گرایش محققین و دانشمندان جهان به علم نانو و سرمایه‌گذاری‌های سنگین کشورهای پیشرفته در این حوزه از نقش مهم و چشمگیر این شاخه از علم و فناوری در کسب سهم مهمی از درمان بیماری‌ها در آینده نزدیک حکایت دارد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری، ارتقای سطح بهداشت و کشف درمان‌های جدید، سطح سلامت جوامع و میانگین طول عمر را در جهان افزایش داده است. با این حال، درمان بیماری‌های مزمنی که با زوال و تخریب بافت‌ها و ارگان‌های بدن همراهند و همچنین بیماری‌های ارثی و سرطان‌ها هنوز از چالش‌های حل نشده پزشکی امروز به شمار می‌آیند. در سال‌های اخیر، دانشمندان خواص سلول‌های ویژه‌ای را به نام سلول‌های بنیادی توصیف کرده‌اند که امید فراوان است بتوان از آن‌ها در درمان چنین بیماری‌هایی سود جست. در افق توسعه این علم امکان تولید و ترمیم بافت و بازسازی اعضای بدن با استفاده از سلول‌های بنیادی در مهندسی بافت و طب بازساختی و همچنین درمان بیماری‌های ارثی و سرطانی کاملا نمایان است. گرایش محققین و دانشمندان جهان به این شاخه از علم و فناوری و سرمایه‌گذاری‌های سنگین کشورهای پیشرفته در این حوزه از نقش مهم و چشمگیر این شاخه از علم و فناوری در کسب سهم مهمی از درمان بیماری‌ها در آینده نزدیک حکایت دارد و پیش‌بینی می‌شود کشورهای صاحب فناوری در این حوزه از کشورهای صاحب اقتدار در سطح ملی و بین‌المللی محسوب شوند.
پیشرفت‌های به دست آمده در جمهوری اسلامی ایران در حوزه سلول‌های بنیادی و طب بازساختی، با وجود سرمایه‌گذاری اندک، نشان‌دهنده استعداد بالای رشد کشور در این حوزه است به طوری که اکنون جمهوری اسلامی ایران از لحاظ تولید مقالات در رتبه دوم بین کشورهای اسلامی است. بررسی مقالات نشان می‌دهد که علی‌رغم روند رو به رشد در شاخص‌های کیفی، میانگین تعداد ارجاعات برای مقالات ایرانی هنوز کمتر از متوسط جهانی است.
در همین راستا، ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی از سال 1387 در معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری تشکیل شد و فعالیت خود را آغاز کرد. در حال حاضر این ستاد در سه عرصه اصلی توسعه مراکز سلول‌های بنیادی، توسعه تجارت و بازار این محصولات و همچنین توسعه دانش و فناوری و منابع انسانی این حوزه مشغول به فعالیت است.
سرفصل‌های اصلی فعالیت
این ستاد فعالیت‌های مختلفی را انجام می‌دهد که چند سرفصل و موضوع اصلی و اساسی دارند و به شرح زیرند:
1- ایجاد و توسعه مراکز تحقیقات، فناوری، تولید و خدمات علوم سلول‌های بنیادی در دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها و موسسات علمی و پژوهشی واجد شرایط با توجه به نیاز کشور
2- ایجاد سامانه اطلاعات و شبکه تحقیقات و فناوری و اطلاع‌رسانی در مواد، تجهیزات، نیروی انسانی، خدمات و منابع علمی
3- تقویت و حمایت دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های مرتبط در تامین تجهیزات و مواد مصرفی و فضای فیزیکی
4- ایجاد مراکز تولید و تکثیر و نگهداری حیوانات آزمایشگاهی مورد نیاز
5- ایجاد بانک اطلاعات داوطلبان اهدای سلول‌های بنیادی
6- ایجاد بانک‌های سلولی و بافتی مورد نیاز در استان‌ها و شبکه‌سازی بین آن‌ها
7- ایجاد شبکه آزمایشگاهی سلول‌های بنیادی و ارتباط با سایر شبکه‌های آزمایشگاهی به منظور هم‌افزایی امکانات کشور
8- ارزیابی و رتبه‌بندی مراکز، موسسات، دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها بر اساس نظام اعتبارسنجی ملی و بین‌المللی در حوزه سند
9- ایجاد مراکز نگهداری، آزمایشگاهی و جراحی حیوانات کوچک و بزرگ در مراکز تحقیقاتی مرتبط به منظور انجام مطالعات پیش‌بالینی
10- افزایش و توسعه مراکز پژوهشی - درمانی در تراز کشورهای پیشرفته
11- ایجاد انواع مراکز سلول‌درمانی استاندارد در ترازهای بین‌المللی
12- انتشار چاپی و الکترونیکی خبرنامه‌ها، مجلات و نشریات علمی - تخصصی و کتب در عرصه داخلی و بین‌المللی
13- به‌کارگیری رسانه‌های عمومی و ظرفیت اطلاع‌رسانی مدارس و دانشگاه‌ها
به منظور ترویج استفاده صحیح از دستاوردهای حوزه سلول‌های بنیادی
14- حمایت از برگزاری همایش‌ها و کارگاه‌ها و نشست‌های علمی و ترویجی
15- عضویت و مشارکت فعال در مجامع علمی مرتبط بین‌المللی
