اکثر دانشجویان شهرستانی برای یافتن کار راهی تهران می‌شوند که این هم به ضرر تهران است، هم به زیان شهرستان‌ها. معضلاتی فرهنگی و دانشی اگر از پیش پای دانش‌بنیا‌نی‌ها برداشته شود، می‌تواند آینده بهتری را هم برای آن‌ها و هم برای اقتصاد کشور رقم بزند.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری، شرکت فراپیوند پانزده سالی می‌شود که در استان همدان فعالیت داشته و اخیرا وارد عرصه شرکت‌های دانش‌بنیان شده و داوود بهرامی مدیرعامل آن است. شرکتی که به گفته مدیرعاملش با ایده خاصی شکل نگرفته و تنها با توجه به شرایط بازار و رونق شرکت‌های آی‌تی کار خود را شروع کرده است. این شرکت در دولت نهم و دهم با رکود روبه‌رو شد. بهرامی می‌گوید: «ما چهار نفر بودیم با تخصص‌های کامپیوتر و ریاضی. هم‌دانشگاهی و دوست بودیم و کار را شروع کردیم. در ابتدای راه کارها خوب پیش می‌رفت تا این‌که در بازه‌ای به دلایل مختلف با رکود روبه‌رو شدیم.» طی این پانزده سال فراپیوند موفق نشده است با دانشگاهی تفاهمنامه همکاری امضاء کند؛ اتفاقی که بی‌شک برای این شرکت می‌توانست نتایج مثبتی به دنبال داشته باشد: «فراپیوند در ابتدا دو محصول را تولید می‌کرد؛ ای‌آرپی و وی‌پی‌ام. محصول اول مدیریت اداری مالی شرکت‌ها را تسهیل می‌کرد و دومی مدیریت فرایند کسب ‌و کار را. در محصول اول به مرحله پشتیبانی رسیده‌ایم، اما هنوز نتوانسته‌ایم بازاری به دست بیاوریم، چون محصولمان بیشتر جنبه سفارشی دارد.

محصول دوم شرایط بهتری داشته، اما در بازاریابی موفق نبودیم؛ آن هم به دلیل ضعف عملکرد خودمان، چون نتوانستیم سرمایه‌گذار جذب کنیم.» فراپیوند هم مانند سایر شرکت‌ها نیازمند حمایت است؛ حمایتی که به گفته مدیرعامل شرکت تنها از سوی وزارت ارتباطات صورت گرفته است و صندوق نوآوری و فناوری آن‌گونه که آن‌ها انتظار داشته‌اند، از آن‌ها پشتیبانی نکرده است؛ صندوقی که به منظور حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان شکل گرفته است: «خیلی تلاش کردیم از حمایت صندوق نوآوری برخوردار شویم، اما داورانی که آن‌جا بودند، بر این باور بودند که طرح پیشنهادی ما خیلی بزرگ‌تر از شرکت است و ما نمی‌توانیم از عهده انجام آن برآییم.

تمرکززدایی از تهران بهترین حمایت دولت می‌تواند باشد. اکثر دانشجویان شهرستانی برای یافتن کار راهی تهران می‌شوند که این هم به ضرر تهران است، هم به زیان شهرستان‌ها. دلیل این مهاجرت‌ها هم این است که شرکت‌ها نمی‌توانند در شهرستان‌ها فعالیت کنند.» فراپیوند هم مانند اکثر محصولات دیگر شرکت‌های دانش‌بنیان، رقیب خارجی دارد؛ رقبایی که نمایندگانشان در بازار ایران حضور دارند و رقابت را برای آن‌ها سخت کرده‌اند: «با وجود رقبا عملا ما نتوانستیم کاری از پیش ببریم، چون در بحث مارکتینگ و سرمایه‌گذاری مشکلاتی داشتیم. ما در حال تغییر رویه هستیم و می‌خواهیم شکل شرکت را تغییر بدهیم و در این مرحله اصلا به حمایت‌های بیرونی فکر هم نمی‌کنیم.» بهرامی بزرگ‌ترین مشکل را دولتی بودن اقتصاد می‌داند و می‌گوید: «اقتصاد دولتی رانت به وجود می‌آورد که باعث آشفتگی و خرابی بازار می‌شود.

در همین استان همدان ما محصولی را به سازمان یا نهادی می‌دهیم، بعد دستورالعمل می‌آید که تنها می‌شود از این محصول - محصول دیگری - استفاده کرد و به همین راحتی بازار ما شکست می‌خورد. متاسفانه شرکت‌های نرم‌افزاری نوک پیکان هستند و هم از خارج لطمه می‌خورند، هم از داخل. پیش‌نیازهایی که باید وارد کنیم با محدودیت خرید و واردات همراه است، در داخل هم مشکلات عدیده دیگر وجود دارد.» بهرامی اذعان می‌کند که با همه این مشکلات سال‌هاست دوام آورده‌اند و حتی در بعضی سال‌ها توانسته‌اند برای چهل نفر اشتغال‌زایی کنند. آن‌ها در بدترین روزهایشان هم حداقل برای پنج نفر کار ایجاد کرده‌اند. به اعتقاد بهرامی بهترین کار این است که پارک‌های علم و فناوری از بوروکراسی خود بکاهند و در دادن مسئولیت‌ها و حمایت‌ها صلاحیت‌ها را مدنظر قرار دهند و به نوعی مزیت رقابتی ایجاد کنند؛ مسئله‌ای که به گفته او بی‌رحمانه مغفول مانده است.

چالش تمرکززدایی از پارک‌ها نیز به گفته او راهگشا خواهد بود، چون تاکید می‌کند در حال حاضر تمرکز پارک‌های فناوری در تهران تبادل اطلاعات را کم کرده و بیشتر کارها شکل صوری به خود گرفته‌اند: «فراپیوند تصمیم دارد از بخش دولتی خارج شود و با بخش خصوصی همکاری کند. قرار است به جای تولید به سمت مارکتینگ حرکت کنیم و به جای فروش محصول، ارائه خدمات داشته باشیم. شاید این‌گونه از دانش‌بنیان بودن خارج شویم، اما حداقل مزیتی که دارد این است که می‌توانیم به حیاتمان ادامه بدهیم. من رئیس صنف آی‌تی استان همدان هستم و شرکت ما بزرگ‌ترین شرکت استان در این حوزه بود که تقریبا شکست خوردیم. مشکل اصلی این است که شرکت‌ها در تهران متمرکز شده‌اند و روزبه‌روز بزرگ‌تر می‌شوند و شرکت‌های استان‌هایی مثل ما شکست را تجربه می‌کنند.

این‌که گفته می‌شود مشتری از تولید داخل استفاده کند واقعا در حد شعار است، چون نمی‌شود از مشتری انتظار داشت. این مسئله نیاز به فرهنگسازی دارد که باید از طرف دولت اتفاق بیفتد. بخشی از آن برمی‌گردد به حمایت از تولیدات داخلی و بخشی از آن نیز به فرهنگسازی. اگر خواسته شود شرکت‌ها از مدیریت دستی به سمت مدیریت الکترونیک بروند، بی‌شک شرکت‌هایی مثل ما می‌توانند به فعالیت خود ادامه بدهند. ما معضل فرهنگی و دانشی داریم.» معضلاتی که اگر از پیش پای دانش‌بنیان‌ها برداشته شود، می‌تواند آینده بهتری را هم برای آن‌ها و هم برای اقتصاد کشور رقم بزند.