پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری

آرتروز شایع ترین بیماری در دسته التهاب مفاصل است 

 آرتروز یا استئوآرتریت شایع‌ترین بیماری از دسته التهاب مفاصل است.در این بیماری غضروف مفصل صدمه دیده و کم‌کم از بین می‌رود.آرتروز ممکن است هر مفصلی را درگیر کند اما مفاصل بزرگ که وزن بدن را تحمل می‌کنند مثل مفاصل زانو و ران و ستون فقرات بیشتر در معرض ابتلا هستند. 

علت ایجاد این بیماری هنوز به ‌طور واضح شناخته نشده است ولی چند عامل وجود دارد که می‌تواند زمینه ‌ساز ابتلا به آرتروز باشد،یکی سن بالا است که این بیماری معمولا در افراد بالای 40 سال دیده می‌شود. مورد دوم جنس، چون آرتروز در خانم‌ها بیشتر از آقایان بروز می‌کند ولی دلیل آن هنوز به‌ درستی مشخص نشده است، مورد بعدی ناهنجاری ‌های مادر زادی استخوانی و یا صدمه به مفصل است.آرتروز در ورزشکاران حرفه‌ای که مدام در معرض ضربه خوردن هستند بسیار شایع است مثلا در فوتبالیست‌ها.صدمات غیر ورزشی مثل تصادفات رانندگی هم زمینه را برای آرتروز مهیا می‌کند.

تحولی نو در درمان التهاب مفاصل در یک چارچوب سه بعدی تجدید پذیر  

کشف درمان التهاب مفاصل با استفاده از قالب سه بعدی روزی می‌تواند به جایگزینی برای جراحی تعویض مفصل لگن به ویژه در بیماران جوانتر تبدیل شود. پزشکان علاقه‌ای به انجام این نوع از جراحی‌ها در بیماران زیر 50 سال ندارند زیرا مفصل‌های مصنوعی معمولا کمتر از 20 سال عمر می‌کنند و جراحی دوباره برای جایگزینی مفصل مصنوعی می‌تواند استخوان‌ها را نابود کرده و خطر عفونت را افزایش دهد.

فرشید گیلک دانشمند ایرانی دانشگاه واشنگتن و استاد جراحی اتوپدی می‌گوید جراحی تعویض مفاصل آسیب‌دیده یا از کار افتاده بسیار دشوار است از این رو با استفاده از سلول های بنیادی بدن بیمار، شیوه‌ای برای بازسازی مفاصل متورم به واسطه رشد غضروف‌های جدید ابداع کرده‌ایم که با ترکیب آن با ژن‌درمانی و آزاد‌سازی مولکول‌های ضد‌التهابی، می‌توان آرتروز را مهار کرد. امید می‌رود با استفاده از این تکنیک بتوان از جراحی تعویض مفصل جلوگیری کرده و یا دست کم تا حد امکان آن را به تاخیر انداخت.

در این تکنیک از یک چارچوب سه‌بعدی تجزیه‌پذیر ترکیبی که گیلک و همکارانش آن را ایجاد کرده‌اند استفاده می‌شود. این چارچوب به شکل مفصل بیمار قالب‌گیری شده و از غضروف‌هایی که با استفاده از سلول‌های بنیادی به دست آمده از چربی‌های پوست بیمار کشت داده شده‌اند،‌ پوشانده می‌شود. سپس می‌توان این چارچوب پوششی را به سطح مفصل متورم لگن متصل کرد. بازسازی سطح مفصل لگن با استفاده از بافت زنده با هدف کاهش درد ناشی از آرتروز و حذف یا به تاخیر انداختن جراحی تعویض مفصل انجام می‌گیرد.

علاوه بر این با تزریق ژن به درون این غضروف تازه رشد کرده و فعالسازی این ژن با استفاده از دارو می‌توان زمینه آزادسازی مولکول‌های ضد‌التهاب را فراهم کرد. به گفته گیلک زمانی که مشکل تنها التهاب باشد،‌ می‌توان با تجویز داروهایی خاص این ژن‌ها را فعال ساخت تا از شدت التهاب موجود در مفصل کاست و با توقف استفاده از داروها،‌ ژن‌ها غیرفعال می‌شوند.

به گفته گیلک، ژن‌درمانی از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا زمانی که تعداد مولکول‌های التهابی در مفصل بالا می‌رود،‌غضروف تخریب شده و درد افزایش پیدا می‌کند.

چارچوب لایه غضروفی با استفاده از تکنیک بافتی ساخته شده‌است که ساختار و ویژگی‌های مشابه غضروف طبیعی را به بافت نهایی می‌بخشد. این قالب در نتیجه بافت بیش از 600 دسته فیبر قابل تجزیه به یکدیگر ایجاد شده‌است تا نسجی کاربردی با ویژگی‌هایی مشابه با غضروف طبیعی ایجاد شود. این بافت از مقاومت کافی برای تحمل 10 برابر وزن بدن بیمار برخوردار است.

گفتنی است، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با هدف پیشرفت در حوزه سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی اقدام به راه اندازی ستاد توسعه فناوری و فناوریهای سلول های بنیادی  کرده است تا فناوری‌های مرتبط با این حوزه بیش از پیش در کشور ارتقاء یابد.