در راستای مطلبی با عنوان «انتقال فناوری؛ کمیت یا کیفیت» که در هفته ی گذشته در کانال قرار گرفت، قصد داریم به شناسایی و معرفی بازیگران فرایند انتقال فناوری در قالب یک مدل کیفی توسعه یافته بپردازیم.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری، ملیک(Malik) در مدل پخش فناوری و شل(Schile) در مدلی با نام خود، هفت مولفه در فرایند انتقال فناوری را دارای نقش بسزایی دانسته اند. بر اساس پژوهشی که اخیرا خبیری و دیگران انجام دادند، نحوه تعامل طرفین یک فرایند انتقال فناوری بر اساس پیام و ارتباط آنها با یکدیگر، در مدلی اصلاح شده(ترکیبی از دو مدل کیفی بیان شده) قابل تبیین است(شکل فوق).
در ادامه هر یک از مولفه های فوق به صورت مختصر توضیح داده شده اند؛
انتقال دهنده (Transferor): منبع انتقال است و می تواند از مالکیت دانش نیز برخوردار باشد. در واقع مولفه ی انتقال دهنده در فرایند انتقال فناوری نهادی است که نقش فروشنده ی فناوری به گیرنده ی آن را بازی می کند و می تواند یک فرد، یک شرکت و یا یک کشور باشد.
انتقال گیرنده یا دریافت کننده(Transferee): گیرنده، دریافت کننده فناوری، ذینفع فناوری و دانش انتقالی است و نهادی است که نقش خریداری فناوری از منبع آن را در فرایند انتقال فناوری بازی می کند و می تواند یک فرد، یک شرکت و یا یک کشور باشد.
فناوری(Technology): تعاریف زیادی پیرامون فناوری در ادبیات مریوط وجود دارد. اما با توجه به تمامی موارد موجود، شاید بهترین تعریف، تعریف ارائه شده توسط طارق خلیل باشد؛ وی فناوری را ابزارها، فرایندها، روش ها، محصول، نظام های به کار رفته در تولید محصول یا در ارایه ی خدمات و تمام دانش معرفی می نماید. در تعریف دیگری فناوری اثرگذارترین عامل در نظام تامین سلامت شناخته شده و مابقی عوامل نقش کمکی در نظام مربوط را بازی می کنند.
ساز وکار انتقال(Mechanism of Transfer) : از آنجا که گیرنده ی انتقال، ذینفع پروژه ی انتقال فناوری محسوب می شود، سازوکار انتقال می بایست توسط دریافت کننده و گیرنده ی فناوری تعیین گردد. از طرفی بر اساس ادبیات موجود سه نوع کانال و مجرا برای این مکانیزم وجود دارد؛ مجراهای عمومی، مجراهای مهندسی معکوس و مجراهای برنامه ریزی شده.
فضا و جو انتقال دهنده(The transferor environment) : مجموعه ای از شرایط است که در آن انتقال دهنده، فروش فناوری به انتقال گیرنده را دنبال می نماید. واضح است که محیط، فضا و جو اصطلاحاتی عمیق اند و نیازمند شناسایی و معرفی برخی عوامل تعیین کننده با توانایی اثرگذاری بر فرایند انتقال فناوری می باشند.
فضا و جو انتقال گیرنده (The transferee environment): مجموعه ای از شرایط است که در آن انتقال گیرنده، خرید فناوری از انتقال دهنده را دنبال می نماید. واضح است که محیط، فضا و جو اصطلاحاتی عمیق اند و نیازمند شناسایی و معرفی برخی عوامل تعیین کننده با توانایی اثرگذاری در فرایند انتقال فناوری می باشند.
فضا و محیط بزرگتر ( The greater environment) : مشخص است که انتقال دهنده و انتقال گیرنده دارای مجموعه ای از شرایط اثرگذار در فرایند انتقال فناوری می باشند. این مجموعه تحت عنوان محیط و فضایی بزرگتر و دربردارنده فضای هریک از طرفین و نیز فناوری و سازوکار انتقال آن می باشند.
