محققان دانشگاه علوم پزشکی تهران جهت درمان سرطان روده اقدام به ساخت و بررسی عملکرد گونه‌ای از نانوداروها نموده‌اند که قابلیت تجویز خوراکی داشته باشد. این تحقیق مورد حمایت تشویقی ستاد توسعه فناوری نانو معاونت علمی قرار گرفته است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری، این نانودارو، که در مقیاس آزمایشگاهی تولید شده، به روشی ساده قابل تولید بوده و بسیار اثربخش است.
بر اساس این گزارش، جم سیتابین یک داروی ضدسرطان محلول در آب است که تنها به شکل تزریقی در بازار دارو موجود بوده و شکل خوراکی ندارد. این دارو در درمان برخی سرطان‌ها از جمله سرطان روده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
با توجه به محلول بودن این دارو و اینکه از طریق حامل‌های موجود در سطح سلول برداشت می‌شود، میزان ورود آن به داخل سلول محدود است. در این طرح، سیستم نانوذره‌ای با کمک پلیمر کیتوسان طراحی شده که می‌تواند اثربخشی دارو را در از بین بردن سلول‌های سرطانی افزایش دهد.
دکتر حسنیه حسین زاده، محقق این طرح، فواید اصلی استفاده از نانوداروی طراحی شده را این‌گونه توضیح داد: نانوذرات تهیه شده می‌توانند میزان داروی جم سیتابین مورد استفاده در درمان سرطان روده را کاهش دهند. لذا کاهش اثرات جانبی دارو و افزایش اثربخشی آن و کاهش هزینه‌ی مصرفی در درمان با دارو، از مزایای اصلی استفاده از نانوداروی پیشنهادی خواهد بود.
وی بیان کرد: مزیت روش مورد استفاده، ساده بودن آن و عدم استفاده از حلال‌های آلی در تهیه‌ی نانوذرات است. علاوه بر این، تهیه‌ی شکل خوراکی از دارویی که تا کنون فقط به فرم تزریقی وجود داشته، از جهت سهولت استفاده و تجویز از اهمیت زیادی برخوردار است. این طرح می‌تواند در صنعت داروسازی برای تهیه‌ی فرمولاسیون‌های داروهایی در مقیاس نانو جهت دارورسانی به شکل خوراکی مورد استفاده قرار گیرد.
دکتر حسین زاده ادامه داد: حامل‌های تهیه شده در این طرح ویژگی مخاط چسبی بالایی دارند. با توجه به اینکه در بخش‌های مختلفی از دستگاه گوارش، مثل روده، مقدار تولید موسین بالاست، این نانوذرات می‌توانند به عنوان یک سیستم کارا و مؤثر برای دارورسانی مستقیم به این نواحی مورد استفاده قرار گیرند.
به گفته وی، به عبارت دیگر، نانوذرات کیتوسانی حاوی جم سیتابین، می‌توانند با موسین تولید شده توسط سلول‌های روده اتصال برقرار کرده و با غلظت زیادی در سطح سلول تجمع پیدا کنند. رها شدن آهسته‌ی جم سیتابین از نانوذرات چسبیده به سطح سلول باعث افزایش دسترسی ناقل غشایی نوکلئوزیدی به دارو و افزایش ورود دارو به سلول می‌شود.
این محقق بیان کرد: نانوذرات به دست آمده دارای ساختار کروی با اندازه‌ی 80 تا 170 نانومترند. از طرفی مطالعات برون تنی این نانوذرات بر روی رده‌ی سلولی سرطان روده‌ی انسانی HT29 نشان داده که نانوذرات تهیه شده در مقایسه با داروی جم سیتابین، کارایی بالاتری داشته و با دوز دارویی کمتر از آن، اثربخشی بالایی در مرگ سلول‌های سرطان روده نشان می‌دهند.
نتایج این کار در مجله‌ی INTERNATIONAL JOURNAL OF NANOMEDICINE (جلد 7، شماره 1، سال 2012، صفحات 1851 تا 1863) به چاپ رسیده است. دکتر فاطمه اطیابی، دکتر سید ناصر استاد- اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران- و دکتر حسنیه حسین زاده- دستیار گروه فارماسیوتیکس دانشکده داروسازی دانشگاه تهران- در انجام این طرح همکاری داشته‌اند.
علاقه‌مندان برای استفاده از حمایت تشویقی ستاد توسعه و فناوری نانو می‌توانند به صفحه حمایت تشویقی مقالات ISI مراجعه کنند.
