دانشگاه‌ها یکی از مراکز مهم تامین و تربیت نیروی انسانی ماهر و متخصص کشور محسوب می‌شوند. وجود نیروی انسانی ماهر و شایسته نیز برای رشد و توسعه صنعتی هر کشوری ضروری است. بنابراین می‌توان گفت دانشگاه‌ها نقش عمده‌ای در فرایند توسعه کشور ایفا می‌کنند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری، مسئله مهمی‌که در اکثر کشورهای جهان وجود دارد توجه به مقوله فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان و به دنبال آن ایجاد پارک‌های فناوری است. کشور ایران نیز در چند سال اخیر به دنبال راهکار‌هایی در جهت افزایش بهره‌وری اقتصادی از طریق مدیریت دانش و تولید فناوری است. به همین منظور اهمیت موضوع اقتصاد مقاومتی به فراخور اوضاع اقتصادی کشور از سوی مقام معظم رهبری بیان شد. پارک‌های فناوری مکان‌هایی هستند متشکل از شرکت‌های دانش‌بنیان که در جهت تجاری‌سازی دانش با استفاده از علوم دانشگاهی به نوآوری محصولات می‌پردازند.
هر شهر و جامعه شامل ابعاد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، صنعتی، سلامت، محیط زیست و... است که هر یک می‌تواند منبع خودکفای هر ملت قرار گیرد و به تبعیت از آن نیازهای فردی و اجتماعی ایجاد کند. همین امر باعث می‌شود پارک‌های فناوری نگاهی عمیق‌تر به دانش و نیاز جامعه داشته باشند. مطالعات پارک‌های علم و فناوری موجود در جهان نشان می‌دهد اکثر پارک‌ها به دنبال ایجاد مکانی برای تبدیل دانش به صنعت و فناوری‌های نوین و عدم توجه به سایر نیازهای بشر از جمله نیازهای اجتماعی، فرهنگی و... هستند و همین امر دیدگاه‌های مخرب نسبت به تکنولوژی ایجاد می‌کند.
باغ فرآوری دانش نمونه‌ای از پارک‌های علم و فناوری در سطح گسترده‌تری است که مراکز رشد و شرکت‌های دانش‌بنیان را در برمیگیرد و تصمیم به ایجاد مکانی مناسب با هدف تجمیع تمامی علوم مورد نیاز در یک مکان به منظور رفع نیازهای انسانی، طبیعی و کالبدی شهر دارد.
به همین منظور قرار است در این پژوهش با نگاهی عمیق‌تر به پارک فناوری، شهر و دانشگاه، عنوان «باغ فرآوری دانش» جایگزین پارک‌های فناوری شود و با کمک مطالعات کتابخانه‌ای، ضمن بیان اهمیت و اهداف پارک‌های فناوری در ایران، مشکلات ناشی از تکنولوژی، نیاز شهر و دانشگاه و... بیان شود و در آخر با بررسی حوزه فعالیت‌های پارک‌های فناوری ایران و جهان و نحوه تاثیر آن‌ها بر شهر و جامعه دغدغه موضوع مشخص شود.
