صاحبکار با بررسی جایگاه شرکت‌های دانش‌بنیان در توسعه کارآفرینی دانشگاهی، به بیان موانع پیش روی این شرکت‌ها و سیاست‌های کلان کشور در این زمینه پرداخت. دهبیدی‌پور نیز به سازوکارهای ترویج فرهنگ کارآفرینی و ارتقای توانمندی‌های کارآفرینانه دانشجویان در کنار ایجاد شرایط کسب‌وکار و پایدارسازی آن در مرکز کارآفرینی شریف پرداخت.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری، نشستی با عنوان کارآفرینی دانشگاهی در دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران با حضور دکتر سید محمد صاحبکار، سرپرست شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و مهندس دهبیدی پور رئیس مرکز کارآفرینی دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد.
در ابتدای جلسه دکتر صاحبکار با بررسی جایگاه شرکت‌های دانش‌بنیان در توسعه کارآفرینی دانشگاهی به بیان موانع پیش روی این شرکت‌ها و سیاست‌های کلان کشور در این زمینه پرداخت. مهندس دهبیدی‌پور نیز به سازوکارهای ترویج فرهنگ کارآفرینی و ارتقای توانمندی‌های کارآفرینانه دانشجویان در کنار ایجاد شرایط کسب‌وکار و پایدارسازی آن در مرکز کارآفرینی شریف پرداخت. در ادامه به مهم‌ترین موارد مطرح‌شده توسط هر یک از سخنرانان اشاره شده است.
دکتر سید محمد صاحبکارخراسانی، سرپرست امور شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
انتظار تولید ثروت از محل دانش و وابستگی آینده اقتصاد ملی به اقتصاد دانش‌بنیان نشان‌دهنده میزان اهمیت شرکت‌های دانش‌بنیان است. همچنین توجه به مسئله اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در شغلی مفید و مؤثر بیانگر ارتباط میان دانشگاه و نزدیکی این مجموعه به مسائل کشور است. از طرفی دانشگاه نیز با مشکل تأمین مالی روبه‌رو هست که همه این‌ها روایتگر نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در کارآفرینی دانشگاهی هست.
تا ۱۰ سال قبل فارغ‌التحصیلان و دانشجویان و اعضای هیئت‌علمی دانشگاه MIT به‌عنوان نمونه‌ی موفق دانشگاه کارآفرین مجموعاً ۵هزار بنگاه اقتصادی را به ثبت رسانده بودند. این شرکت‌ها سالانه ۲۳۰ میلیارد دلار درآمد داشتند که معادل با اشتغال ۱٫۱ میلیون نفر است. از جمله این شرکت‌ها می‌توان به مجموعه‌های بزرگی همچون اینتل اشاره کرد.
فرایند توسعه کسب‌وکارهای دانش‌بنیان از دانشگاه شروع شده و با طی مراحل پیش رشد، رشد و پایدارسازی(پسارشد) به صنعت و بازار ختم می شود.
مراکز رشد در مراحل ایجاد یک کسب‌وکار، توانمندسازی و پایدار کردن آن کسب‌وکار نقش ایفا می‌نمایند.
قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان به عنوان بزرگ‌ترین قانون توسعه فناوری در کشور در دست اجراست و تاکنون ۱۱۶۱۸ شرکت در سایت دانش‌بنیان ثبت‌نام کرده که از این تعداد ۲۲۴۰ شرکت تائید نهایی شده و دارای عنوان دانش‌بنیان شدند.
پیش‌نویس این قانون در سال ۸۶ نوشته شد و سال ۸۷ در دولت به تصویب رسید. سال ۸۹ هم مسیر مجلس را طی کرد و از سال ۹۱ در حال اجرایی شدن است.
اقتصاد دانش‌بنیان به حدی توانایی دارد که می‌تواند ماده اولیه‌ای باارزش چند دلار را پس از ساخت باقیمت چند صد یا چند هزار دلاری به فروش برساند. مانند گوشی‌های موبایل. در این نوع از اقتصاد ما به دنبال فناوری‌های برتر باارزش افزوده بالا هستیم.
