صدای بسیار اندک موتورها و پایداری فوق العاده بوئینگ 787 به لطف سیستم های کنترلی جدید و طراحی خاص با بهره گیری از مواد کامپوزیتی و حذف عمده تجهیزات مکانیکی و جایگزینی آنها با نمونه های الکتریکی, از جمله مزیت های بوئینگ 787 است.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری، شعار معروف بوئینگ در خصوص تفاوت عمده این هواپیما با هرآنچه تا پیش از این تجربه نمودیم صحیح است. هرچند پیشتر در خصوص تکنولوژی های مختلف آن اطلاعاتی کسب نموده بودم و در طول دوران آموزش در دوبی نیز فرصتی داشتم تا با یکی از مهندسان ساخت آن گفتگو نمایم, اما تجربه حقیقی و رویارویی مستقیم با آن تکنولوژی ها ثابت نمود که عنوان Dreamliner برازنده این هواپیما است.


صدای بسیار اندک موتورها و پایداری فوق العاده هواپیما به لطف سیستم های کنترلی جدید و طراحی خاص با بهره گیری از مواد کامپوزیتی و حذف عمده تجهیزات مکانیکی و جایگزینی آنها با نمونه های الکتریکی, از جمله دلایل این تجربه متفاوت میباشند. در این مقاله قصد داریم تکنولوژی جدید و جذاب پنجره های این هواپیما را بررسی نمائیم.

هنگام ورود به کابین 787 یکی از اولین نکات جذاب, پنجره های بزرگ و وسیع آن میباشد. ارتفاع پنجره های جدید معادل 48 سانتی متر است که در مقایسه با سایر نمونه های معمول 65% و در مقایسه با B777 حدود 25% بزرگتر هستند. اما در این هواپیما دیگر خبری از پوشش های محافظ کلاسیک برای پوشاندن پنجره ها و جلوگیری از نفوذ نور خارجی و تابش آفتاب نیست و شما صرفا" دکمه ای قرارگرفته در کادر دایره ای شکل در پایین پنجره میابید که وظیفه تیره نمودن شیشه به میزان دلخواه شما را بر عهده دارد. شما با استفاده از این دکمه و حالت های مختلف آن میتوانید میزان نور ورودی از پنجره را تنظیم نمائید. یکی از عمده مزیت های این سیستم, قابلیت کنترل یکپارچه آن توسط مهمانداران میباشد و آنها میتوانند در مراحل مختلف پرواز, تنظیمات لازم را بطور یکنواخت برای تمام پنجره ها اعمال نمایند.

اینگونه مسافران نیز از مراجعه دائم مهمانداران مخصوصا" در هنگام نشست و برخاست در امان هستند زیرا طبق قوانین هوایی, پوشش محافظ و نورگیر تمام پنجره ها در طول Take Off و Landing باید بالا باشند تا مسافران نسبت به اطراف دید مناسبی داشته باشند تا چناچه وضعیتی اضطراری به وقوع پیوست سریعا" مطلع گردند.

همچنین آن دسته از مسافران کثیرالسفر که تجربه پروازهای طولانی و مخصوصا" میان قاره ای را داشته اند, بخوبی میدانند کنترل نور کابین تا چه حد بر روی سیکل خواب و جلوگیری از پرواز زدگی موثر است و لذا این قابلیت جدید میتواند تنظیمات مخصوصی برای مراحل مختلف پروازی فراهم نماید تا به عنوان مثال پس از ارتفاع 10.000 پا, نور کابین تا حد مشخصی کاهش یابد و این روند با توجه به شدت نور خارجی و ساعات باقی مانده از پرواز ادامه داشته باشد.

همچنین در هر پرواز بلند مدت میتوان مسافرانی را یافت که علارغم توصیه مهمانداران مبنی بر پوشاندن پنجره ها برای استراحت سایرین, توجهی به این موضوع نمینمایند و لذا با این روش جدید میتوان دسترسی آنها را نیز محدود نمود! هرچند تغییر وضعیت از کدر به شفاف نیازمند زمان بیشتری میباشد (به دلیل عدم تبادل گرمایی سریع که در ادامه توضیح میدهیم) اما این مدت زمان در بیشترین حالت از 30 ثانیه تجاوز نمیکند در حالیکه تبدیل شفاف ترین حالت به کدرترین تنها 5 الی 6 ثانیه زمان میبرد.

اما این تکنولوژی چگونه کار میکند ؟

بوئیگ با همکاری 2 کمپانی PPG Aerospace و Gentex Corporation در سال 2006 موفق شد تکنولوژی شیشه های هوشمند Electrochromic را برای اولین بار بطور گسترده و تجاری
با نام Electrochromic Dimming بر روی نمونه جدید 787 پیاده نماید.

در این روش ژلی مخصوص و نیمه رسانا در بین 2 لایه بسیار نازک شیشه قرار میگیرد و هنگامیکه کاربر سطح نفوذ نور را تنظیم مینماید در واقع شدت جریان و ولتاژ الکتریکی را کنترل میکند.

این ژل مخصوص که متاسفانه به دلیل اهمیت آن, نام و ترکیبات دقیقش منتشر نگردیده است, با عبور جریان الکتریکی تغییر رنگ میدهد و مانع از ورود نور و حتی تشعشعات خارجی میگردد.

شدت جریان الکتریکی در این سیستم بسیار اندک و در حد چند میلی آمپر میباشد با اینحال چنانچه شیشه ها در هنگام نصب یا حتی عملیات, توسط ضربه مسافران آسیب ببینند,

نمیتوانند این جریان محدود را عبور دهند و لذا یکی از مشکلات این تکنولوژی در پیچیدگی نصب اولیه و نگهداری صحیح آنها نهفته است (هرچند تعویض Panel های معیوب تنها 20 دقیقه زمان میبرد).

البته پنجره های 787 دارای 3 لایه میباشند که لایه خارجی به عنوان ساختار (Structure) قطورترین و سپس لایه میانی (Dimmable) و نهایتا" لایه داخلی کابین (Dust) قرار میگیرند. با اینحال فاصله میان لایه وسط و کابین بسیار اندک است و همین موضوع دلیل آسیب پذیری آن میباشد.

مقایسه اندازه پنجره بوئینگ 787 با ایرباس a350 و ایرباس a330/a340

با اینحال استفاده مشابه از تکنولوژی های جدید در ساخت پنجره های هواپیما سابقه طولانی دارد و پیش از این نیز در تولید شیشه های مورد استفاده در کابین خلبان از لایه های نازک اکسید ایندیم قلع (Indium Tin Oxide یا ITO) استفاده میشد که علاوه بر خاصیت محافظت در برابر تشعشعات, دارای کاربرد یکپارچه سازی سطح خارجی شیشه برای یخ زدایی نیز هستند.

استفاده از ITO در جداره خارجی شیشه های کابین خلبان

بهره گیری از تکنولوژی Electrochromic علاوه بر جلوگیری از نفوذ نور, دارای مقاومت ترمودینامیک بیشتر در مقابل تشعشعات خورشیدی میباشد و میزان گرمای عبوری از پنجره ها در حالت کاملا" تیره, به مراتب کمتر از پوشش محافظ پیشین است.

این تکنولوژی بر روی تمام مدل های 787 اعم از سری 8 و 9 وجود خواهد داشت ولی بوئینگ تاکنون اعلامی مبنی بر استفاده از آن در نمونه های جدید B737Max و B777X ننموده است.