اساتید دانشگاه‌ها و نخبگان و مراکز علمی آن حل شود.

عضو هیات عامل صندوق نوآوری و شکوفایی با نامطلوب خواندن اینکه بیشتراساتید تنها به ارائه مقاله‌ها بسنده می‌کنند، افزود: اگر جهت گیری دانشگاه های استان در راستای حل مسائل و مشکلات استان نباشد نباید از نهادهای ملی مثل معاونت علمی و فناوری توقع هیچ گونه کمک و بودجه ای داشته باشند. اما آنچه در معاونت انجام می شود 2 بخش دارد، اول اینکه اگر کسی تحقیقی دارد که نزدیک به مرز دانش است، می تواند از کمک های دولت برخوردار شود و این یک امر طبیعی است اما این با حوزه تجاری سازی متفاوت است، در تجاری سازی کمک بلاعوض باعث از بین رفتن اغلب انگیزه‌ها و طرح‌ها خواهد شد و حتی استعداد مخترعی که در این عرصه فعال است نیز از بین خواهد رفت. در واقع کمک در تجاری سازی با عنوان تسهیلات صورت می‌گیرد و تسهیلات هم به معنای بازگشت سرمایه است.

معاون علمی و فناوری رئیس جمهور ادامه داد: از آنجا که تاسیس شرکت همراه با ریسک است باید هر یک از اساتید را که وارد این موضوع می شود، حمایت کرد و در معاونت علمی و فناوری نیز بخش حمایت از پروژه های مرز دانش در فرآیند ستادهای فناوری‌های راهبردی اتفاق می افتد. در این بخش 14 ستاد فناوری داریم، مثل ستاد نانو، بایو، سلول های بنیادی، علوم شناختی، هوافضا و ... که خیلی از آنها کمک هایی را نیز به دانشگاه‌های این استان کرده‌اند. هدف این ستادها توسعه علم است و خیلی پیرامون بحث تجاری سازی حرکت نخواهند کرد.

تجاری‌سازی آینده دانشگاه و پژوهشگاه را می سازد

رئیس بنیاد ملی نخبگان درادامه به نقش تجاری‌سازی در دانش اشاره کرد و ادامه داد: آنچه آینده دانشگاه و پژوهشگاه را می سازد بخش تجاری سازی است. دولت در حوزه پژوهش کم هزینه نکرده است، در حال حاضر در سازمان‌های دولتی هزاران عضو هیات علمی داریم. چرا نباید تجاری سازی کنیم؟، اگر تجاری سازی نکنیم با کوچکترین تحریم به مشکل بر می خوریم، این تصور غلطی است که ما باید پول تجاری سازی را به محقق بدهیم. در نظام ملی نوآوری، باید از طریق حلقه های واسط عمل کرد، محقق قطعا نفر اصلی است، اما محقق نمی تواند کار تجاری سازی کند، محقق صاحب دانش است اما علم تجاری کردن محصول را ندارد، بنابراین باید پارک علم و فناوری تعریف کنیم، تفاوت پارک علم و فناوری با شهرک صنعتی، در قرار دادن مشاور است، در این است که قدم قدم وارد بحث تجاری سازی می شویم. مثلا روز اول به محقق یک اتاق می دهد، اگر فارغ‌التحصیل شد می تواند، شرکت تاسیس کند و...

معاون علمی و فناوری رئیس جمهور گفت: مراکز نوآوری و رشد باید در دانشگاه‌ها شکل بگیرد و اینها همان حلقه های اول هستند. تمام اساتید می توانند شرکت دانش بنیان تاسیس کنند، این شرکت‌ها تماما خصوصی و متعلق به شخص آنان است، البته دانشگاه و پژوهشکده نیز می توانند در این شرکت‌ها سهیم باشند هرچند ما توصیه نمی کنیم.

دبیر هیات امنا صندوق نوآوری و شکوفایی ادامه داد: امروزه علم با سرعت بسیار زیادی در حال پیشرفت است و نمی توان سال ها برای تجاری سازی یک محصول صبر کرد، استاد باید بتواند در 4-5 سال تجاری سازی کند، اگر توانست این کار را انجام دهد بهتر است یک شرکت دانش بنیان تاسیس کند، بدین طریق سود حاصل آن به مراکز علمی نیز خواهد رسید.

