پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری

با این بهانه که چرا اصلا باید از تولیدات داخلی حمایت کرد، این حمایت باید تا کجا باشد و نقش مردم، دولت و تولیدکنندگان در افزایش حمایت از تولید داخلی چیست، به سراغ سه تن از استخوان خردکرده‌های صنعت رفته‌ایم که شرح این گفت‌وگوها را می‌خوانید.

محمد عطاردیان تا کنون دبیر کل و نایب رئیس و عضو اصلی هیئت مدیره کانون عالی انجمن‌های صنفی کارفرمایی ایران بوده است. او در رابطه با مزایای حمایت از تولید داخلی می‌گوید: «در این شکی نیست که اگر کالای ایرانی خریداری شود، صنعت ایران رونق می‌گیرد، ولی شرط آن این است که کالا کیفیت قابل قبول را داشته باشد و اگر کالایی کیفیت مورد قبول را نداشته باشد، جز ضرر به مصرف‌کننده نیست.

به نظر من اگر کالای ایرانی قابل رقابت باشد، لزومی ندارد به مردم بگوییم که این کالا را بخرید و آن‌ها خودبه‌خود این کالا را می‌خرند. مردم یک تجربه‌ای را کسب کرده‌اند که کالای ایرانی کیفیت نمونه‌های خارجی را ندارد، ولی اگر کالای ایرانی کیفیت‌های لازم را کسب کند، مردم کالاها را می‌خرند و این امر خیلی هم خوب است.»

او در رابطه با دلیل خرید کالاهای بی‌کیفیت و گران‌تر خارجی نسبت به نمونه‌های داخلی توسط مردم می‌گوید: «این  اشتباهی است که مردم می‌کنند و باید توجیه شوند. وقتی کسی قرار باشد پول بیشتری بدهد و کیفیت کمتری هم دریافت کند، باید پول بادآورده داشته باشد. بنابراین اشتباه در انتخاب محصول می‌تواند ریشه در عدم آگاهی  باشد. مردم به جیبشان اهمیت می‌دهند. آیا محصول ایرانی  با قیمت کمتر و با کیفیت برابر با نمونه‌های خارجی سراغ داریم که فروش نرود؟ اگر این‌چنین است، باید آن‌ها را تبلیغ و معرفی کرد. هم‌چنین این کالاها باید از طرف مقامات دولتی تضمین شود.»

عطاردیان در رابطه به فاکتورهای مهم برای حمایت از یک محصول داخلی تاکید می‌کند: «اگر مردم توجیه شوند و از طرف دیگر کالاهای ایرانی نیز استانداردها را رعایت کنند، مردم خودبه‌خود به سمت کالاهای ایرانی روی می‌آورند. هر کالای با کیفیت ایرانی که به لحاظ قیمتی نیز با نمونه‌های خارجی رقابت‌پذیر باشد، از طرف مردم حمایت می‌شود و فاکتور قیمت و کیفیت عامل تعیین‌کننده برای حمایت از یک کالاست.»

او ضمن مهم شمردن تبلیغات برای معرفی محصول توسط تولیدکنندگان داخلی، راه‌کار ارائه با کیفیت محصول و فروش بیشتر را گارانتی می‌داند و می‌گوید: «تولیدکنندگان باید کالاهای خود را تضمین بدون قید و شرط کنند و این تضمین را رعایت کنند. نه این‌که بعد از خرابی محصول بهانه‌ای پیدا کنند که بگویند این خرابی مشمول گارانتی نمی‌شود.»

سعید حسین‌زاده عضو هیئت مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع نساجی و پوشاک است و در برهه‌ای ریاست این اتحادیه را نیز عهده‌دار بوده است. او درباره حمایت از تولید داخلی می‌گوید: «ما ابتدا باید بگوییم چگونه می‌توان کاری کرد که مردم ترغیب شوند کالای ایرانی بخرند و این با برانگیختن حس میهن‌پرستی و عرق ملی امکان‌پذیر است. اما این چند سال کاری که صورت گرفته، تبلیغ کالاهای خارجی بوده است و در رسانه‌ها دائما کالاهای خودمان را با کالاهای خارجی مقایسه کرده‌ایم. ما دائما در صحبت‌هایمان گفته‌ایم دلیل این‌که کالاهای خارجی بازار ایران را پر کرده‌اند، به این خاطر است که مردم کالاهای بی‌کیفیت داخلی را نمی‌خرند. در صورتی که تولیدکنندگان ما  به این شعور و آگاهی رسیده‌اند که استانداردهای کیفی را رعایت کنند تا در بازار حرفی برای گفتن داشته باشند.

