نوع کاربرد و
ویژگی‌های فناوری پیل سوختی این حوزه را تبدیل به فناوری استراتژیک برای
کشور کرده است و خوشبختانه در کشور با توجه به وجود سند پیل سوختی جایگاهی
مناسب برای ارتقاء در این فناوری ترسیم شده است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری، مسعود رضایی
مسئول اجرایی دبیرخانه کمیته راهبری توسعه پیل سوختی درباره توسعه فناوری
پیل سوختی در کشور اظهار کرد:پیل‌های سوختی فناوری جدیدی برای تولید انرژی
الکتریسیته هستند که با در اختیار قرار دادن هیدروژن و اکسیژن خالص در آنها
برق تولید می‌شود البته آب و گرما محصول جانبی آن است.هر پیل سوختی دارای
دو الکترود (آند و کاتد) و یک الکترولیت ما بین این دو الکترود و غشابه
منظور جدا کردن دو بخش پیل است.پیل‌های سوختی براساس نوع الکترولیت استفاده
شده در آنها به پیل‌های سوختی همچون اسید فسفریک، کربنات مذاب، پلیمری،
اکسید جامد و پلیمری دسته بندی میشوند.
رضایی درباره آغاز شکل گیری
فعالیت‌ها در حوزه فناوری پیل سوختی در کشور گفت: در دهه 70 مجموعه‌هایی
زیر نظر وزارت نیرو و برخی دانشگاه‌ها فعالیت‌های پراکنده‌ای مرتبط با
فناوری پیل‌های سوختی انجام دادند که پس از آن نیاز به این فناوری و
جایگاه آن در آینده کشور احساس شد بنابراین تصمیم گرفته شد با اهمیت و جدیت
بیشتری به این مسئله پرداخته شود.
تشکیل کمیته راهبری پیل سوختی؛ نخستین اقدام کشور برای توسعه این فناوری
به
گفته وی، پس از آن وزارت نیرو و ارگان‌های مرتبط به فناوری و کاربردهای
پیل سوختی همچون وزارت صنایع،سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت نفت، وزارت
دفاع و پشتیبانی و دفتر همکاری‌های نهاد ریاست جمهوری گرد هم جمع شده و
کمیته راهبری پیل سوختی را شکل دادند.
رضایی عنوان کرد: این کمیته
در نخستین اقدام خود مطالعات جامعی را در جهت بررسی نیاز کشور به فناوری
پیل‌های سوختی با عنوان "امکان سنجی و تحلیل جذابیت و تدوین استراتژی توسعه
فناوری پیل سوختی در کشور" انجام دادند که حاصل این مطالعات استخراج سند
توسعه فناوری پیل سوختی کشور شد.
مسئول اجرایی دبیرخانه کمیته
راهبری توسعه پیل سوختی افزود: در آن زمان هنوز معاونت علمی و فناوری ریاست
جمهوری شکل نگرفته بود و پیش نویس این سند توسط وزارت نیرو به هیات دولت
پیشنهاد شد و در تیرماه سال 86 به تصویب هیات دولت رسید. بر مبنای این سند
وزرای وزارتخانه‌های نیرو، صنایع و معادن، نفت، دفاع و پشتیبانی نیروهای
مسلح، علوم و تحقیقات، جهاد کشاورزی، مسکن و شهرسازی و روسای سازمان مدیریت
و برنامه‌ریزی و سازمان انرژی‌های نو ایران در ستادی با عنوان توسعه پیل
سوختی استقرار یافتند.
وی با بیان اینکه این ستاد به عنوان نهاد و
شورای بالا دستی در زمینه توسعه پیل سوختی محسوب می‌شود گفت: کمیته راهبری
پیل سوختی و دبیرخانه راهبری پیل سوختی زیر نظر این مجموعه فعالیت خود را
آغاز کرد.همچنین در ادامه روند، مرکز توسعه و فناوری پیل سوختی نیز شکل
گرفت. ستاد توسعه پیل سوختی که حدود 13 وزارتخانه عضو آن هستند سه جلسه به
ریاست معاون اول رئیس جمهور تشکیل دادند.در یکی از جلسات ستاد، عضویت معاون
علمی و فناوری ریاست جمهوری به تصویب رسید.
توسعه راهبردی پیل‌های سوختی پلیمری و اکسید جامد
رضایی
تصریح کرد: البته کمیته راهبری پیل سوختی که اعضای آن معاونین وزرای مذکور
هستند، جلسات بیشتری را تشکیل دادند. 24 جلسه کمیته راهبری پیل سوختی تا
کنون تشکیل شده است. دبیرخانه این کمیته در وزارت نیرو قرار داد که مسئول
آن سازمان انرژی های نو ایران است.
