دکتر
غلامعلی منتظر؛ معاون برنامه‌ریزی و نظارت بنیاد ملی نخبگان گفت: طراحی
سازوکار صحیح برای هدایت و تواناسازی دانشآموختهبرتر و زمینه‌سازی برای
اثرگذاری او در جامعه تخصصی مهمترین هدف آیین‌نامه دانشآموختگانبرتر است.
جامعه هدف این آیین‌نامه دانش‌آموختگان همه دانشگاه‌ها است و آنچه ملاک
انتخاب فرد است، سطح علمی و فعالیت‌های فرد در طول دوران تحصیل است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری، دکتر
غلامعلی منتظر؛ معاون برنامه‌ریزی و نظارت بنیاد ملی نخبگان در
بیست‌وسومین نشست رئیسان بنیادهای نخبگانی در چابهار، با اشاره به ظرفیت
بالای استان سیتان‌وبلوچستان، گفت: این استان نقطه اتصال ایران به آبهای
آزاد جهان است و با جمعیتی بالغ بر سه‌میلیون نفر و وسعتی معادل یازده درصد
خاک ایران، استانی با ویژگی‌های منحصر بفرد محسوب می‌شود. وی افزود: در استان سیستان‌وبلوچستان قریب
ده دانشگاه با مجموع تعداد یکصد هزار دانشجو و حدود 700هزار دانش‌آموز
وجود دارد. این اعداد و ارقام نشان دهنده پتانسیل بسیار این استان برای
توسعه و رونق از راه علم و فناوری است. طراحی سازوکار صحیح برای هدایت و تواناسازی دانشآموختهبرتر منتظر در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره
به آیین‌نامه شناسایی و حمایت از دانشآموختگانبرتر دانشگاهی، اظهار
داشت: طراحی سازوکار صحیح برای هدایت و تواناسازی دانشآموختهبرتر و
زمینه‌سازی برای اثرگذاری آنان در جامعۀ تخصصی مهمترین هدف این آیین‌نامه
است. باید متوجه بود جامعه هدف این آیین‌نامه دانشآموختگانبرتر هستند در
نتیجه ملاک، سطح علمی و فعالیت‌های پژوهشی و فناورانه و فرهنگی فرد در طول
دوران تحصیل است. دانشآموختهبرتر دانشگاه‌های ایرانی تا 3 سال و
دانش‌آموخته دانشگاه‌های خارجی تا 6 سال می‌توانند از تسهیلات این
آیین‌نامه بهره‌مند شوند. پذیرش دانشجو باید بر اساس قانون عرضه و تقاضا صورت گیرد معاون برنامه‌ریزی و نظارت بنیاد ملی
نخبگان ادامه داد: در شرایط کنونی نزدیک به 5 میلیون دانشجو در کشور حضور
دارد که هر ساله بخشی از آنان فارغ‌التحصیل می‌شوند. مشکل اشتغال این افراد
از نقطه‌ای شروع می‌شود که پذیرش دانشجو بر اساس قانون عرضه و تقاضا صورت
نگرفته است؛ دانشجو پذیرفته شده، آموزش دیده اما در خارج از دانشگاه
تقاضایی برای اشتغال آنان وجود ندارد. از سوی دیگر دانشجویان نیز به مبنای
کارآفرینی آشنا نشده‌اند که خود بتوانند تحولی را در اشتغال به وجود آورند و
نتیجۀ این دو موضوع، بیکاری دانش‌آموختگان است. وی اضافه کرد: جامعه هدف بنیاد ملی نخبگان
دو گروه هستند؛ عده‌ای دانشآموختهبرتر کارشناسی هستند و در واقع در
میانه راه قرار دارند. رویکرد بنیاد در قبال این افراد تواناسازی و هدایت
است. دسته دیگر آنانی هستند که در مقاطع بالاتری قرار دارند، این افراد
معمولاً در مرحله اثرگذاری هستند. منتظر ادامه داد: جایزۀ گذراندن دوره
پسادکتری (جایزه شهید دکتر چمران)، جذب در موسسه علمی به عنوان هیأت‌علمی
(جایزه کاظم آشتیانی)، جذب در موسسه و نهاد فناورانه (جایزه شهید
تهرانی‌مقدم)، جذب در دستگاه‌های اجرایی و در نهایت ادامه تحصیل در مقطع
دکتری تخصصی (جایزه شهید احدی)، پنج امکانی است که در آیین‌نامه برای حمایت
از دانشآموختگانبرتر لحاظ شده است. دوره پسادکتری، مقطع تحصیلی محسوب نمی‌شود معاون برنامه‌ریزی و نظارت بنیاد ملی نخبگان با بیان اینکه دوره پسادکتری، مقطع تحصیلی محسوب نمی‌شود،
گفت: این دوره در واقع یک دوره حرفه‌ای است که غالباً برای پُر شدن فاصله
بین زمان دانش‌آموختگی تا زمان اشتغال فرد طراحی می‌شود و فرد دانش‌آموخته
در این دوره معمولاً روی پروژه‌ای علمی متمرکز شده و به پژوهش مشغول
می‌شود. وی تصریح کرد: تسهیل پسادکتری در
آیین‌نامه‌های بنیاد به مدت یک‌سال به دانش‌آموختۀ‌برتر اعطا می‌شود که این
زمان تا یک سال دیگر هم قابل تمدید است. در این مدت دانشآموختهبرتر
حقوقی معادل استادیار پایه یک دریافت می‌کند و علاوه بر آن از بیمه اشتغال و
تکمیلی نیز استفاده می‌کند. لازم به ذکر است در مدت دوره پسادکتری فرد
