دکتر منتظر، تکمیل چرخه ملی نوآوری، رونق بخشیدن به فضای ابتکار، بسیج فضای عمومی برای توجه به زمینه اختراعات و انگیزه بخشیدن به جوانان را از مهمترین اهداف آیین‌نامۀ اختراعات برشمرد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری، نشست هم‌اندیشی جشنواره اختراعات (رویش) با حضور دکتر غلامعلی منتظر؛ معاون برنامه‌ریزی و نظارت بنیاد ملی نخبگان و هیأت‌داوران ملی در تالار اجتماعات بنیاد ملی نخبگان برگزار شد.
در این نشست، منتظر با بیان اینکه شناسایی اختراعات برگزیده از سال 1387 آغاز شد، گفت: بنیاد ملی نخبگان در تلاش بود ضمن شناسایی اختراعات برگزیده، با اعطای تسهیلات ویژه از مخترعان حمایت کند.
وی با اشاره به شاخص‌های اختراع برگزیده در دوره‌های پیش، افزود: تأیید علمی و نوآوری، تولید انبوه، صادرات، تشکیل پرونده در مراجع بین‌المللی ثبت اختراع و ثبت اختراع در مراجع بین‌المللی هر یک امتیاز خاصی در انتخاب اختراع برگزیده داشتند که مجموع امتیازات می‌توانست فرد را به عنوان مخترع برگزیده سطح 3 معرفی کند.
معاون برنامه‌ریزی و نظارت بنیاد ملی نخبگان ادامه داد: طبق آیین‌نامه‌های پیشین، برای ارتقاء به سطح 2، مخترع می بایست حداقل 3 اختراع به ثبت می‌رساند که همین نگرش پس از مدتی به یکی از آفت‌های حوزه اختراعات تبدیل شد. مخترع‌محور بودن به جای اختراع‌محور بودن، تمرکز روی تعداد اختراع به جای ارتقای اختراع و تجاری‌سازی آن، از مهمترین اشکالات موجود در آیین‌نامه پیشین بود. بر اساس همین اشکالات در تابستان 1393 آیین‌نامه اختراعات بازنگری شد و پس از تصویب در هیات امنای بنیاد از اوایل سال 1394 اجرایی شد.
وی با اشاره به اهداف تعیین شده در آیین‌نامه جدید، اظهار داشت: تکمیل چرخه ملی نوآوری، رونق بخشیدن به فضای ابتکار، بسیج فضای عمومی برای توجه به زمینه اختراعات و انگیزه بخشیدن به جوانان مهمترین اهدافی است که بنیاد ملی نخبگان با اجرای آیین‌نامه جدید آنها را پیگیری می‌کند.
معاون برنامه‌ریزی و نظارت بنیاد ملی نخبگان حضور در جشنواره اختراعات «رویش» را اولین گام ورود در چرخه آیین‌نامه جدید اختراعات برشمرد و گفت: طبق این روند، کشور به 8 پهنه تقسیم شده که هر یک از استان‌های کشور در یکی از این پهنه‌ها حضور دارد. بر همین اساس در سال گذشته، 8 جشنواره در 8 پهنه برگزار شد و در سال جاری نیز از اردیبهشت‌ماه به فاصله دو ماه در میان، 6 جشنواره در کشور برگزار خواهد شد. در هر جشنواره یک استان به عنوان میزبان و باقی استان‌ها به عنوان همکار فعالیت می‌کنند. در سال جاری استان‌های گیلان، خراسان رضوی، زنجان، کهگیلویه‌وبویراحمد، همدان و قم میزبان جشنواره هستند.
منتظر با بیان اینکه اختراع برگزیده در جشنواره‌های رویش به عنوان سطح 3 معرفی می‌شود به تسهیلات اعطایی اشاره کرد و بیان داشت: اعطای جایزه نقدی، لحاظ شدن امتیاز در سوابق تحصیلی افراد و نیز در سوابق تسهیلات نظام وظیفه معرفی به پارک فناوری پردیس برای پشتیبانی در فرآیند تواناسازی از مهمترین تسهیلاتی است که بنیاد ملی نخبگان برای اختراع سطح 3 در نظر گرفته است.
وی با اشاره به اینکه در رویکرد جدید، تسهیلات بیشتر روی توانمندسازی اختراع تمرکز دارند، اظهار داشت: برگزیده‌شدن در جشنواره‌های رویش ابتدای مسیر است و نه انتهای آن. اختراع سطح 3 باید با ورود به دالان تواناسازی به سمت تولید محصول مطابق با نیازهای جامعه و قابل رقابت در بازار سرمایه حرکت کند. به همین دلیل تسهیلات تواناسازی در دو بخش علمی و فناوری به افراد اعطا خواهد شد. در بخش علمی، برگزیده شدن اختراع در جشنواره‌های رویش، امتیازی برای فرد در جدول امتیازات آیین‌نامه‌های جایزه تحصیلی محسوب می‌شود که البته این به این معنا نیست مخترع صرف برگزیده‌شدن اختراع، بتواند از تسهیلات آیین‌نامه‌های جایزه استفاده کند.
