پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری

کلید پیشرفت

دکتر سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس جمهوری اسلامی ایران در جمع وزرای علم و فناوری حاضر در اجلاس جهانی STS از نقش مهم علم و فناوری به عنوان کلید پیشرفت جوامع سخن گفت و تاکید کرد: امروز سیاستگذاری علم، ‌فناوری و نوآوری اهمیت فراوانی یافته و در کشورهای مختلف،‌ نهادهایی مخصوص برای این امر ایجاد شده است. مسئله ای که سیاستگذاران همواره با آن روبرو هستند آن است که چگونه پیشرفت علم و فناوری را ‌به توسعه پایدار و متوازن جامعه خود پیوند زنند.
وی افزود: در نگاه اول، ‌شاید بتوان تعیین نقش علم و فناوری در ارتباط با سایر نظام های جامعه (یعنی نظام-های اجتماعی، ‌اقتصادی، ‌سیاسی و محیط زیستی) را به عنوان یک پاسخ اولیه پذیرفت اما واقعیت آن است که راه توسعه علم، ‌فناوری و نوآوری بسته به زمینه و بوم، ‌متفاوت است.

دکتر ستاری با اشاره به تفاوت های پیشرفت علم و فناوری در کشورهای در حال توسعه مانند ایران با کشورهای توسعه یافته ابراز کرد: در بیشتر موارد، ‌در کشورهای توسعه یافته، مکانیزم بازار به پیشرفت طبیعی علم و فناوری منجر می شود و دولت ها تنها به اقدامات تنظیمی (Regulatory) می پردازند. اما در محیط کشورهای در حال توسعه، به دلیل شکست سیستم، نیاز به مداخله دولت وجود دارد و اینجا جایی است که نهادهایی مانند معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در ایران، تلاش می کنند نقش خود را برای پر کردن خلأهای موجود در چینش نهادی (Institutional Setting) نظام نوآوری کشور ایفا و از شکست سیستم جلوگیری کنند.

کمک به شکل گیری زیرساخت مبادله

رییس بنیاد ملی نخبگان ایران به عدم انطباق فعالیت های دانشگاه و پژوهشگاه ها با بنگاه های تجاری و مصرف کنندگان به عنوان دو حوزه عرضه و تقاضای علم و فناوری درایران، اشاره کرد و افزود: ماموریت اصلی معاونت علمی و فناوری، ‌کمک به شکلگیری زیرساخت مبادله برای تسهیل ارتباط طرف های عرضه و تقاضای علم، فناوری و نوآوری است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود بیان کرد: اقتصاد جهانی در حرکت به سمت اقتصاددانش بنیان است و کشورهای در حال توسعه نیز با شتاب های مختلفی در حال حرکت در این جهت هستند. یکی از ارکان اقتصاددانش بنیان، وجود بنگاه های دانشی است که محل انباشت دانش (Knowledge accumulation) هستند. اما مشکلی که وجود دارد آن است که به دلیل پیچیدگی های فضای کسب و کار کشورهای در حال توسعه، بسیاری از این بنگاه ها توان گذار از درّه مرگ را ندارند و اینجاست که دولت باید از این بنگاهها حمایت کند. 

ستاری به وجود قانون پیشرفته "حمایت از شرکت های دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات" در ایران اشاره کرد و در توضیح آن گفت: بر اساس این قانون، از شرکت های دانش بنیانی که به تایید معاونت علمی و فناوری رسیده باشند، حمایت هایی از قبیل معافیت مالیاتی تا سقف 15 سال، معافیت های گمرکی، اعطای وامهای با بهره پایین و ... انجام می شود. تاکنون و در یکسال اخیر، بیش از 700 شرکت توانسته اند استانداردهای لازم برای دانش بنیان بودن را کسب کنند و مورد حمایت دولت قرار گیرند. 

معاون علمی و فناوری رییس جمهوری اسلامی ایران اضافه کرد: در همین راستا، معاونت علمی و فناوری، صندوقی تحت عنوان صندوق نوآوری و شکوفایی را ایجاد کرده است که به طور خاص به شرکتهای دانش بنیان، ‌خدمات سرمایه گذاری مخاطره پذیر (Venture Capital) ارائه می کند. این سیاستی است که آثار و پیامدهای میان مدت و بلند مدتی برای اقتصاد ایران در حرکت به سمت دانشبنیان شدن خواهد داشت و این آثار در آینده و در قالب مقالات علمی به جهانیان ارائه خواهدشد.

تبدیل تهدیدها به فرصت ها

این مقام بلندپایه ایرانی حاضر در اجلاس جهانی STS، در ادامه بر شتاب گیری پیشرفت های علمی ایران علیرغم تحریم های بی سابقه بین المللی طی سال های اخیر تاکید کرد و ادامه داد: شاید تحریم در نگاه اول، تهدیدی برای اقتصاد و معیشت ما باشد اما مردمان فلات ایران در طول تاریخ نشان داده اند که از تهدیدها فرصت می سازند. رشد بی سابقه در تولید علم، شکوفایی فناوری های نوظهور مانند نانو، بیو، اینفو و کاگنو، توانمندی در فناوری صلح آمیز هسته ای و تولید رادیوداروها، رشد فناوری های هواوفضا و دستیابی به دانش فنی ساخت تجهیزات نفتی، بخشی از پیشرفت هایی است که ما به واسطه نیاز داخلی و عدم تامین خارجی به دلیل تحریم، ‌بدست آورده ایم.