16- توسعه همکاری‌های مشترک با کشورهای هدف به منظور انتقال فناوری و صادرات محصولات و خدمات آن
17- بسترسازی برای موسسات پژوهشی داخلی برای همکاری‌های بین‌المللی در موضوعات پژوهشی، انتقال فناوری، تجاری‌سازی و درمانی
18- تدوین مقررات سلول‌درمانی و دستورالعمل‌های لازم و پیگیری تصویب آن
19- تدوین و ترویج کدهای اخلاقی مورد نیاز برای مراکز و موسسات آموزشی، پژوهشی و درمانی در حوزه سلول‌های بنیادی
20- تدوین استانداردهای لازم برای فعالیت‌های تحقیقاتی، درمانی، تولیدی و زیرساخت‌های لازم به‌ویژه در زمینه بانک‌ها و فراورده‌های سلول، بافت و ارگان و تصویب آن‌ها در مراجع ذی‌ربط
21- ایجاد رشته‌ها و گرایش‌های مورد نیاز در مقاطع تحصیلات تکمیلی
22- اعزام متخصصان و کارشناسان به مراکز علمی - درمانی داخل و خارج کشور برای یادگیری فناوری و مهارت‌های مورد نیاز و دعوت از متخصصین برجسته خارج از کشور به منظور آموزش و انتقال دانش
23- تدوین فهرست موضوعات اولویت‌دار و طراحی و شناسایی ساز و کارهای نحوه حمایت از آن‌ها
24- اعطای پژوهانه تحقیقاتی به پژوهشگران و فناوران در موضوعات مورد نیاز کشور با اولویت استعدادهای برتر
25- حمایت از انتشار نتایج تحقیقات انجام شده در مجلات و ارائه در کنفرانس‌های بین‌المللی
26- تشویق محققین و مراکز به فعالیت در مرزهای دانش و فناوری در این حوزه
27- تشویق بخش غیردولتی برای سرمایه‌گذاری در زمینه سلول‌های بنیادی برای تحقیق، تولید، صادرات محصولات و ارائه خدمات
28- جلب مشارکت مردمی، خیرین و نهادهای عمومی غیردولتی به حمایت‌های مادی و معنوی از فعالیت‌های علمی و تجاری در این حوزه
29- حمایت از تولید تجهیزات و مواد پرمصرف از سوی موسسات و شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی
30- حمایت از ارائه خدمات درمانی مبتنی بر علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی
31- پوشش بیمه‌ای همه خدمات سلول‌درمانی دارای توجیه اقتصادی، اجتماعی و مورد تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
32- تدوین تعرفه‌های واقعی و عادلانه خدمات پژوهشی، تشخیصی و درمانی در حوزه سلول‌های بنیادی
33- حمایت از بازاریابی تولیدات و خدمات شرکت‌های دانش‌بنیان در این حوزه
34- حمایت از نظریه‌پردازی و تحقیق در حوزه علوم پایه مرتبط با علوم سلول‌های بنیادی با نگرش کاربردی برای کشف افق‌های جدید علمی و خلق علوم میان‌رشته‌ای جدید
35- افزایش تولید علم دینی در زمینه احکام و اخلاق مرتبط با سلول‌های بنیادی از طریق اموری مانند ایجاد مراکز پژوهشی و راه‌اندازی رشته‌های علمی مناسب در مقاطع مختلف تحصیلات تکمیلی
36- تعامل اندیشمندان علوم دینی و متخصصان سلول‌های بنیادی به منظور تطابق فعالیت‌های علمی این حوزه با فلسفه و احکام اسلامی
شرکت‌های مورد حمایت
ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول بنیادی از 25 کارگروه تخصصی تشکیل شده است که عبارتند از: استخوان و غضروف، ایمیون سل‌تراپی، بیماری‌های اتوایمیون و التهابی، بیماری‌های ریه و مجاری تنفسی، بیولوژی تولیدمثل، پلاکت، پوست، پلاستیک و ترمیم، چشم، دامپزشکی، دندانپزشکی، ژنتیک، سرطان، سلول‌های بنیادی پرتوان القایی، شرکت‌های دانش‌بنیان، عفونی، علوم اعصاب، فرهنگی (اخلاق، فقه، حقوق)، فناوری، قلب و عروق، گوارش و کبد، گوش، حلق و بینی، گیاهی، مهندسی بافت، نانوفناوری بازساختی و نفرولوژی و ارولوژی.
این ستاد همچنین در جهت اهداف خود از شرکت‌های دانش‌بنیان حمایت می‌کند تا به هدف مطلوب خود که همان تجاری‌سازی محصولات علمی است، دست یابد. شرکت فناوری کرد ژن، شرکت سلول بافت زیست (سبز)، شرکت فناوری بن یاخته، مرکز رشد دانشگاه صنعتی سهند تبریز، شرکت ژن سلول اطلس رستاک، مرکز رشد دانشگاه صنعتی شریف، جهاد دانشگاهی پژوهشگاه رویان، دانشگاه علوم پزشکی تهران، جهاد دانشگاهی پژوهشگاه رویان، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه علوم پزشکی تهران، پژوهشگاه ابن‌سینا، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشگاه تربیت مدرس، انستیتو پاستور ایران، شرکت نانو زیست آرایه و... تنها تعدادی از شرکت‌ها و موسساتی هستند که از طرف این ستاد حمایت می‌شوند.
