معاون علمی و فناوری رییس جمهوری در جمع دانشگاهیان و فناوران کاشان، لزوم توجه به توانمندی‌های داخلی و بومی در حوزه‌های علمی و فناوری را از ضرورت‌های امروز کشور عنوان کرد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری، دکتر سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس جمهوری در جریان سفر به شهر کاشان و بازدید از مراکز علمی، دانشگاهی و فناوری این منطقه، در جمع دانشگاهیان و فناوران این شهر حضور یافت و با اشاره به مشکلات اقتصاد نفتی و ضرورت توجه به اقتصاد دانش بنیان در کشور اظهار کرد: اقتصاد نفتی فقط این نیست که با حات بچه پولداری منابع زیرزمینی و روی زمینی‌مان را بدون آن‌که برای آن زحمتی کشیده باشیم، به فروش برسانیم یا صادر کنیم، بلکه موضوع مهم‌تر این‌جاست که پول بدون زحمت و با رانت وارد سیستم دولتی می‌شود که در نتیجه آن، ساختار دولت خود را نیازمند درآمد مالیاتی، گمرکی یا ارزش افزوده ای غیر از درآمدهای نفتی نمی داند و لاجرم خود را شریک مردم نمی داند. این مشکل نه تنها در کشور ما بلکه در همه کشورهایی که به منابع زیرزمینی متکی بوده اند، وجود داشته است و دارد.
وی با اشاره به مشکلاتی که رانت نفتی همراه با خود می آورد، افزود: تاثیر اقتصاد یکصد ساله در فرهنگ و زندگی روزمره مردم ما تثبیت شده است. بنابراین باید این موضوع از فرهنگ ما خارج شود؛ آن هم در شرایط خوبی که اکنون داریم. منظور از شرایط خوب هم این است که امسال برای نخستین بار میزان درآمد نفت، 25 درصد از کل درآمدهای کشور شده است. پس دولت به دنبال آن است که فضای کسب و کار را در حوزه های مختلف رونق ببخشد و در این میان به بخش خصوصی بیش از قبل اعتماد کند و میدان دهد.
مشکلات پژوهش نفتی
ستاری یکی از بارزه‌های فرهنگ غلط در اقتصاد کشور را، دانشگاه‌هایی دانست که صد در صد هزینه خود را از طریق بودجه دولتی یا دریافت شهریه تامین می کند و در این‌باره توضیح داد: حاصل این فرهنگ نادرست، استادی است که ارتباطی با بخش صنعت ندارد و به جای آن‌که فضایی برای ارتقای دانشجویان‌اش فراهم کند، به دنبال ارتقای رتبه خود در دانشگاه است. بنابراین دانشجویان در این فضا نمی توانند پیشرفت کنند و از تجارب تحصیلی خود، کسب و کار به راه بیندازند. بلکه به دنبال پژوهش هایی می روند که آن استاد خواسته است. این پژوهش، پژوهش نفتی است.
رییس بنیاد ملی نخبگان، اهمیت جوانان در رونق کسب و کار در اقتصاد جدید جهانی را بسیار بالا عنوان کرد و گفت: دانش خریدنی نیست بلکه باید آن را به دست آورد. این در حالی است که ما در اقتصاد نفتی خودمان، همواره تلاش کرده‌ایم دانش را خریداری کنیم و در نتیجه، کارخانه خریده‌ایم یا در بخش نفت، یک فناوری را چندین بار خریداری کرده ایم. فرقی میان صنعت و کارخانه است. ما کارخانه خریداری کرده‌ایم، صنعت‌دار نشده‌ایم. صنعت‌گر کسی است که طراحی کند، بهینه‌سازی کند، ماشین‌سازی کند. حال اگر ما رفته‌ایم یک کارخانه خریداری کرده ایم پس چرا دانشگاه تاسیس کرده ایم؟ چرا دانشجو تربیت می کنیم؟ همان نیروی فنی و حرفه ای برایمان کافی بود. وقتی طراحی یک کارخانه انجام نشود، وقتی مهندسی نشود، در این سیستم دانشگاه، دیگر به چه کار می‌آید؟
احساس مسوولیت نسبت به دانشجویان و فارغ التحصیلان
وی ادامه داد: زمانی بود که فکر می کردیم می‌توانیم با پول، دانش به‌دست آوریم؛ بدون آن‌که اکوسیستم آن را فراهم کنیم و فقط دست به کپی‌کاری و تقلید زدیم. الان در برخی رشته ها ما دارای صنعت هستیم یعنی توسط خودمان مهندسی شده، طراحی شده، اخته شده و بومی شده است. بنابراین حق نداریم بدون احساس مسوولیت، دانشجو تربیت کنیم. زمانی که یک کارخانه محصولی تولید می کند، تا مدت ها آن را گارانتی می کند و سال ها خدمات پس از فروش برای مشتریان‌اش دارد. پس دانشگاه‌های ما نسبت به فارغ‌التحصیلان خود مسوولند و از طریق مراکز رشد خود، باید به آنان خدمات ارائه کنند تا کسب و کار لازم را به دست آورند. از همین طریق، می توان بخشی از درآمدهای دانشگاه را نیز کسب کرد. دانشگاهی که در اقتصاد دانش بنیان تعریف شده است، دانشگاه وابسته به بودجه دولت فقط نیست. دانشگاه دانش بنیان بخش زیادی از بودجه خود را از طریق فروش فناوری، دانش و ارتباط با بخش صنعت به دست می آورد.