دبیرخانه کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌های دانش‌بنیان به علت جایگاه فرا وزارتخانه‌ای معاونت علمی و فناوری ذیل این مجموعه قرارگرفته است. در این کارگروه وزارت علوم، بهداشت، صنعت، معدن و تجارت، وزارت دفاع، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت ارتباطات و معاونت علمی گرد هم آمده‌اند.
کالاهای دانش‌بنیان نیازمند فناوری متوسط به بالا، ارزش افزوده ناشی از دانش و تحقیق و توسعه مداوم هستند. از چند روز دیگر کالاهای مرتبط با فناوری فرهنگی هم به این مجموعه افزوده می‌شوند.
از این مجموعه‌ها حمایت‌های مختلفی همچون معافیت مالیاتی، معافیت گمرکی، پرداخت وام توسط صندوق نوآوری و شکوفایی و مجوزهای استقرار و بهره‌برداری می‌شود.
به امید خدا امروزه در این زمینه جریانی به راه افتاده که نویدبخش آینده‌ای روشن در حوزه دانش‌بنیان است.
مهندس دهبیدی‌پور، رئیس مرکز کارآفرینی دانشگاه صنعتی شریف
دانشگاه شریف نزدیک به نیم‌قرن است مرحله آموزش را شروع کرده و سال‌های پس از جنگ (۲۵ سال اخیر) نیز پژوهش در این دانشگاه پیگیری شد. ۱۴ سال گذشته هم کارآفرینی و توسعه فنّاوری در این دانشگاه به‌طورجدی پیگیری شد که به شکل‌گیری ۱۵۰ شرکت تاکنون منجر شده است که از درون دانشگاه بیرون آمده‌اند.
در حال حاضر یک رقیب بزرگ در دانشگاه شریف برای ما و فضای کارآفرینی وجود دارد و این رقیب دانشگاه‌های خارجی و سیستم جذب و پذیرش آن‌ها از میان این دانشجویان است.
اولین برنامه این مرکز فرهنگ‌سازی و ترویج کارآفرینی است. برای تحقق این مهم، از برنامه‌هایی تحت عنوان مستندسازی تجارب، سمینارهای ترویجی، نشریه رشد و کارآفرینی، حمایت از رویدادهای دانشجویی، تألیف و تدوین کتب، نمایشگاه دستاوردهای شریف، نمایشگاه کار، باشگاه کارآفرینی، گردهمایی،حلقه مطالعاتی و رویداد روند بهره برده‌ایم.
در زمره سمینارهای ترویجی به برگزاری نشست با کارآفرینان، طراحی و اجرای برنامه مسیر آینده من و برنامه مناظره توجه کردیم.
دومین برنامه این مرکز ارتقای توانمندی‌ها و قابلیت‌های کارآفرینانه است. برای این موضوع نیز تا ابتدای سال ۹۴ به‌طور متوسط سالیانه اقدام به برگزاری ۱۰ هزار نفر ساعت کارگاه آموزشی کردیم. این میزان آموزش با سرانه جهانی آن بیش از ۱۰ برابر فاصله دارد. اگرچه سال ۹۴ با تلاش بیشتری این میزان به ۲۰ هزار نفر ساعت آموزش رسید اما هنوز فاصله بسیار است.
برای تحقق برنامه دوم علاوه بر کارگاه‌های آموزشی، جشنواره‌های کارآفرینی و توسعه کسب‌وکار، بازدیدهای صنعتی، بانک CD و کتاب، سامانه مشاوره، هسته‌های کارآفرینی، تولید محتوا و طراحی و راه‌اندازی مدرسه اشتغال را در دستور کار قراردادیم.