معاون برنامه‌ریزی و نظارت بنیاد ملی نخبگان اضافه کرد: در بخش تواناسازی در حوزه فناوری، از اواسط سال گذشته و در پی امضای تفاهم‌نامه با پارک فناوری پردیس اگر فرد مخترع به تکمیل چرخه نوآوری و رساندن اختراع به محصول بازارمحور تمایل داشته باشد می‌تواند از تمامی امکانات فیزیکی و مشاوره‌ای پارک فناوری پردیس برخوردار شود. تمامی هزینه‌های حضور فرد در این مرحله از سوی بنیاد ملی نخبگان پرداخت خواهد شد.
منتظر خاطرنشان کرد: توقع نیست که همه اختراعات برگزیده به محصول تجاری تبدیل شوند. اگر مسیر به درستی طی شود و از بین 100 اختراع برگزیده و در یک فرآیند سه ساله، 5 اختراع به شرکت دانش‌بنیان ختم شوند، بنیاد به هدف خود رسیده است.
وی در ادامه پرهیز از تصدی‌گری در امور اجرایی را یکی از رویکردهای اولویت‌دار بنیاد ملی نخبگان در دور جدید عنوان کرد و گفت: بنیاد در تلاش است در چرخه یادشده نقش نظارتی و داوری ایفا کند نه اینکه وارد عرصه اجرایی شود. بر مبنای همین رویکرد در سال گذشته جشنواره اختراعات تهران و البرز توسط دانشگاه آزاد اسلامی کرج و با امکانات این نهاد برگزار شد اما داوری‌ها بر عهده هیأت‌داوری بنیاد ملی نخبگان بود. در سال جاری نیز بنیاد آمادگی دارد با همه نهادها و دستگاه‌های درون‌استانی در این مورد همکاری و تعامل کند.
معاون برنامه‌ریزی و نظارت بنیاد ملی نخبگان با اشاره به آمار کمی اختراعات برگزیده در سال‌های اخیر، اظهار داشت: در سال 1393 از بین 1950 اختراع متقاضی، حدود 1000 اختراع پس از داوری اولیه موفق به حضور در جشنواره شدند که از این تعداد 135 اخترع در نهایت برگزیده شد. در سال 1394 جمعاً 1300 اختراع متقاضی شرکت در جشنواره بودند که پس از داوری اولیه، از این تعداد 731 اختراع مجاز به حضور در جشنواره رویش شدند که پس از داوری نهایی 130 اختراع به عنوان اختراع سطح 3 معرفی شد.
منتظر ادامه داد: در سال گذشته 18% طرح‌های حاضر در مرحله نهایی به عنوان سطح 3 برگزیده شده است. همچنین در سال 1393، 22 استان حداقل یک اختراع برگزیده داشتند که این آمار در سال 1394 به 25 استان افزایش یافته است. بیشترین اختراعات عرضه شده در جشنواره‌ها در زمینه برق، قدرت، الکترونیک و کامپیوتر و کمترین در حوزه علوم دریایی و غذایی بوده است.
وی در بخش دیگری به موضوع داوری‌ها نیز اشاره کرد و گفت: شاخص‌های داوری در جشنواره اختراعات کاملاً مشخص است اما شفاف‌تر شدن آنها سبب می‌شود اعتراضات به کمترین حد خود برسد و روند انتخاب‌ها تسهیل و تسریع شود. در این بین استفاده از توان و قابلیت‌های داوران استانی نیز باید مورد توجه باشد که البته نگاه آنان باید با رویکردهای بنیاد ملی نخبگان همگن و هم‌سو باشد.
در پایان این نشست داوران به بیان دیدگاه و نظرات خود درباره چگونگی برگزاری بهتر و ارائه تسهیلات تواناسازی پرداختند.
شفاف‌سازی سیر ایده تا محصول برای مخترعان، زمان بیشتر برای داوری اختراعات، تعیین شاخص‌های اثربخشی در داوری اخترعات، توانمندسازی داوران و حرکت به سمت داوری تخصصی، داوری گروهی اختراع، توجه بیشتر به گروه اجرایی در داوری اختراع و حضور فعال آنان در ارزیابی کیفی اختراع، تعیین شاخص‌های فنی بیشتر در ارزیابی‌های اولیه، ارائه تسهیلات تشویقی مانند کسری خدمت نظام‌وظیفه و افزایش حمایت‌های مالی از برگزیدگان، ارتقاء کیفی نحوه برگزاری جشنواره و اطلاع‌رسانی بیشتر و نهادینه‌کردن جایگاه جشنواره رویش در جامعه علمی، تبلیغات گسترده با موضوع جشنواره اختراعات و با نمایه بنیاد ملی نخبگان، افزایش همکاری و تعامل دیگر نهادها با بنیادهای نخبگانی برگزارکننده جشنواره چه در نحوه برگزاری و چه در ارائه تسهیلات به برگزیدگان، زمینه‌سازی برای حضور افراد موفق در حوزه اختراعات و نوآوری و انتقال تجربیات آنان به جوانان از راه برگزاری کارگاه، دعوت از صاحبان صنایع و زمینه‌سازی برای بیان نیازهای موجود در صنعت به مخترعان و فراهم‌شدن بستر ایده‌پردازی در آن حوزه‌ها، زمینه‌سازی برای سوق دادن خلاقیت مخترعان به سمت نیازهای موجود در جامعه مهمترین نظرات و پیشنهادات هیأت‌داوران در این نشست بود.f