این‌که گفته شود کالای ایرانی نسبت به نمونه خارجی کیفیت کمتری دارد، حرف پوچ و بی‌اساسی است. در صنعت ما که نساجی و پوشاک است، به دلیل تبلیغات وسیع کالاهای خارجی، تولیدات داخلی ما نیز با مارک و برند خارجی به بازار عرضه می‌شود تا فروش برود. خریدار حس می‌کند کالای خارجی می‌خرد و تنها آن محصولاتی ایرانی است که کیفیت خوبی ندارد. در صورتی که بخش عمده‌ای از محصولات ما با مارک خارجی به فروش می‌رسد و ما باید برای این قضیه راه‌کاری بیندیشیم.»

او در رابطه با ارائه راه‌کارهایی برای حمایت‌های دولتی از تولیدات داخلی می‌گوید: «ما باید امکانات تبلیغی را در خدمت تولیدکننده ایرانی قرار دهیم تا او بتواند با قیمت مناسب کالای خود را تبلیغ، معرفی و عرضه کند. هم‌چنین ما باید نمایشگاه‌هایی را برگزار کنیم تا مصرف‌کننده متوجه شود کالای ایرانی نیز از کیفیت مطلوب برخوردار است. در این چند ساله ما تمام امکانات تبلیغاتی و بازارمان را در اختیار کالاهای وارداتی و قاچاق گذاشته‌ایم و این محصولات خارجی با حمایت‌های دولت‌هایشان با محصولات ایرانی که هیچ حامی نداشته‌اند، به رقابت پرداخته‌اند.»

این عضو هیئت مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع نساجی و پوشاک ادامه می‌دهد: «هزینه اجاره‌ای که پاساژها  از برندهای ایرانی دریافت می‌کنند، دو تا سه برابر هزینه‌ای است که از برندهای خارجی دریافت می‌کنند. در این شرایط طبیعی است که مارک‌های ایرانی نتوانند با رقیب‌های خارجی رقابت کنند.»

حسین‌زاده با اشاره به سطح کیفی و قیمتی کالاهای صنف خودش اشاره می‌کند: «کیفیت پوشاک ایرانی نسبت به نمونه‌های خارجی بالاتر است که کمتر نیست و به لحاظ قیمت نیز ما با نمونه‌های خارجی توانایی رقابت بالایی داریم. برای مثال یک لباس ترک که فروش عمده آن حدود 45 هزار تومان است، ما عین همان را در ایران با 15 هزار تومان عرضه می‌کنیم و قیمت فروشش نیز حدود 25 هزار تومان است.»

او در رابطه با نظام عرضه محصولات ایرانی می‌گوید: «خیابان ولیعصر و امیراکرم عمدتا کالاهای ایرانی می‌فروشند، ولی آن‌طور نیست که مردم بتوانند در تمام سطوح،  کالاهای با کیفیت ایرانی را مشاهده کنند، چون در جایی که کالای خارجی وجود دارد، امکان رقابت جدی در زمینه سرمایه‌گذاری مالی برای محصولات ایرانی وجود ندارد.»

حسین‌زاده با بیان این‌که «ما نمی‌توانیم مردم را اجبار کنیم که کالای ایرانی بخرند، ولی می‌توان حس خرید کالای ایرانی را  در مردم تحریک کرد»، بر حمایت دولت و حاکمیت از تولیدات تاکید می‌کند و می‌گوید: «این همه بیلبورد در سطح کشور موجود است، ولی چند درصد آن سهم کالای ایرانی است؟ آن‌قدر هزینه تبلیغات این بیلبوردها زیاد است که تنها شرکت‌های خارجی با پشتوانه مالی بالا می‌توانند از این بیلبوردها استفاده کنند. ما این نظر را نداریم که مردم کالای خارجی را تحریم کنند، چون رقابت برای تولید داخلی هم مفید است. ولی باید جلوی جنس قاچاق را بگیریم. اگر کالاها از مبادی رسمی وارد شود، از طرفی کالای ارزان و بنجل وارد کشور نمی‌شود و از طرف دیگر کالاهای داخلی توان رقابت با کالاهای خارجی را پیدا می‌کنند.»