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری، با بیان این‌که تحقیقات و پژوهش‌ها در دو بخش مرز دانش و تجاری سازی، باید از هم تفکیک شوند، گفت: طرح کلان ملی رصدخانه کاشان که امروز مورد بازدید ما قرار داشت، نمونه ای از تحقیقات و پرژهش‌های مرز دانشی است که برای نخستین بار در کشور طراحی شده اند و در دست اجرا هستند.. پژوهش های این‌چنینی نیازمند حمایت‌های دولتی هستند و معاونت علمی نیز حمایت های ویژه از این طرح را انجام داده است. در حالی‌که پروژه‌های تجاری با پول دولتی محقق نمی‌شوند. به طور مثال فرش کاشان برندی با ظرفیت جهانی‌شدن است چراکه پول دولت در آن نقشی نداشته است و اگر بنا بود با پول دولت تجاری شود، به موفقیت اکنون خود نمی رسید.
رجوع به توانمندی های داخلی
نایب رییس هیئت امنای صندوق نوآوری و شکوفایی، سنت‌ها و مزیت‌های سرزمینی را پایه اقتصاد دانش‌بنیان دانست و افزود: به عنوان مثال در حال حاضر در استان اصفهان ظرفیت ایجاد کارخانه بیش از این وجود ندارد. توسعه‌ای که در دهه 60 در اصفهان اتفاق افتاد، بدون توجه به محیط‌زیست صورت گرفت. اما اکنون نه مشکل اشتغال، بلکه محیط‌زیست آن به معضلی جدی تبدیل شده است. این مشکل در حالی به وجود آمده است که هیچ‌گاه به توانمندی های داخلی رجوع نکردیم، در حالی‌که به‌جای واردات و مونتاژ، می‌توانستیم هنر خاتم کاری اصفهان را جهانی کنیم.
وی توجه نکردن به مزیت‌های بومی را از اشتباهات ناشی از فرهنگ نادرست نفتی دانست و افزود: به‌جای آن‌که به فرشباف کاشانی برای توسعه فعالیت ها و ارتقای فناوری در این حوزه کمک کنیم و با بهره‌گیری از فناوری، این صنعت را که پایه‌های ملی دارد بهبود ببخشیم تا جهانی شود، برعکس عمل کردیم و به جای ارتقای آن، فرشباف ار از پای دار قالی بلند کردیم، به دانشگاه های مدرک گرا بردیم و حالا به جای یک کارآفرین، تحصیل کرده ای محتاج به استخدام دولتی تحویل جامعه داده ایم. بنابراین توجه به توانمندی های بومی و داخلی، ضرورت امروز کشور است.
اشتغال دانشجویان در شرکت های خودشان
ستاری جوانان زیر سی سال را اساس اقتصاد دانش بنیان دانست و افزود: اقتصاد زمانی محقق می‌شود که دانشجویان ما در شرکت‌های خودشان مشغول به‌کار شوند. در دانشگاه به دانشجویان نمی آموزیم روی پای خود بایستند، بلکه آن‌ها را به کارمند دولت شدن ترغیب می‌کنیم چرا که در اقتصاد نفتی، کارمند دولت شدن را فقط به عنوان اشتغال ترویج کرده ایم.
رییس هیات امنای صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور، با اشاره به ضرورت حمایت از اساتید و فارغ‌التحصیلان دانشگاه گفت: اساتید توانمندی‌های مختلفی دارند. بعضی از آن‌ها که در پژوهش‌های مرز دانشی توانمندی دارند از طریق گرنت‌های پژوهشی صندوق حمایت از پژوهشگران و ستادهای توسعه فناوری
معاونت علمی و فناوری حمایت می شوند و در این راستا معاونت علمی تنها سازمانی است که سال گذشته بیشترین حمایت مالی را از حوزه مرز دانش انجام داده است. بنابراین تحقق موفقیت در بخش پژوهش، نیازمند شناخت و تفکیک پروژه‌های مرز دانشی از تجاری سازی است.
بیشترین میزان ارزش افزوده در درآمدزایی پژوهش
ستاری با بیان این‌که اگر نتوانیم پژوهش را در آمدزا کنیم، در تحقق اقتصاد دانش‌بنیان موفق نخواهیم بود تصریح کرد: باید بتوانیم اثبات کنیم پژوهش از هر فعالیت دیگری درآمد بیش‌تری به‌همراه خواهد داشت. سرمایه‌گذاران باید به جای سرمایه‌گذاری روی مسکن، ارز و سکه و ...، روی تفکر و دانش سرمایه‌گذاری کنند، به سرمایه‌گذاری در پژوهش روی آورند چون بیشترین میزان ارزش افزوده از همین طریق بدست می‌آید.