نباید هیچ اشتغالی (چه به صورت پیمانی و چه دائمی) داشته باشد. پس از گذراندن دوره پسادکتری مدرک اعطا نمی‌شود معاون برنامه‌ریزی و نظارت بنیاد ملی
نخبگان با تأکید بر اینکه پس از گذراندن دوره پسادکتری مدرکی به افراد اعطا
نمی‌شود، به خصوصیات استاد میزبان اشاره کرد و ادامه داد: عضویت در
هیأت‌علمی دانشگاهِ پذیرنده دانشآموختهبرتر، دانشیار بودن، داشتن حداقل
سه طرح پژوهشی خاتمه‌یافته یا جاری در 5 سال اخیر و همچنین 8 مقاله نمایه
شده در مجلات معتبر داخلی یا خارجی که نویسنده آن خود استاد مذکور باشد،
مهمترین شرایط استاد میزبان است. جایزۀ کاظمی آشتیانی؛ امکانی برای متقاضیان استخدام در دانشگاه منتظر با اشاره به امکان جذب در موسسه
علمی به عنوان هیأت‌علمی برای دانشآموختگانبرتر دانشگاهی، بیان کرد:
رسالت دانشگاه، تربیت نیروی متخصصان و کارآمد برای جامعه است لیکن بسیاری
از افراد خاصه مستعدان‌برتر، پس از فراغت از تحصیل، اشتغال را صرفا جذب در
دانشگاه تعریف می‌کنند. باید توجه داشت طبق پیش‌بینی‌های انجام شده تا سال
1405 تعداد دانشجویان کشور روند نزولی خواهد داشت. در نتیجه احساس نیاز به
جذب هیأت‌علمی نیز به تبع آن کاهش پیدا می‌کند. با این حال بنیاد ملی
نخبگان برای متقاضیان استخدام در دانشگاه نیز تسهیلی را تحت عنوان جایزه
کاظمی آشتیانی در نظر گرفته است. معاون برنامه‌ریزی و نظارت بنیاد ملی
نخبگان خاطرنشان کرد: طبق آیین‌نامه، در جایزۀ کاظمی آشتیانی،
دانشآموختهبرتر پس از استخدام در دانشگاه از راتبه‌ای به عنوان گرنت
پژوهشی برخوردار خواهد شد. از سوی دیگر برای ترغیب و تشویق دانشگاه به
پذیرش دانشآموختهبرتر، معادل راتبۀ پژوهشی، مبلغی به عنوان راتبۀ تجهیزات
به گروه پذیرنده اعطا می‌شود که این مهم می‌تواند مسیر استخدام
دانشآموختهبرتر در دانشگاه را تا حدی تسهیل کند. جایزۀ شهید تهرانی‌مقدم؛ محل اتصال دانشآموختهبرتر به موسسههای برتر فناور وی با بیان اینکه، فناوری تنها در صنعت
خلاصه نمی‌شود، جایزه شهید تهرانی‌مقدم را محل اتصال دانشآموختهبرتر به
موسسههای فناور برشمرد و اظهار داشت: یکی از اقدامات مورد نیاز در حوزه
دانشآموختگانبرتر فراهم‌شدن زمینه حضور فعال این افراد در عرصه فناوری و
اشتغال در آن است. طبق این بند شرکت‌های فناور هر استان می‌توانند با جذب
دانشآموختگانبرتر از قابلیت‌های بالای این افراد برخوردار شوند. لازم به
ذکر است در سال اول 90%، در سال دوم 70% و در سال سوم 50% حقوق
دانشآموختهبرتر شاغل در شرکت‌های فناور از سوی بنیاد ملی نخبگان پرداخت
می‌شود. با این توصیف شرکت فناور بومی با کمترین هزینه ممکن خود را به
بهترین نیروی‌انسانی ممکن تجهیز می‌کند. تاکنون بالغ بر دوهزار شرکت
دانش‌بنیان در کشور شناسایی شده‌اند که این شرکت‌ها می‌توانند از این امکان
برخوردار شوند. بنیادهای نخبگان استانی در این فرایند نهاد واسطه هستند که
باید دانشآموختهبرتر و نهاد فناور را برای رسیدن به یکدیگر و تفاهم بر
زبانی مشترک یاری دهند. منتظر افزود: دستگاه‌های اجرایی در
سال‌های اخیر جذب زیادی به عنوان کارمند اداری نداشته‌اند. با این حال
آیین‌نامه شناسایی و حمایت از دانشآموختگانبرتر تسهیلاتی را نیز برای
متقاضیان حضور در این نوع اشتغال در نظر گرفته است. بنیاد ملی نخبگان آماده
است در این تسهیل، کارراهۀ مسیر ارتقاء شغلی نخبگانی درون دستگاه مذکور
را فراهم کند چراکه برای سپردن مدیریت تحولات کشور به دست نخبگان باید
دانشآموختهبرتر با استفاده از تسهیلات موجود به صورت مداوم خود و محل
اشتغال خود را ارتقاء و بهبود دهد. ایجاد امکان ادامه تحصیل در دوره دکتری؛ در زمره رویکردهای هدایتی بنیاد ملی نخبگان معاون برنامه‌ریزی و نظارت بنیاد ملی
نخبگان با بیان اینکه امکان ادامه تحصیل در دوره دکتری در زمره رویکردهای
هدایتی بنیاد ملی نخبگان است، افزود: جایزه شهید احدی ویژه
دانشآموختگانبرتر دوره کارشناسی‌ارشد است که قصد ادامه تحصیل دارند. منتظر در پایان با اشاره به تهسیلات
فرهنگی در نظرگرفته‌شده برای دانشآموختگانبرتر، گفت: وام خرید و ساخت
مسکن، هدیه ازدواج، تسهیلات سفرهای زیارتی-سیاحتی ازجمله تسهیلات سبد
فرهنگی برای دانشآموختگانبرتر است.
