پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری

به افراد (42 نفر) داوطلب در این پژوهش گفته شد به دستورهای روباتی عمل کنند که قرار بود در زمان یک حادثه غیرمترقبه کارکنان ساختمان را به اتاقی امن راهنمایی کند. افراد شرکت‌کننده در مطالعه در بسیاری از قسمت‌ها به دستورهای روبات راهنما گوش دادند حتی هنگامی که به نظر می‌رسید روبات مسیرش را گم کرده است یا دور سر خودش می‌چرخد. چیزی که پژوهشگران را شگفت‌زده کرد این بود که حتی وقتی آژیر خطر به صورت مصنوعی و به کمک دود روشن می‌شد داوطلبان این مطالعه روبات را دنبال می‌کردند و به دستورهایش عمل می‌کردند. به گفته آلن واگنر، از مهندسین ارشد تحقیق انستیتو تکنولوژی جورجیا، به نظر می‌رسد افراد تصور می‌کنند روبات‌ها دنیای اطراف آن‌ها را بهتر از خودشان می‌شناسند و فکر می‌کنند روبات اشتباه نمی‌کند یا دچار خرابی نمی‌شود. در این پژوهش روشن شد که اطاعت از دستورهای روبات می‌تواند تا جایی ادامه یابد که امکان به خطر افتادن جان داوطلبان وجود داشته باشد. بر اساس پژوهش‌های گذشته، این نوع اعتماد به روبات غیرقابل انتظار بود.

در تحقیقی دیگر روشن شده بود که افراد حاضر نیستند به روباتی که اشتباه می‌کند اعتماد کنند. اشتباه روبات برای شرکت‌کنندگان در این مطالعه اثبات شده بود. علاوه بر گم کردن آدرس یا حرکت دایره‌وار به دور خود، روبات چند مرتبه به صورت کامل متوقف شد و به داوطلبان گفته شد روبات خراب شده است و زمانی که آژیر خطر به صورت مصنوعی به صدا درآمد روبات عمدا افراد را به جای در خروج به اتاقی تاریک پر از اسباب و وسایل راهنمایی کرد. در تمامی این مراحل عده‌ای از شرکت‌کنندگان در پژوهش به دستورهای روبات گوش می‌دادند. این مطالعه جزئی کوچک از مطالعاتی گسترده‌تر است که باید در سطح وسیع انجام شود تا برهمکنش اعتماد انسان و روبات به ویژه در مورد مسائل حساسی مانند اتومبیل‌های بدون راننده، روشن شود.

اعتماد بین انسان و روبات‌ها به فراسوی شرایط مرگ و زندگی گسترش می‌یابد. اتومبیل‌های بی‌نیاز از راننده فناوری جدیدی است که تا چند سال آینده به خیابان‌ها می‌آیند و بدون دخالت عامل انسانی عملیات نقل و انتقال مسافرین را انجام می‌دهند. همچنین روبات‌ها از جاروبرقی‌های خانگی فراتر خواهند رفت و اعمالی پیچیده‌تر مانند مراقبت از کودک، سالمند، آشپزی و... را انجام می‌دهند. آیا افراد به روباتی که همبرگر می‌پزد و دستپخت آن اعتماد می‌کنند؟ اگر روباتی به منظور مراقبت از کودک یا سالمند طراحی شده باشد آیا می‌توان کودک یا سالمند را برای نگهداری به او سپرد؟ یا افراد حاضرند کودک خود را به روباتی بسپارند که آن‌ها را به خانه مادربزرگشان ببرد؟ پاسخ این پرسش‌ها دقیقا روشن نیست و نمی‌دانیم که آیا این اعتماد به وجود می‌آید یا خیر.

یکی از مسائل اصلی در طراحی تکنولوژی‌های آینده امکان و ترغیب اعتماد افراد به آن‌هاست. این کار با روش‌هایی ممکن می‌شود. به عنوان مثال، دانشمندان رفتارشناسی در دانشگاه آیندهون هلند پیشنهاد کرده‌اند که آواتارهای مجازی که صورت انسانی دارند برای جلب اعتماد افراد به ماشین‌های بدون راننده راهگشا خواهند بود.

مطالعه‌ای که در بالا به آن اشاره شد، این سوال را مطرح می‌کند که شاید بهتر باشد اعتماد به روبات‌ها تا مرحله‌ای خاص پیش برود. مسلما وقتی یک روبات اشتباه می‌کند یا عملکرد همراه با اختلال دارد، نشانه‌ای است که عدم اعتماد مطلق به ماشین را القا می‌کند. در مسائل حساسی مانند پهپادهای روباتیک یا ماشین‌های نظامی بدون نیاز به راننده در نهایت حفظ جان هزاران نفر به عملکرد درست و دقیق روبات‌ها برمی‌گردد. آینده روابط کاری با روبات‌ها می‌تواند بسیار پیچیده‌تر از این باشد که روبات را روشن کنیم و بقیه روز را به استراحت بپردازیم.

منبع» ماهنامه دانش بنیان