پارک‌های فناوری و مولفه‌های تاثیر گذار در پیدایش آن‌ها
پارک‌های فناوری توسعه مبتنی بر مالکیت در یک محیط فیزیکی با کیفیت بالا و پارک‌مانند است. آن‌ها از مزایای نزدیکی به منابع مهم سرمایه معنوی، زیرساخت‌های مناسب و سیاست‌های راهنمایی‌کننده بهره‌مند می‌شوند و شرکت‌های مبتنی بر فناوری و موسسات دولتی را در یک «محیط مدیریت‌شده» حمایت می‌کنند و بنابراین تعامل، توسعه فناوری و رشد اقتصادی را تسهیل می‌کنند. (اسلامی مجاوری، 1394)
طبق تعریف انجمن بین‌المللی پارک‌های علمی و مناطق نوآوری (IASP)1 پارک علمی سازمانی است که به وسیله متخصصین حرفه‌ای مدیریت می‌شود و هدف اصلی آن افزایش ثروت در جامعه از طریق ارتقاء فرهنگ نوآوری و رقابت در میان شرکت‌های حاضر در پارک و موسسات متکی بر علم و دانش است. برای دستیابی به این هدف، یک پارک علمی جریان دانش و فناوری را در میان دانشگاه‌ها، موسسات تحقیق و توسعه، شرکت‌های خصوصی و بازار به حرکت می‌اندازد و مدیریت می‌کند و رشد شرکت‌های متکی بر نوآوری را از طریق مراکز رشد و فرایند‌های زایشی تسهیل می‌کند. پارک‌های علمی همچنین خدمات با ارزش افزوده بالای دیگری همراه با فضا‌های کاری و تسهیلات باکیفیت بالا فراهم می‌کنند. (سعدآبادی، صادقی، میرزا محمدی و مهدوی مزده، 1393)
کشور ایران در سال‌های اخیر در پی توسعه فناوری و به دنبال آن افزایش اقتصاد دانش‌محور و قرارگیری در رقابت جهانی تولید صنعت توجه زیادی کرده و در نتیجه آن به پارک‌های علم وفناوری به منزله یکی از ابزار‌های توسعه این فناوری‌ها توجه ویژه داشته است. یکی از مهم‌ترین اقدامات که در راستای توسعه فعالیت پارک‌های علم و فناوری در کشور صورت گرفته است، تدوین احکام قانونی مربوط به این بخش در قانون برنامه چهارم توسعه بوده است. بر‌اساس ماده 45 این قانون دولت موظف به توسعه ساختار‌های لازم برای رشد فعالیت‌های دانایی‌محور در بخش دولتی و خصوصی، به ویژه ایجاد و گسترش پارک‌ها و مراکز رشد علم و فناوری است. (سعدآبادی، صادقی، میرزا محمدی و مهدوی مزده، 1393) علاوه بر برنامه چهارم اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور که بر پایه شعار «دانایی‌محور» تدوین و منتشر شد، این روند در برنامه پنجم و ششم توسعه که برگرفته از سیاست‌های کلی علم و فناوری ابلاغی مقام معظم رهبری است نیز ملاک عمل قرار گرفته است.
اقتصاد مقاومتی
تاکنون تعاریف متعددی از اقتصاد مقاومتی ارائه شده است. یکی از تعاریف جامع و کامل از اقتصاد مقاومتی را خود رهبر فرزانه انقلاب ارائه نموده‌اند: «اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی که در شرایط فشار، در شرایط تحریم، در شرایط دشمنی‌ها و خصومت‌های شدید می‌تواند تعیین‌کننده رشد و شکوفایی کشور باشد.» (غفارپور و پورحاتمی، 1393)
از جمله محورهای اساسی اقتصاد مقاومتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-حمایت از تولید ملی و جایگزین کردن تولیدات و فناوری‌های کشور به جای کالاهای خارجی
-میدان دادن به فعالان بخش خصوصی و رفع موانع و مشکلات این بخش طبق سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی
-توجه به نخبگان و استفاده از فناوری نوین که در این بخش دانش دانشگاهی صرفا به مسائل پژوهشی نمی‌پردازد، بلکه به فناوری‌های نوین تبدیل و وارد بازار مصرف می‌شود.
مدیریت دانش و اقتصاد دانایی‌محور
یکی از مسائلی که در سرفصل اقتصاد مقاومتی وجود دارد، اقتصاد دانش‌بنیان است. رهبر فرزانه انقلاب اسلامی شرکت‌های دانش‌بنیان و فعالیت‌های اقتصادی آن‌ها را بسیار مفید و امیدبخش می‌دانند. همچنین لازمه پیشرفت کشور هم از لحاظ پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های ملی و هم پیشرفت در سطح بین‌الملل، مدیریت دانش و فراهم کردن اقتصاد دانش‌محور است.
امروزه دانش به عنوان «منبعی ارزشمند» و راهبردی و نیز «دارایی» مطرح است و ارائه محصولات و خدمات باکیفیت مناسب و اقتصادی بدون مدیریت و استفاده صحیح از این منبع ارزشمند، امری سخت و گاهی ناممکن است. (افرازه و بعیدفر، 1393) مدیریت دانش فرایندی است که در آن سازمان‌ها به واسطه دارایی‌های عقلانی و منطقی و پایگاه‌های دانش خود تولید ارزش می‌کنند. در واقع مدیریت دانش، رساندن دانش درست به افراد مورد نظر در زمان مورد نظر برای تصمیم‌گیری و عملکرد بهتر است. (سعادت‌نیا، 1389)
اقتصاد دانایی‌محور
در اقتصاد دانش‌محور علم، فناوری، نوآوری و کارآفرینی عوامل موثر بر رشد اقتصادی قلمداد می‌شوند. در نظریه‌های جدید رشد اقتصادی دانش به عنوان نوعی متغیر برون‌زا در اقتصاد به شمار نمی‌رود، بلکه بخش اصلی و تمام نظام اقتصادی دانش به عنوان اصلی‌ترین نوع سرمایه تلقی می‌شود و رشد اقتصادی ریشه در انباشت دانش منشاء فناوری، نوآوری و کارآفرینی است. بر این اساس نهاد‌های تولید و اشاعه‌دهنده دانش ازجمله دانشگاه، نقش کلیدی در اقتصاد دانش کشور ایفا می‌کنند.