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری ادامه داد: وظیفه ما این است که راه را برای جوانان باز بگذاریم، راهبری‌شان کنیم، چگونگی تولید و رساندن محصول به بازار را به آنان بیاموزانیم، از راه وام‌های کم‌بهره و تسهیلات حمایتشان کنیم، اگر یک بار شکست خوردند فرصت دوباره را از آن‌ها دریغ نکنیم، به آن‌ها یاد بدهیم نشستن پشت در اتاق مدیر دولتی برای کار کارمندی، پیشرفت وی را به‌همراه نخواهد داشت. افرادی هم که می‌خواهند ادامه تحصیل بدهند، به درستی تحصیل کنند و در مرز دانش اثرگذار باشند.
پیش بینی برنامه های گوناگون برای حمایت از دانشجویان مستعد
رییس بنیاد ملی نخبگان با اشاره به حمایت های این بنیاد از دانشجویان مستعد عنوان کرد: برای حمایت دانشجویان مستعد کشور، برنامه‌های گوناگونی پیش‌بینی شده است و روند انتخاب اولیه استعدادهای برتر به طور کامل به دانشجویان واگذار شده است، چراکه دانشگاه‌ها، شناخت بهتری نسبت به دانشجویان خود دارند که بر همین اساس، امکانات جوایز تحصیلی بنیاد و حمایت های آن در اختیار استعدادهای برتر قرار می‌گیرد.
وی با اشاره به راه‌اندازی پایگاه جذب نخبگان خارج از کشور بیان کرد: با راه‌اندازی این پایگاه کم‌تر از سه ماه مورد استقبال خوبی قرار گرفته است و این حمایت در راستای تسهیلات ویژه نخبگان خارج از کشور صورت می‌گیرد. از سوی دیگر، معافیت سربازی نخبگان، اخیرا برای شرکت‌های دانش‌بنیان نیز در نظر گرفته شده است. ما باید روی جوانی که از پیشنهادهای کاری دیگر صر‌فنظر کرده و فرصت خود را برای کشورش صرف می‌کند، سرمایه‌گذاری کنیم چراکه زمان فعالیت او، ارزشمندتر است.
از راه اندازی برج فناوری در شهر کاشان حمایت می کنیم
نایب‌رییس هیئت امنای صندوق نوآوری و شکوفایی، با اعلام آمادگی حمایت معاونت علمی و فناوری از طرح‌های فناورانه استان ها مانند برج فناوری و مراکز نوآوری در دانشگاه‌ها، بر ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان تاکید کرد و افزود: لازمه حمایت از شرکت‌ها، طی شدن فرآیند دانش‌بنیان شدن است و از این راه می‌توانند در مسیر حمایت‌ها و معافیت‌های مالیاتی قرار بگیرند. در این همین راستا، از راه اندازی برج فناوری در شهر کاشان حمایت خواهیم کرد.
رییس ستاد توسعه فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی با اشاره به ظرفیت‌های استانی برای جهانی شدن گفت: جهانی شدن فرش کاشان، صنعت گردشگری، صنعت گیاهان دارویی نیازمند دانش و فناوری است و معاونت علمی و فناوری به‌طور کامل آمادگی دارد از طریق ستادهای توسعه فناوری خود این روند را مورد حمایت قرار دهد.
ستاری در پایان با تاکید بر این‌که دانشگاه باید به حل مشکلات کشور بپردازد، افزود: دانشگاه‌ها محل شکل‌گیری نطفه های شرکت‌های بزرگ دانش‌بنیان هستند و آمادگی داریم پنج درصد از درآمد شرکت‌هایی که اساتید تاسیس می‌کنند را در اختیار دانشگاه‌ها قرار بگیرد، چراکه باید رقم قابل توجهی از درآمد دانشگاه‌ها از محل شرکت‌های دانش‌بنیان تامین شود.
براساس این گزارش، دکتر سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری برای بازدید از مراکز علمی و فناوری کاشان صبح امروز، هجدهم خردادماه وارد این شهر شد.
در جریان این حضور، ستاری از رصدخانه ملی ایران به عنوان یک طرح کلان ملی بازدید کرد. به منظور خودکفایی کشور در انجام فعالیت های پژوهشی در نجوم و کیهان شناسی، طرح ایجاد رصد خانه ملی ایران مورد توجه کارشناسان و متخصصان ایرانی قرار گرفت و برای اولین بار در سال 78، موضوع اجرای این طرح در شورای پژوهش کشور مورد اشاره قرار گرفت و مقرر شد بهترین مکان برای اجرای این طرح شناسایی و معرفی و در نهایت در اواخر سال 87 به عنوان یکی از طرح های کلان ملی فناوری از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری مورد حمایت قرار گرفته و با اختصاص اعتبار وارد مرحله عملیاتی شد.