رضا باکری دبیر انجمن صنایع لبنی ایران است. او درباره مزایای حمایت از تولید داخلی می‌گوید: «ایجاد اشتغال بالا در کشور، رشد تولید ناخالص داخلی و قدرت یافتن پشتوانه پول ملی کشور از مزایای حمایت و رشد است. وقتی ارزش پول ملی کم شود و مردم ثروتشان کاهش پیدا کند، تورم زیاد می‌شود و بهای نهایی بالا می‌رود که این امر باعث گران شدن کالا و کاهش قدرت مصرفی مردم می‌شود. وقتی کالاهای داخلی حمایت شوند، این اتفاقات نمی‌افتد و هم مصرف‌کننده و هم تولیدکننده سود بیشتری می‌برند.»

باکری درباره چگونگی حمایت از تولیدات داخلی توسط شهروندان و دولت می‌گوید: «پذیرش حق اختیار و حق انتخاب مصرف‌کننده، امری  ضروری است. ما ابتدا باید کیفیت محصولات داخل را به گونه‌ای ارتقا دهیم که هم‌تراز کالای خارجی باشد و سپس حق انتخاب مصرف‌کننده را متوجه کالاهای داخلی کنیم.»

او در زمینه بازار لبنیات و رقابت با کالاهای خارجی می‌گوید: «وقتی کالای شما از لحاظ فرمولازیسیون، کیفیت، بسته‌بندی و قیمت مناسب باشد، مصرف‌کننده کالای خارجی را ترجیح نخواهد داد. وقتی شما این موارد را رعایت کنید، نیازی نیست از حق انتخاب مردم بترسید و قطعا مردم کالای داخلی را انتخاب خواهند کرد.»

دبیر انجمن صنایع لبنی ایران ادامه می‌دهد: «ما امروز در زمینه لبنیات کمتر با رقابت کالاهای خارجی مواجه هستیم و مصرف‌کنندگان، محصولات لبنی داخل را ترجیح می‌دهند. خوشبختانه سهم محصولات خارجی لبنی از بازار داخلی کمتر از یک درصد است. بیشتر مشکلات ما در صنعت خودرو و لوازم خانگی است که یک چرخش مصرفی به سمت محصولات خارجی پیدا شده است.»

باکری راه‌کار افزایش تولیدات داخلی را مداخله نکردن دولت در اقتصاد و بازار آزاد می‌داند و تاکید می‌کند: «به‌طور کلی دولت باید بپذیرد که بازار مصرف را تبدیل به یک بازار رقابتی کند و از مداخله در زمینه تعیین کمیت، کیفیت، بسته‌بندی و قیمت‌گذاری پرهیز کند و صرفا ناظر موازین استاندارد، بهداشتی و سلامت کالا باشد تا تولید‌کنندگان به حداکثر رقابت آزاد با یکدیگر بپردازند. با این کار تولیدکنندگان در یک فضای رقابتی خود را مکلف به ارائه بیشترین خدمات می‌کنند و بهترین کمیت، کیفیت و قیمت برای هر یک از اقشار مصرف‌کننده جامعه شکل می‌گیرد.»

او در رابطه با چالش‌های اخیر اقتصادی در زمینه تورم و رکود می‌گوید: «توصیه ما به مسئولان اقتصادی کشور این است که اگر می‌خواهند تولید داخلی افزایش پیدا کند، توجه خود را از بخش تولید خارج و به بخش مصرف معطوف کنند. اتفاقی که در کشور بعد از برنامه هدفمندسازی یارانه‌ها افتاد، سقوط ارزش پول ملی، کاسته شدن قدرت خرید مردم و تورم بالا در کشور بود. این عوامل آسیب جدی به اقتصاد زده است و امروز رکود عمدتا از جانب تقاضاست. دولت یازدهم با تلاش‌های طاقت‌فرسا توانسته است تورم را کاهش دهد، ولی رکود به علت کم‌توجهی به بخش مصرف هم‌چنان پابرجاست. تنها راه برون‌رفت از این رکود بر اساس نظر اقتصاد‌دانان، ایجاد بازار بدهی به‌عنوان شکلی از سرمایه است تا قدرت مصرفی مردم ترمیم شود. با گسترش بازار بدهی قدرت خرید و تقاضای مردم افزایش پیدا خواهد کرد و تولید به صورت خودکار از رکود خارج خواهد شد.»

منیع: ماهنامه سرآمد