کارآفرینی و دانشگاه کار آفرین
کشور‌ها و سازمان‌ها به کارآفرینانی نیاز دارند که بتوانند از طریق خلاقیت، نوآوری، پشتکار، اعتماد به نفس و تحمل ابهام، خون تازه‌ای را در کالبد کشور و سازمان به جریان بیندازند. برای کارآفرینی تعاریف گوناگونی وجود دارد؛ کا او (1993) کارآفرینی را به عنوان فرایند اضافه کردن چیز‌های جدید (خلاقیت) و چیز‌های متفاوت (نوآوری) به منظور خلق ثروت برای افراد و افزودن ارزش‌های جدید به جامعه تعریف می‌کند. از نقش‌های عمده کارآفرینی در هر جامعه می‌توان به خلق فناوری، محصولات و خدمات جدید، تقویت رشد اقتصادی کشور و افزایش میزان بهره‌وری جوامع اشاره کرد.
کارآفرین فردی است که بین دانش و علوم با صنعت و بازار کار ارتباط برقرار می‌کند و می‌کوشد تا دانش تولیدشده در مراکز تحقیقاتی را به دانش تولید محصول تبدیل کند و محصولی قابل رقابت را به بازار ارائه دهد. لذا مهم‌ترین آثار کارآفرینی، افزایش نوآوری، ارتقاء سطح فناوری، افزایش تعداد اختراعات و ابداعات، تولید دانش فنی، ایجاد شغل و درنتیجه افزایش ثروت ملی است. (شفیع آبادی، 1390)
دانشگاه کارآفرین
دانشگاه‌ها یکی از مراکز مهم تامین و تربیت نیروی انسانی ماهر و متخصص کشور محسوب می‌شوند. وجود نیروی انسانی ماهر و شایسته نیز برای رشد و توسعه صنعتی هر کشوری ضروری است. بنابراین می‌توان گفت دانشگاه‌ها نقش عمده‌ای در فرایند توسعه کشور ایفا می‌کنند. دانشگاه کارآفرین دانشگاهی مطابق با شکل زیر، ضمن آموزش مطالب نظری و ذهنی، مطالب و مهارت‌های شغلی مورد نیاز را ارائه می‌دهد. همچنین روحیه کارآفرینی در بین دانشجویان را توسعه می‌دهد و مراکز رشد کسب و کار، پارک‌های فناوری و مواردی نظیر آن را ایجاد می‌نماید و با بهره‌گیری از تفکر هوشمندانه توسعه پایدار کشور را فراهم می‌کند.