شریف اکسلریتور هم در سال ۹۲ اجرایی شد و تاکنون در آن نزدیک به ۵۰۰ ایده به ثبت رسیده و ۳۰ جلسه ارزیابی برگزارشده است که به‌طور متوسط در هر جلسه ۱۰ ایده بررسی می‌شود. مجموعاً نیز ۱۱ گروه از خدمات ما بهره برده‌اند. این خدمات شامل تأمین فضای استقرار، ارائه خدمات فنی و فکری (منتورشیپ)، آموزش کسب‌وکار، تأمین هزینه‌های اساسی تا سقف ۲۵ میلیون تومان و گروه سازی و حضور در شبکه‌ای از افراد مؤثر هست.
گروه‌های نواک، پزشک خوب، چیتار، نت رای، ترب، مدرسه، گودزیلا و نگار از نمونه‌های موفق این مجموعه می‌باشند. برنامه داریم تا شتاب‌دهنده‌ها را در دانشکده‌های دیگری (به‌جز کامپیوتر) هم توسعه دهیم.
برنامه ۶ روزه استارتاپ تریگر هم یکی از فعالیت‌های این مجموعه در راستای توسعه کارآفرینی می‌باشد.
حمایت از شکل‌گیری کسب‌وکارهای دانش‌بنیان توسط دانشجویان و اساتید دیگر برنامه این مرکز است. بخشی از این مرحله توسط مرکز رشد مجموعه با ارائه خدمات پشتیبانی، مشاوره و آموزش، خدمات بازاریابی و برخی حمایت‌های مالی انجام می‌شود.
در مجموعه شریف ۱۰ درصد از شرکت‌ها عملکرد خوبی دارند، ۲۵ درصد مطلقاً با شکست روبرو می‌شوند و ۶۵ درصد نیز عملکرد بینابینی دارند.
شرکت‌های متقاضی استقرار در مرکز رشد پیش از این ۱۰۰ شرکت بود که برنامه‌های ترویجی این تعداد را به ۱۷۴ رسانده است اما هنوز هم برای برخی در این دانشگاه ناشناخته هستیم.
هر شرکت به‌طور متوسط مجموعاً ۱۰ نفر شاغل دارد که ۵ نفر از آن‌ها تمام‌وقت و مابقی پاره‌وقت می‌باشند.
چهارمین برنامه این مجموعه باهدف پایدارسازی کسب‌وکار دانش‌بنیان است. به این منظور تاکنون دو مجتمع فناوری در سال‌های ۸۸ و ۹۰ به‌منظور استقرار شرکت‌ها خریداری کرده‌ایم و تأسیس سومین مجتمع نیز توسط صندوق نوآوری و شکوفایی در دست پیگیری است که به‌صورت اجاره به‌شرط تملیک از طرف این صندوق به شرکت‌ها می‌رسد.
متأسفانه ضریب نفوذ برنامه‌های کار افرینانه در میان دانشگاهیان خیلی پایین است. با اجرای این دست برنامه‌ها و معرفی این فعالیت‌ها باید به ارتقای توانمندی‌ها و مهارت‌های نرم دانشجویان کمک کرد.
ایجاد نهاد‌های پشتیبان و تأمین خدمات منتورشیپ برای این شرکت‌ها و گروه‌های نوپا که دانشگاه توانایی آن را ندارد باید موردتوجه قرار گیرد.
تأمین زیرساخت‌های فیزیکی و فضای کار نیز از دیگر نیاز‌های این مجموعه‌های نوپا می‌باشد.
ضمن پرهیز دانشگاه‌ها از ورود به بنگاه‌داری و درگیری در مسائل شرکتی باید به دنبال مکانیزم انتفاع دانشگاه از خروجی این دست فعالیت‌ها بود. در حال حاضر میزان درآمد این مجموعه‌ها در مقایسه با بودجه نفتی دانشگاه قابل صرف‌نظر است.
موفقیت این مرکز را لزوماً مبتنی بر کیفیت بالای ورودی دانشجویان نمی‌دانیم و این مدل را در دانشگاه‌های شهرستانی نیز مشاهده کرده‌ایم.
منبع: عیارآنلاین
