محققان
دانشگاه علوم پزشکی کرمان با حمایت ستاد توسعه فناوری نانو معاونت علمی در
راستای ایجاد راه‌های جدید، برای درمان عفونت‌های باکتریایی، اقدام به
بررسی تأثیر نانوذرات بر روی فیلم‌های زیستی باکتریایی کردند. کاهش مدت
زمان بستری شدن، کاهش مقاومت آنتی بیوتیکی و هزینه‌های درمانی از فواید
کاربرد این دستاورد علمی خواهد بود.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری،محققان دانشگاه علوم پزشکی کرمان با حمایت ستاد توسعه فناوری نانو معاونت علمی در راستای ایجاد راه‌های جدید، برای درمان عفونت‌های باکتریایی، اقدام به بررسی تأثیر نانوذرات بر روی فیلم‌های زیستی باکتریایی کردند. کاهش مدت زمان بستری شدن، کاهش مقاومت آنتی بیوتیکی و هزینه‌های درمانی از فواید کاربرد این دستاورد علمی خواهد بود.
بیوفیلم(فیلم زیستی) گروهی از ساختارهای باکتریایی است که در
یک ماده‌ی پلیمری خارج سلولی همچون پروتئین‌های چسبنده به سطوح غیرجاندار
ایجاد می‌شود. سلول‌های باکتری موجود در بیوفیلم در مقابل آنتی‌بیوتیک‌ها
مقاوم‌تر بوده و فعالیت سوخت و ساز پایین‌تری دارند. محققان این طرح به
دنبال تولید و استفاده از نانوذراتی بوده‌اند که سبب جلوگیری از ایجاد و یا
از بین بردن بیوفیلم در ترکیبات باکتریایی شود.
لازم به توضیح است که
بیشتر عفونت‌های باکتریایی رابطه‌ی مستقیمی با بیوفیلم‌ها دارند.
باکتری‌هایی نظیر سودوموناس آئروژینوزا، استافیلوکوک اورئوس و پروتئوس
میرابلیس قادرند بیوفیلمی قوی تشکیل داده و به دستگاه‌ها و وسایل
بیمارستانی چسبیده و سبب ایجاد عفونت اضافی همچون عفونت ادراری شوند. این
امر، یکی از دلایل مرگ و میر میلیون‌ها انسان در کشورهای در حال توسعه و یا
حتی توسعه یافته است.
به گفته‌ی دکتر مجتبی شکیبائی، در میان روش‌های
مختلف جلوگیری از ایجاد و از بین بردن بیوفیلم باکتریایی، استفاده از
نانوذرات مختلف می‌تواند به عنوان راهکاری جدید مورد استفاده قرار گیرد. از
این رو، محققان این طرح به تولید نانوذرات سلنیوم و بررسی عملکرد ضد
بیوفیلمی آن‌ها پرداختند.
پیش از این گزارش شده بود که نانوذرات سلنیوم
دارای خواص ضد باکتری، ضد ویروسی و آنتی اکسیدانی هستند. اما نتایج تحقیق
حاضر برای اولین بار نشان داده است که این نانوذرات اثر ضد بیوفیلمی قابل
توجهی نیز از خود نشان می‌دهند. برای تولید این نانوذرات ازفرایند زیستی
تمیز، غیر سمی و سازگار با محیط زیست استفاده شده است. بدین منظور از یک
میکروارگانیسم احیاکننده‌ی یون‌های سلنیوم برای تولید نانوذرات سلنیوم
بیوژنیک در محدوده انداره ذره‌ای 80 تا 220 نانومتر استفاده شده است.
دکترشکیبائی
و همکاران این طرح معتقدند که نتایج حاصل از این پژوهش آغازگر مطالعات
جدیدی برای استفاده از این نانوذرات و یا همراه کردن آن با آنتی بیوتیک‌ها
جهت درمان یا پیشگیری از عفونت‌های باکتریایی مولد بیوفیلم، که یک مشکل
اساسی در بیماران بستری به حساب می‌آید، خواهد بود.
این محقق روند
مطالعات صورت گرفته را این‌گونه شرح داد: «نانوذرات سلنیوم با استفاده از
یک گونه‌ی باکتریایی مقاوم به سلنیوم تولید و از آن استخراج گردید.
نانوذرات تولیدی با استفاده از روش‌های دستگاهی مختلف مانند TEM، XRD، EDX و
FT-IR مورد بررسی قرار گرفته و توزیع اندازه‌ی آن‌ها بررسی و تعیین گردید.
سپس گونه‌های باکتریایی استافیلوکوکوس آرئوس، پسودوموناس آئروژینوزا و
پروتئوس میرابیلیس، که تولید کننده‌ی بیوفیلم هستند، از نمونه‌های کلینیکی
جداسازی شد تا اثر ضد بیوفیلمی نانوذرات سلنیوم سنتزی بر روی آن‌ها مطالعه
شود.»
نتایج این پژوهش در مجله‌ی Journal of Trace Elements in Medicine
and Biology (جلد 29، شماره 1، سال 2015، صفحات 235 تا 241) منتشر شده و
از همکاری دکتر مجتبی شکیبائی، دکتر محمد رضا شکیبائی، دکتر حمید فروتن فر،
اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان، دکتر طیبه محمدی خورسند و یاسر
گلکاری حاصل شده است.
علاقه‌مندان برای استفاده از حمایت تشویقی ستاد توسعه و فناوری نانو می‌توانند به صفحه حمایت تشویقی مقالات ISI مراجعه کنند.