فرآوری یا فناوری؟ فناوری و تکنولوژی
«هایدگر» مفهوم و معنی شایع تکنولوژی را تعریف ابزاری و انسان‌شناختی از تکنولوژی می‌داند که در آن انسان برای تولید ابزاری در راستای غایت خود به فعالیت می‌پردازد. «میتچم» در تعریف تکنولوژی، آن را در سه گروه دسته‌بندی می‌کند: تکنولوژی به مثابه دانش (تفکر)، تکنولوژی به مثابه فرایند (فعالیت) و تکنولوژی به مثابه تولید (شی). «هارت دیویدسن» تعریف کامل‌تری ارائه می‌کند: «تکنولوژی عبارت است از دانش قرار داده شده در محصولات و فرایند‌ها که خود آن محصولات و فرایند‌ها را هم در برمیگیرد.» به گفته وی تکنولوژی از مجموعه‌ای از مصنوعات، اعتقادات فرهنگی، تجربیات و متونی است که تولید را در برگرفته و شامل مصرف، تولید و ایده این مصنوعات هستند. (وفا مهر، 1391، ص 28)
از دیدگاه اقتصاددانان فناوری دانشی است که در امر تولید، تجاری‌سازی و توزیع کالا و خدمات به کار می‌رود و وسیله‌ای است جهت ارتقاء توانایی‌های فیزیکی و فکری انسان و ابزاری برای تبدیل منابع ساده به منابع و کالاهای پیچیده. فناوری عامل اساسی برای ایجاد ثروت، توانایی و دانایی کشور‌هاست و وسیله‌ای قدرتمند در توسعه ملی تلقی می‌شود. بنابراین اتخاذ راهبرد‌های انتشار فناوری مناسب در بخش‌های مختلف اقتصاد کشور، جزء ضروریات بازسازی و توسعه اقتصادی یک کشور محسوب می‌شود. (پورمرادی، طالقانی و گودرزوند چگینی، 1393)
برای شناخت ارتباط انسان با تکنولوژی ابتدا چهار دیدگاه ابزارگرایی، جبرگرایی، ماهیت‌گرایی و معنوی اسلامی را مورد ارزیابی و مقایسه قرار می‌دهیم. دردیدگاه ابزارگرا فناوری وسیله‌ای است برای رسیدن به اهداف عملی. جبرگرایی انسان و زندگی انسان را وابسته به فناوری می‌داند. هایدگر در دیدگاه ماهیت‌گرا معتقد است فناوری نحوه‌ای از حقیقت و نحوه‌ای از انکشاف است که به نحوی معین جهان را منکشف می‌کند. الهی قمشه‌ای در دیدگاه اسلامی معتقد است: «فناوری بهره‌گیری و الهام گرفتن از ظرایف جهان و شعور و معرفت است.» که برای رسیدن به مقصود یا همان ذات الهی است.
فناوری به عنوان فن و مهارت برای بهتر زیستن، از خود انسان شروع می‌شود. با پیشرفت فناوری بشر با فکر بازتر و علم بیشتر می‌اندیشد و فناوری را توسعه می‌بخشد. این تفکر انسان است که فناوری را می‌سازد. به همین دلیل تا زمانی که انسان نسبت به جهان آفرینش بینش مشخصی نداشته باشد و ارتباط وی با جهان و خالق به‌خوبی مشخص نشده باشد، شناخت صحیح از فناوری و سایر پدیده‌ها میسر نخواهد بود.
همچینن عدم تولید صحیح و استفاده نادرست از فناوری اثرات متقابل ایجاد می‌کند و می‌تواند آثار منفی بر پدیده‌های فردی و اجتماعی، مذهب، طبیعت و محیط زیست و... وارد نماید.
فرآوری
تولید یا فرآوری یا زایش از اصطلاحات علم اقتصاد و به معنی تهیه کالا و خدمات مورد نیاز با استفاده از منابع و امکانات موجود است. فعالیت تولیدی سلسله اقداماتی است که برای تبدیل منابع به کالاهای مورد نیاز صورت می‌گیرد. واژه Production در لغت به معانی استخراج، فرآورده، محصول، کار، عمل، نتیجه، ارائه و تولید آمده است. تولید عبارت است از هرگونه فعالیت و کار (صرف انرژی) که عنصر یا عناصری از طبیعت را به مصرف انسان نزدیک کند.
همان‌گونه که در قسمت فناوری بیان شد، فناوری به عنوان فن و مهارت برای بهتر زیستن از خود انسان شروع می‌شود و تفکرات انسان است که فناوری را ایجاد می‌کند. انسان دارای اراده و اختیار می‌تواند یکی از دو جهت حق و باطل را برگزیند و با توجه به بینشی که از رابطه انسان با جهان هستی و خداوند دارد، می‌تواند توسط فناوری جهت‌گیری مادی یابد و در جهت سلطه بر دیگران برآید. یا برعکس تسلیم و فرمان‌بردار سلطه‌جویان شود یا با بهره‌گیری از فناوری رشد پیدا کند. به نوعی از ارتباط با فناوری درس بگیرد تا به توسعه فرهنگ و تکامل خود در راستای ارزش‌های والای زندگی بپردازد. بنابراین فناوری تنها یک ابزار نیست که اداره امور را به دست دارد، بلکه محیط و روشی از زندگی است که انسان را به اهداف اصلی خود و ارزش‌های زندگی می‌رساند.
