پژوهشگر دانشگاه زنجان با حمایت تشویقی ستاد توسعه فناوری نانو معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و همکاری محققان دانشگاه شهید بهشتی، نانومیسل‌هایی را برای حمل داروی ضدسرطان به بافت تومور طراحی کرد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری، این نانومیسل از مواد اولیه‌ی تجاری و به کمک روشی نسبتاً ساده و کم هزینه تولید شده است. نتایج این تحقیقات در مقیاس آزمایشگاهی رضایت بخش بوده است. سیس پلاتین یکی از متداول‌ترین داروهای مورد استفاده در درمان سرطان است. این دارو برای درمان سرطان پیشرفته‌ی بیضه، سرطان پیشرفته‌ی تخمدان، مثانه، سر و گردن و ریه کاربرد دارد. با توجه به محدودیت‌های پیش رو در کاربرد کلینیکی سیس پلاتین، در این تحقیقات، یک سیستم دارورسانی نانومیسلی طراحی و ساخته شد.
دکتر سید جمال طباطبائی رضائی، در خصوص مشکلات استفاده از سیس پلاتین گفت: «معضلات کاربرد سیس پلاتین و مشتقات دیگر این خانواده (مانند اگزالی و کربو پلاتین)، شامل حلالیت بسیار پایین در محیط‌های بیولوژیکی، عوارض جانبی گسترده و عملکرد کاملاً غیر گزینشی در مواجهه با سلول‌های نرمال و سرطانی است. هدف ما در این طرح، رفع این محدودیت‌ها با استفاده از سیستم نانودارورسانی هوشمند بوده است.»
در این پژوهش از یک روش سنتزی نسبتاً آسان برای ساخت نانومیسل پلیمری، با استفاده از مواد اولیه‌ای که همگی به صورت تجاری موجودند، استفاده شده است.
به گفته‌ی طباطبائی، نانومیسل طراحی شده به محرک گلوتاتیون، از عوامل احیاء کننده موجود در سیتوپلاسم سلول‌های سرطانی، حساس است. لذا به دلیل وجود اختلاف غلظت بزرگ برای عوامل احیاء کننده موجود در سیتوپلاسم سلول‌های سرطانی نسبت به پلاسمای خون، این نانوحامل دارو را به صورت کاملاً گزینشی در سلول‌های سرطانی آزاد خواهد کرد.
وی در ادامه افزود: «در واقع با طراحی این نانوداروی جدید می‌توان از اثرات سوء دارو بر بافت‌های نرمال بدن به میزان زیادی جلوگیری به عمل آورد. از طرفی برای اینکه سامانه‌ی نانو داروی تهیه شده بتواند در حداقل زمان ممکن در بافت توموری و متعاقب آن در سلول‌های سرطانی تجمع یابد، از لیگاند هدایت کننده اختصاصی سلول‌های سرطانی، یعنی فولیک اسید در سطح نانو دارو استفاده شده است.»
نتایج حاصل برای این نانومیسل‌های چند عاملی بسیار امیدوار کننده بوده و پیش بینی می‌شود با انجام تحقیقات بیشتر در شرایط درون تنی و تکمیل تحقیقات در فازهای مختلف، بتوان به آینده‌ی این نانوداروی ضد توموری امیدوار بود. لذا با کاربرد این نسل جدید حامل‌ها در شیمی درمانی، بسیاری از عوارض جانبی داروهای ضد توموری برطرف شده و در عین حال اثر بخشی داروهای مورد استفاده به صورت قابل توجهی افزایش یابد.
این محقق در توضیح دقیق تر نتایج کسب شده عنوان کرد: «پیش داروی طراحی شده از اتصال کووالانسی دارو به بلاک کوپلیمر دوگانه دوست، قابلیت بسیار بالایی در تشکیل نانومیسل‌های پلیمری با ریخت(مورفولوژی) کروی و اندازه ذرات حدود 20 نانومتر در محیط بافر فسفات سالین از خود نشان داد. مطالعات رهاسازی دارو در شرایط شبیه سازی شده‌ی برون تنی حاکی از این بود که این نانو دارو تحت شرایط فیزیولوژیکی نرمال کاملاً پایدار بوده و سرعت رهاسازی دارو در این شرایط بسیار پایین است.
این در حالی است که این نانودارو نسبت به شرایط سلول‌های توموری بسیار حساس بوده و این عکس العمل هوشمندانه نسبت به سطح غلظت گلوتاتیون منجر به آزاد سازی دارو به صورت کاملاً گزینشی در سیتوپلاسم سلول‌های سرطانی می‌گردد. همچنین مطالعات فلوسیتومتری و میکروسکوپ فلورسانت نشان داده که حامل‌های عامل‌دار شده با فولیک اسید از میزان نفوذ سلولی بسیار بالایی برخوردارند.»
دکتر سید جمال طباطبائی رضائی، عضو هیأت علمی دانشگاه زنجان، دکتر ناصر صفری و دکتر محمد رضا نبید، اعضای هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی، دکتر حسن نیک نژاد، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، و دکتر وحید امانی، پژوهشگر فرا دکترای دانشگاه شهید بهشتی، در انجام این طرح همکاری داشته‌اند. نتایج این تحقیقات در مجله‌ی POLYMER CHEMISTRY (جلد 6 ، شماره 15، سال 2015، صفحات 2844 تا 2853) منتشر شده است.
علاقه‌مندان برای استفاده از حمایت تشویقی ستاد توسعه فناوری نانو معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری می‌توانند به صفحه حمایت تشویقی مقالات ISI این ستاد مراجعه کنند.