معاون علمی وفناوری رئیس جمهور بزرگترین مشکل در راه اجرایی شدن قانون دانش بنیان را فرهنگ دانست و گفت:  بزرگترین مشکلی که در جامعه علمی و فناوری وجود دارد، بحث فرهنگی است، یعنی جا انداختن فرهنگ تاسیس و فعالیت شرکت‌های دانش بنیان در اقتصاد کشور. کشوری که از راه فروش نفت خام پول بدست می‌آورد، حالا می خواهد از راه مغزو دانش پول بدست آورد، این امر نیاز به فرهنگسازی دارد.

وی گفت: در اقتصادی که پایه آن بر اساس رانت است و از راه فروش منابع درآمد بسیار بالایی دارد در ظاهر نه احتیاجی به تربیت مغز است و نه احتیاجی به تربیت نیروی دانشگاهی. چنین اقتصادی نه نیاز به فناوری دارد، نه تکنولوژی و نه حتی دانشگاه.

نظام مدیریتی باید تغییر کند

وی در ادامه با اعلام اینکه کشور چین با سابقه‌ای 20 ساله در فعالیت‌های حوزه نفت الان به جایگاه فروش فناوری این حوزه رسیده است، اما ما با حرکت یک قرن هنوز مصرف کننده هستیم افزود: امروزه شرکت های اول دنیا، گوگل، مایکروسافت، فیس بوک و امثالهم هستند و دوره شرکت هایی مثل فولاد به سر آمده است، بانک های ما باید دچار تغییر شوند، چرا بانک‌های ما نمی توانند روی دانش و برند سرمایه‎گذاری کنند. کار اصلی معاونت تغییر این نظام مدیریتی است، چه بیمه چه بانک و چه حتی دانشگاه.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه با اشاره به نقش دانشگاه در حل مشکلات کشور گفت: حضور دانشگاهی که نتواند مشکل استان را حل کند، بی فایده است، اگر نتوانیم نظامی در دانشگاه بسازیم که توانایی های افراد را برای حل مشکلات شهر و استان خود ارتقا دهد، وجود دانشگاه غیر ضروری می‌شود، باید تمام ظرفیت های استان ها را پوشش دهیم. قانون حمایت از شرکت های دانش بنیان بسیار مدرن است و تعلیق 4 ساله اجرای آن، بهترین دلیل بر مدرن بودن آن است، اصل قانون بر این پایه استوار است که اگر کسی اراده کند که بخواهدکارمند دولت نباشد باید از او حمایت کرد و تسهیلات کم بهره مالی و معافیت‌های گمرکی داد مثلا تا 15 سال از پرداخت مالیات و گمرکی معاف خواهد بود و می تواند از تسهیلات بانکی استفاده کند، البته تا رسیدن به اجرای کامل آن راه بسیار است و ما در حال حاضر در ابتدای راه هستیم.

رئیس بنیاد ملی نخبگان ادامه داد: دلیل حضور بنده در استان ها بدین منظور است که عملی شدن این قانون نیاز به کمک و همیاری همه ما دارد، این فرهنگسازی باید در استان‌ها هم انجام شود، ما در کشور پژوهشگاه‌هایی داریم که هزارمیلیارد تومان در آنها هزینه شده است، در حالی که هنوز از ارائه یک فناوری عاجز است، این موضوع نشان می‌دهد که روند فعلی اشتباه است و سیستم باید اصلاح شود و این اصلاح با فرهنگ‌سازی و تلاش همگان میسر است.

هدف اصلی معاونت علمی؛ اجرایی کردن قانون حمایت از شرکت های دانش بنیان

وی با تاکید بر نقش شرکت های دانش بنیان در تجاری سازی دانش گفت: هدف اصلی معاونت در حوزه تجاری سازی، اجرایی کردن قانون حمایت از شرکت های دانش بنیان است، این قانون چند بخش دارد، اول باید شرکت‌ها شناسایی شوند که این امر بر عهده کارگزاری‌هایی است که معمولا مستقر در پارک علم و فناوری هر استان هستند،  برای حل مشکلات بانکی، صندوق نوآوری و شکوفایی را راه‌اندازی کردیم، این صندوق تفاوت بین افراد عادی و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را خوب می داند، اعضای این صندوق کسانی هستند که مدت ها کار تجاری سازی کردند و یک فرد بانکی هم نیستند.