بنابراین چنین نگاه عمیقی به فناوری را می‌توان تولید و فرآوری در تمامی علوم و عرصه‌ها قلمداد کرد. فرآوری‌ای که یک دانش خام را به ارزش تبدیل می‌کند و در راستای برآورده کردن تمامی نیازهای انسانی، اجتماعی، اقتصادی و... است.
تعامل دانشگاه با شهر
از دیدگاه اسلام زندگی انسان در ارتباط با چهار موضوع خداوند، طبیعت، خود و دیگران است. (نقره‌کار، 1393) بنابراین شهر (مکان زندگی انسان) و دانشگاه (مکان تحصیل انسان) از این امر مستثنی نیست و شهر و دانشگاه نیز باید متناسب با پتانسیل‌های خود تمامی نیازهای انسان را برطرف و راه‌های رسیدن انسان به کمال را فراهم کند.
شهر از سه بخش انسان (شامل مسائل جمعیتی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، زبان، مذهب، آداب و رسوم و...)، طبیعت (شامل زمین شناسی، آب و هوا و اقلیم، پوشش گیاهی و جانوری و مسائل زیست‌محیطی) و معماری (شامل موقعیت جغرافیایی و منطقه‌ای، کالبد و معماری شهر و...) تشکیل شده است.
دکتر حمید پارسی عناصر محتوای فضای شهر را فعالیت‌ها و حیات مدنی می‌داند. فعالیت‌های انسانی در عرصه فرهنگی، اجتماعی و سیاسی، ضامن بقای زندگی جمعی و حس شهروندی است که به واسطه فضای شهری گسترش و تجلی می‌یابد. (عامری و زند) زنگنه معتقد است تجمع انسان‌ها در یک مکان و نیاز آن‌ها به بقا و زندگی توجه به مسائل اقتصادی و بحث اشتغال است. بنابراین شهر به عنوان محل تجمع به امر بازرگانی تبدیل می‌شود. اگر شهر یک واحد اقتصادی است که در آن منابع اقتصادی وجود دارد که توسط عوامل اقتصادی (تولیدکننده، توزیع‌کننده، و مصرف‌کننده) مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند، سیستم شهری باید با توجه به کارایی عملکردی‌اش در رابطه با استفاده از این منابع مطالعه شود. حیات و توانایی عملکردی سیستم شهری، رشد و توسعه یا افت و رکود آن در طول زمان به چگونگی استفاده از منابع اقتصادی موجود در شهر و نحوه کنش عاملان اقتصادی وابسته است. (زنگنه، 1389)
«قرآن کریم» شهر را مدینه، قریه، دیار و... می‌نامد. «مدینه» مجتمع زیستی با هویتی است که در این هویت، وجود مدنیت، مرکزیت حکومت و همچنین وجود معنویت و هویتی الهی تجلی یافته است. و بر عکس «قریه» مجتمع زیستی بدون توجه به ویژگی‌های فکری و انسانی و تمدنی و اندازه آن اطلاق می‌شود؛ یعنی مجتمع زیستی که فاقد هویتی خاص باشد. (نقی‌زاده، 1387، ص 40) نقی‌زاده عوامل تاثیر‌گذار بر شکل‌گیری یک مجتمع زیستی را شامل انسان و موضوعات مربوط به او، کالبد و عناصر انسان‌ساخت، عناصر طبیعی، فرهنگ، تاریخ، آینده، قانون، معنی عناصر و اجزا و امکانات در دسترس رفتار‌ها، هنجار‌ها، اخلاقیات و آرمان‌ها می‌داند که همه این‌ها درون یک فضای فکری و تحت رابطه پیچیده درونی و بیرونی و برای پاسخگویی به نیازهای سه‌گانه انسان، فرایندی را تشکیل می‌دهند که حاصل فرایند شکل‌گیری و تحول مداوم فضا و کالبدی است که جلوه‌ای از آن را می‌توان شهر نامید. (همان، ص 50)
دانشگاه
امروزه با توجه به ساز و کار‌های رشد علم و فناوری در جهان صنعتی و فراگیر شدن تفکر علمی همسو با صنعت در دانشگاه‌های جهان، شرایطی به وجود آمده که کشور ما نیز باید تحت‌تاثیر آن قرار گرفته و به دنبال پیدایش مکانی باشد که به طور کلی دو نیاز مهم جامعه را برآورده کند. این دو نیاز عبارتند از: 1-بدنه کارشناسی کشور را در همه زمینه‌ها تربیت کند و به پژوهش‌های توسعه‌ای بپردازد، 2- فضایی برای رشد اندیشه و خلاقیت، چه به منظور پاسخگویی به پرسش‌هایی که از جامعه برمی‌خیزد یا برای توسعه کشور لازم است و چه به منظور رفع کنجکاوی اندیشمندان و فناوران فراهم نماید. (منصوری، 1380) در واقع ماموریت اصلی دانشگاه تولید علم و پرورش عالم است؛ تولید علم در همه زمینه‌های علمی (فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و...) و پرورش عالم نیز در همه این زمینه‌ها به گونه‌ای که بتوانند نیاز شهر و جامعه را به سمت اهداف انسان و در راستای رشد و کمال او برطرف سازند و زمینه‌ساز شهر آرمانی باشند.