وی اظهار کرد: مدیریت کلان توسعه
پیل سوختی توسط ستاد توسعه پیل سوختی و کمیته راهبری انجام می‌شود و
اقدامات فناورانه این عرصه نیز در سند به آن اشاره شده است که بحث توسعه
پیل‌های سوختی پلیمری و اکسید جامد به عنوان دو نوع از پیل‌های سوختی
راهبردی در نظر گرفته شده و دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی بسیاری در این بحث
فعال شدند که دستاوردهای فناورانه خوبی را دراین عرصه شاهد هستیم.
به
گفته رضایی، پیل‌های سوختی پلیمری تا ظرفیت‌های 20 کیلو وات در کشور و پیل
سوختی اکسید جامد نیز نخستین نمونه‌های استک ساخته شده است البته بعد از
شکل گیری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، این معاونت نیز در صدد کمک
به توسعه فناوری پیل سوختی قرار گرفته و بودجه‌هایی را به آن اختصاص داده
است.
فناوری پیل سوختی فناوری استراتژیک در کشور
وی
با اشاره به اینکه موضوع پیل سوختی چیزی شبیه فناوری نانو در کشور است
گفت: نوع کاربرد و ویژگی‌های فناوری پیل سوختی این حوزه را تبدیل به فناوری
استراتژیک برای کشور کرده است. از جمله اینکه نسبت به فناوری‌های رقیب
راندمان بالاتری را دارند و دامنه گستره تولید توان آن از سطح نانو تا
مگاوات است.همچنین در صنایع مختلفی همچون تولید برق و حمل و نقل نظامی هوا و
فضا امکان استفاده از این سوخت وجود دارد و تولید ناچیز آلاینده‌های زیست
محیطی و امکان تولید همزمان برق و حرارت را خواهیم داشت، این موارد برخی از
دلایل اهمیت این حوزه است.
مسئول اجرایی دبیرخانه کمیته راهبری
توسعه پیل سوختی درباره دلایل فنی استفاده از این فناوری در کشور گفت: گاز
طبیعی یکی از منابعی است که هیدورژن را در اختیار دارد و کشور ما این
منابع را زیاد دارا است، پس پیل‌های سوختی یکی از کاندیداهای بهره گیری از
این منابع است و در صورتی که این فناوری در آینده در دنیا نقش برتری پیدا
کند کشور ما هم نقش استراتژیک خود را در دنیای انرژی همچنان ایفا میکند،
همچنین نیروی انسانی متخصص خوبی در این زمینه در کشور وجود دارد و با توجه
به اینکه این فناوری جدید است شکاف تکنولوژیکی زیادی با کشورهای پیشرفته
دنیا نداریم و بازارهای بالقوه این حوزه در دسترس است.
وی خاطرنشان
کرد: در حوزه پیل سوختی نیز همچون هر فناوری "های تک" و جدیدی مشکلاتی وجود
دارد.بحث نخست به نکات فنی و معضلات تکنولوژیکی در فناوری پیل سوختی مربوط
است و دیگری مسائل خارج از این حوزه است همچنین مسائل کشور در توسعه این
فناوری هم تاثیرگذار است.
آسیب شناسی روند توسعه پیل سوختی در ایران
رضایی
درباره آسیب شناسی روند توسعه پیل سوختی در ایران گفت: تامین سوخت
هیدروژن، یکی از دغدغه‌های مهم در فناوری پیل سوختی است. در واقع نخست تصور
بر این بود کهاین سوخت به آسانی در دسترس است اما بعد از گذشت مدت زمانی
کوتاه مشخص شد تامین این سوخت به صورت خالص یکی از مشکلاتی است که در روند
توسعه این فناوری برای کشورها وقفه ایجاد کرد. بحث دیگر پیچیدگی‌های این
فناوری است با توجه به اینکه پیل سوختی یک علمی است که از چندین حوزه تغذیه
می شود و در مرز دانش قرار دارد که نخست ساده فرض شد اما در عمل
دشواری‌های زیادی داشت که مجموعه این دشواری‌ها منجر به افزایش قیمت تمام
شده آن است و در فضایی که سوخت‌های فسیلی با قیمت ارزان عرضه می شود
استفاده از چنین فناوری‌هایی با این قیمت دشوار است. بنابراین وعده ها
برای توسعه پیل سوختی در سال‌های نخست محقق نشد.
وی همچنین جایگاه
کشور را در حوزه فناوری پیل سوختی، جایگاهی مناسب دانست و گفت: سند پیل
سوختی چشم اندازی بر مبنای شاخص‌های بین‌المللی تولید علم و فناوری ترسیم
کرده است که بر اساس آن باید ایران جزء 5 کشور توسعه یافته قاره آسیا و
اولین کشور منطقه در زمینه طراحی، تولید، ارتقاء و به کارگیری فناوری
پیل‌های سوختی کاربردی باشد. در کشور نیز حرکت در این مسیر بودهو اگرچهجزء 5
کشور اول نشدیم اما جزء 7 کشور نخست بودیم و در منطقه در کنار ترکیه در
جایگاه دوم قرار داریم.