ستاری در پایان تصریح کرد: به عنوان معاون علمی و فناوری رییس جمهوری اسلامی ایران اعلام می دارم که ما به گرمی از تبادلات علمی و فناورانه با کشورهای مختلف جهان استقبال می کنیم و آماده ایم تا علم و دانش فنی خود را به دیگر کشورها منتقل کنیم.

افتتاح STS یازدهم

پیش از سخنان معاون علمی و فناوری رییس جمهوری اسلامی ایران، یازدهمین دوره اجلاس جهانی STS با سخنرانی شینزو آبه نخست وزیر ژاپن آغاز به کار کرد و شرکت کنندگان طی صبح و بعد از ظهر شاهد سخنرانی های شخصیت های دیگری از جمله وزیر امور خارجه فرانسه، وزیر علوم تایلند، وزیر علوم آرژانتین و... بودند. 

نخست وزیر ژاپن در این اجلاس درباره اقتصادی شدن فناوری پیل سوختی در ژاپن برای نخستین بار در دنیا سخن گفت و وعده داد در سال آینده این فناوری به مرحله اقتصادی خواهد رسید و مردم می توانند از آن به عنوان منبع انرژی مفید و غیرآلاینده در خودروهای خود بهره ببرند. برنامه های مفصل فناوری دولت ژاپن از جمله سلول های بنیادی، میکروالکترونیک و...، دیگر مواردی بود که شینزو آبه به آن اشاره کرد.

در ادامه این اجلاس لوران فابیوس وزیر امور خارجه فرانسه و از مقامات عالیرتبه این اجلاس به سخنرانی پرداخت. همچنین خانم فرانس کوردوبا رییس بنیاد ملی علم آمریکا (nsf) و پیچت دورونگ کاوروج وزیر علوم تایلند، سخنرانان صبح اجلاس یازدهم STS بودند.

حضور در میان ایرانیان مقیم ژاپن

دکتر ستاری روز شنبه از طریق فرودگاه اوزاکا وارد خاک ژاپن شد و در بدو ورود به این کشور، در دانشگاه دوشیشا شهر کیوتو حضور یافت و با تعدادی از دانشجویان و فارغ التحصیلان ایرانی مقیم این شهر دیدار کرد. 

در این دیدار که به همراه هیئت همراه و مدکتر نظرآهاری سفیر ایران در ژاپن صورت گرفت، دانشجویان و فارغ التحصیلان مقیم ژآپن نقطه نظرات خود را درباره وضعیت علم و فناوری، شرکت های دانش بنیان و نحوه همکاری دانشجویان دکتری و پسا دکتری در دوران اقامت خود در ژاپن مطرح کردند.

رییس بنیاد ملی نخبگان ایران نیز نحوه همکاری معاونت علمی و فناوری رییس جمهوری اسلامی ایران و بنیاد ملی نخبگان ایران را با آنها مطرح کرد. از همین رو مهندس علی مرتضی بیرنگ به عنوان معاون امور بین الملل در معاونت علمی و در بنیاد به دانشجویان مقیم ژآپن معرفی شد تا از این طریق تسهیل ارتباطات بین آنان صورت گیرد.

براساس این گزارش، این سفر به دعوت رسمی وزیر سیاست علم و فناوری کشور ژاپن از 13 تا 15 مهرماه سال جاری صورت می گیرد. پیوند یافته های علم و فناوری با نیازهای روز جامعه با تاکید بر محافظت از زمین، ایجاد صلح و آرامش در جوامع انسانی از جمله اهداف برگزاری کنفرانس بین المللی STS است.

علاوه بر وزرای علوم و فناوری کشورهای جهان، روسای مجامع علمی، دانشگاه های معتبر و صاحبان برندهای برتر دنیا نظیر بنز، بی ام و، سونی، توشیبا، هوآوی و... در این کنفرانس که از آن به داووس علم و فناوری یاد می شود، شرکت می کنند.

به طور معمول در دوره های مختلف کنفرانس STS، بیش از 40 وزیر یا روسای آکادمی های علمی کشورهای بزرگ دنیا حضور می یابند و در کنار آن حداقل 800 نفر از روسای دانشگاه های برتر جهان و نیز صاحبان صنایع بزرگ حضور دارند.

این اجلاس در اکتبر ۲۰۱۳ دهمین سالگرد خود را با شرکت نزدیک به ۱۱۰۰ اندیشمند برجسته، از جمله ۱۲ برنده جایزه نوبل از نزدیک به ۱۰۰ کشور جهان و منطقه برگزار کرد.

بر همین اساس، پس از کنفرانس STS، بنا به دعوت رسمی وزیر اقتصاد، تجارت و صنعت ژاپن، 16 مهرماه، دکتر ستاری در «اجلاس نوآوری برای زمین خنک» در شهر توکیو پایتخت ژاپن حضور می یابد و در آن به سخنرانی می پردازد.