امروزه دانشگاه‌ها در تمامی علوم مرتبط با ابعاد زندگی انسان نفوذ دارند و هر بخش دارای زیرمجموعه‌هایی است که می‌تواند کوچک‌ترین نیاز هر انسان را تامین کند، بدون این‌که به سایر ابعاد زندگی صدمه وارد نماید. بنابراین کاربردی شدن دانش برای رفع تمامی نیازهای انسان ناشی از تعامل سازنده دانشگاه و شهر است.
تجربیات جهانی پارک‌های فناوری از تعاملات دانشگاه با شهر
پارک علمی پدیده‌ای است که برای اولین بار در امریکا ظهور یافت و قدمت آن به دهه پنجاه میلادی برمی‌گردد. نخستین پارکی که از سوی همگان به‌عنوان پارک علمی شناخته شد، پارک تحقیقاتی استانفورد بود که در ایالت کالیفرنیا واقع است و اندیشه آن در سال 1951 مطرح گردید. پارک استانفورد اولین منطقه صنعتی است که برای جذب شرکت‌ها و امکانات تحقیق و توسعه در جوار یک دانشگاه طرح‌ریزی شده است. این پارک توانسته است ارتباط موثری بین دانشگاه و صنعت برقرار کند و موجب ایجاد زایش صنعتی (از دانشگاه بر صنعت) شود. پارک مثلت تحقیقاتی در کارولینای شمالی، شهرک علمی تسوکوبا در ژاپن، سوفیا آنتی پلیس در رنه و پارک‌های علمی هریوت وات و کمبریج در انگلستان از قدیمی‌ترین مکان‌های علمی و فناورانه جهان هستند که همگی قبل از نیمه دهه هفتاد میلادی تاسیس شده‌اند. دانمارک و استرالیا اولین پارک‌های علمی خود را به ترتیب در سال‌های 1962 و 1965 احداث کردند. کانادا، فرانسه و استرالیا نیز در اواخر دهه شصت میلادی به این حرکت پیوستند. 16 پروژه در دهه هفتاد از این نوع در هفت کشور جهان وجود داشته است. در دهه بعد، کشورهای بلژیک، ژاپن، کره، سوئد، تایوان و انگلیس نیز به دیگران پیوستند. (پوراسماعیل هادی، 1390، ص 42 و 43)
این پارک‌ها تا سال 1990 بیشتر به مبحث صنعت و اقتصاد ناشی از دانش فنی در تولید فناوری می‌پرداختند و مسائل اجتماعی، فرهنگی، سلامت و... مد نظر نبود و همین امر مشکلاتی را در جامعه ایجاد کرده بود تا این‌که ایده راه‌اندازی پارک‌های نوآوری اجتماعی مطرح شد. پارک‌های نوآوری اجتماعی در مقایسه با پارک‌های علمی مرسوم خیلی متفاوت هستند. کسب و کار پارک‌های اجتماعی حاصل نوآوری اجتماعی است و بیشتر متوجه خدمات است تا ایجاد محصول. یعنی ایده‌هایی که با آن‌ها انواع ساختارها برای سیستم‌های اجتماعی مختلف از قبیل سیستم آموزشی یا خدمات سلامت به دست می‌آید. پارک‌های نوآوری اجتماعی در اصل در امتداد پارک‌های علمی استاندارد قرار ندارند، بلکه کاری کاملا جدید هستند. فعالیت پارک‌های علمی در زمینه صنعتی‌سازی مجدد، توسعه منطقه‌ای و خلق هم‌افزایی برای نوآوری صنعتی است و ارتقاء اجتماعی مورد توجه آن‌ها نیست، در حالی که هدف پارک‌های نوآوری اجتماعی تامین منافع اجتماعی است. تاکنون پارک‌های نوآوری اجتماعی زیادی در سراسر جهان احداث شده است که شامل پارک نوآوری اجتماعی لینوکن در انگلیس، دانشگاه مدنییت استانبول، مرکز نوآوری Gdynia دز لهستان ، پارک نوآوری اجتماعی سنگاپور و پارک نوآوری اجتماعی در شمال اسپانیا تحت مدیریت مرکز Denokinn در باسک اسپانیا در زمینه توسعه نوآوری اجتماعی و ارتقای اشتغال برای اقشار آسیب‌پذیر و کمتر توسعه‌یافته فعالیت دارند. (حسینی افضل، 1394)