ثبت اختراع پایان کار نیست

دبیر هیات امناء صندوق نوآوری و شکوفایی اظهار کرد: ثبت اختراع پایان کار نیست، مخترع باید بداند این اول راه است، مقداری هزینه اولیه به او پرداخت خواهد شد، در جشنواره ها می تواند وارد بخش تجاری سازی شود و اگر توسط داوران ما انتخاب شوند برای تجاری سازی به معاونت علمی معرفی خواهند شد و با آنها مثل یک شرکت دانش‌بنیان برخورد می‎شود، 300 میلیون وام قرض الحسنه با چک و سفته به آنها پرداخت می شود، ضمانت سنگین نیز از آنها نخواهیم گرفت، ما به این افراد اطمینان خواهیم کرد، چرا که یا استاد دانشگاه هستند یا مخترع یا دانشجوی ارشد، بنابراین صاحب اعتبار است.

رئیس بنیاد ملی نخبگان در ادامه افزود: در این استان 130 نفر تحت پوشش بنیاد هستند، از ماموریت‌های دفاتر استانی بنیاد حفظ این افراد در استان‌های خودشان است و از اهداف بنیاد ملی نخبگان نیز حفظ افراد در کشور است البته ما ممانعتی از رفتن آنها به خارج از کشور نمی‌کنیم، بلکه ما در راستای توانمندسازی استعدادهای برتر آنان را با برنامه و هدف و با هزینه خود به خارج از کشور می فرستیم تا بتوانند در بهترین مراکز علمی به ادامه تحصیل بپردازند. اما پس از پایان تحصیل به کشور باز گردند، در سطح استان نیز همین رویه باید وجود داشته باشد. افراد تحت پوشش بنیاد هر استان باید پس از کسب توانایی های لازم به استان خود بازگردند و این وظیفه اصلی بنیادهای استانی است.

محدودیت در حوزه دانش بنبان مالی نیست بلکه فرهنگی و فکری است
ستاری با بیان اینکه معاونت هیچ محدودیتی به لحاظ مالی ندارد، نقش معاونت را فرادستگاهی عنوان کرد و افزود: معاونت علمی فناوری هیچ محدودیتی ندارد، یک نهادکوچک و چابک است، باید کمک کنیم ارتباطات درست شکل بگیرید، با اطمینان می گویم هیچ محدودیت منابعی برای تجاری سازی پروژه‌ها و فعالیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان وجود ندارد و تمام پروژه ها در قالب تسهیلات قابل حمایت است، البته به شرط دانش بنیان شدن این شرکت‌ها و در چارچوب قانون آن. محدودیت در این حوزه مالی نیست بلکه فرهنگی و فکری است و باید به کمک همه دست‌اندرکاران اصلاح شود، امیدوارم در آینده نزدیک آمار چشمگیری از تاسیس و فعالیت‌های خوب شرکت های دانش بنیان و پارک های علم و فناوری داشته باشیم.

وی در پایان گفت: هم اکنون با راه اندازی صندوق نوآوری و شکوفایی و تعداد اساتیدی که شرکت های دانش بنیان تاسیس کرده و توانسته اند با صنعت ارتباط برقرار کنند و در کنار آن از تسهیلات صندوق بهره ببرند از آمارهای قابل قبولی برخوردار است. در راستای این حمایت‌ها از اساتید دانشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری استان و صندوق‌های استان اختیار کامل دارند.

بر اساس این گزارش، معاون علمی و فناوری رئیس جمهور در این سفر که با همراهی استاندار و روسای دانشگاه همراه بود ضمن بازدید از پارک علم و فناوری و مراکز رشد استان گلستان، با مسئولان استانی، روسا و اساتید دانشگاه‌های علوم کشاورزی گرگان و دانشگاه علوم پزشکی گلستان و گنبد، نخبگان و استعدادهای برتر این استان دیدار و گفت‌‎و‌گو کرد و از شرکت دانش بنیان تولید کننده گیاهان دارویی بازدید کرد.
شایسته یادآوری است در این سفر دکتر ستاری با حضور در بیت امام جمعه و نماینده ولی فقیه استان با آیت الله نورمفیدی دیدار و گفت‌گو کرد.