برای مقایسه بهتر حوزه فعالیت پارک‌های فناوری با نیازهای شهر در سه بستر انسانی، طبیعی و کالبدی، پنج پارک فناوری در ایران و هشت پارک فناوری در جهان در جدول زیر مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و حوزه فعالیت آن‌ها و نوع تاثیر بر شهر و جامعه بیان می‌شود.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
با توجه به نتایج به دست آمده از جدول و نمودار (1) مشخص می‌شود که حوزه فعالیت پارک‌های فناوری که حاصل دانش دانشگاهی است، بیشتر شامل رشته‌های برق و کامپیوتر، مکانیک، منابع طبیعی، فیزیک و شیمی و تا حدودی سلامت و تغذیه است و متقابلا تاثیر این فعالیت‌ها بر شهر و دانشگاه بیشتر در بعد صنعت، اقتصاد و پایداری طبیعت و محیط زیست و سلامت جامعه است. حضور رشته‌هایی مانند علوم انسانی در پارک‌های فناوری مورد بررسی در ایران صفر درصد است و این مقدار نشانه عدم توجه به مسائل اجتماعی، تربیتی، روانشناسی و مدیریتی جامعه و عدم تولید نوآوری‌های اجتماعی است که نیازمند تأمل، توجه و سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در این بخش است. در پارک‌های فناوری مورد بررسی در جهان نیز مطابق جدول (1) بی‌توجهی به مسائل مربوط به علوم انسانی وجود دارد و بعد صنعت بیشترین درصد را به خود اختصاص داده است. تنها پارک‌های نوآوری اجتماعی که دغدغه‌ای فراتر از پارک‌های فناوری دارند، بیشترین توجه را به علوم اجتماعی، تربیتی و... داشته و متعاقبا درصدد تولید محصولات با برچسب نوآوری اجتماعی یا رفع مشکلات اجتماعی جامعه به کمک سایر شرکت‌های دانش‌بنیان هستند.
مسئله قابل توجه این است که اکثر پارک‌های علم و فناوری موجود در جهان و ایران بر پایه صنعت و اقتصاد دانش‌بنیان شکل گرفته است، در حالی که خود تکنولوژی به تنهایی مشکلات مختلفی را در بعد مسائل انسانی و اجتماعی، طبیعی و مذهبی و... در پیش داشته است و نشان می‌دهد انسان و زندگی انسان که شامل ارتباط او با خدا، خود، طبیعت و دیگران است، فقط معطوف به بخش فناوری نیست و باید به مسائل دیگری (نیازهای شهر و توانایی دانشگاه در حل مشکلات) توجه شود. بنابراین موضوع باغ فرآوری دانش جایگزین پارک علم و فناوری می‌گردد.
باغ فرآوری دانش نمونه‌ای فراتر از پارک‌های علم و فناوری موجود در ایران و سایر کشور‌هاست که اهداف والا و در سطح گسترده‌تری را شامل می‌شود. باغ فرآوری دانش شامل مجموعه‌ای از مراکز رشد و شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه‌های صنعتی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، زیست‌محیطی و... است که در یک محیط فیزیکی با کیفیت بالا (باغ و ویژگی‌های باغ ایرانی) همراه با زیرساخت‌های مناسب و سیاست‌های راهنمایی‌کننده تحت عنوان شرکت‌های دانش‌بنیان و نوآوری‌های اجتماعی - فرهنگی در کنار یکدیگر قرار دارند و در اندیشگاه‌ها و اتاق فکر‌های مرتبط با دانش خود متناسب با پتانسیل‌های شهر (ظرفیت‌های درونی) به رفع نیازهای جامعه می‌پردازند.
