مشاور معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری در یادداشتی آورده است: هر کس که بعد از سالها پا بر خاک گهربار این ملک بگذارد، باید به شرکتهای دانش بنیان، به مراکز علمی و پارکهای علم و فناوری به شور و شوق نسل جوان و به فهم جدید مردم نظر کند تا بفهمد ایران امروز چه فرقی با قبل دارد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری، متن کامل یادداشت پرویز کرمی مشاور رئیس بنیاد ملی نخبگان و دبیر ستاد توسعه فرهنگ علم فناوری واقتصاد دانش بنیان معاونت علمی بدین شرح است:
معمولا پدر و مادرها متوجه رشد
بچه‌هایشان نیستند. حواسشان هست که بچه‌ها دارند قد می‌کشند و بزرگ
میشوند، اما این قد کشیدن و بزرگ شدن را نمی بینند؛ می بینند اما متوجهش
نیستند. نه متوجه تغییرات خود هستند و نه متوجه تغییرات فرزندان خود. این
تغییرات برای کسی محسوس است که مدتی به سفر رود و دیدارش به تعویق افتد.
تغییرات شهر را شهروندانش کمتر می فهمند. چون هر روز چشم بر این شهر باز
می کنیم، متوجه تغییراتش نیستیم. تغییرات را مسافرینی می فهمند که بعد از
مدتها دوری، وارد شهر می شوند و می بینند که دیگر هیچ چیزی مثل سابق نیست.
عکس های تهران بیست سال پیش را بگذارید کنار عکس های امروز تا ببینید این
شهر جلوی چشممان چه تغییری کرده و نفهمیدهایم؛ ماشینها، خیابانها،
عادتهای شهروندی... بیست سال پیش برایمان متصور نبود که روزی تهران و
شهروندانش تا این حد «دیجیتالی» شوند. حالا دولت الکترونیک سر کار است و
اغلب مردم با کارتهای اعتباری و شبکههای مجازی امورشان را رتق و فتق
میکنند. بیست سال پیش، پیشگویی اگر پیشبینی میکرد که عنقریب مردم رفتارشان
تغییر میکند و حتی «مجازی» از سوپرمارکت سر کوچه شان خرید می کنند، باور
نمی کردیم. برایمان متصور نبود که با یک اپلیکیشن تاکسی بگیریم، با یک
اپلیکیشن دیگر اسباب و اثاثیه زندگیمان را عوض کنیم و با یک اپلیکیشن دیگر
از همه جای دنیا باخبر شویم. اگر یکی میگفت بهزودی هر شهروند یک رسانه
میشود و خودش بهتنهایی پیام به دنیا مخابره می کند، به حساب مبالغه می
گذاشتیم. اما نگاهی به دور و برتان بیندازید تا ببینید مبالغه ای در کار
نیست.
بگذارید کمی به عقب برگردیم. زمان ملی شدن صنعت نفت در مجلس شورا خیلی از وابستگان به انگلیس می گفتند مگر می شود انگلیسیها را بیرون کنیم و کار را به دست ایرانیهای نابلد بسپریم؟ می گفتند صنعت نفت مگر آفتابه لگن است که بدهیم به دست ایرانی جماعت؟ این حرف را حتی طرفداران ملی شدن صنعت نفت هم با ترس و دلهره می شنیدند. اما تجربه ثابت کرد که متخصصان ایرانی نه تنها مشکلی در روند تولید نفت پیش نیاوردند، بلکه خیلی هم خوبتر و بهتر از همتاهای انگلیسی صنعت نفت را اداره کردند. شبیه این اتفاق در زمان و عرصه هایی مانند انقلاب اسلامی و دفاع مقدس هم افتاده است. اصلا چرا راه دور برویم؟ همین چند سال پیش که معاونت علمی و فناوری پیرو تأکید و نظر رهبر فرزانه انقلاب از اقتصاد دانش بنیان و زیست بوم کارآفرینی، علم و فناوری گفت و اقداماتی را ذیل اقتصاد مقاومتی شروع کرد، خیلی ها گمان می کردند که یک کار تبلیغاتی و زودگذر است و اینها را می گویند که جوانان را به آینده خوشبین کنند.
کاری به مخالفان نداریم و حرف آنها را که دائما ایران و ایرانی را تحقیر می کنند، تکرار نمی کنیم، بلکه داریم به حرف دوستان و همراهانی اشاره می کنیم که حرفهای مسئولین کشور را مجامله می پنداشتند و به «آرزو» شبیه میدانستند. اما هنوز از آن حرفها چیزی نگذشته، ما به جایی در رتبه و جایگاه علم و فناوری رسیدهایم که در رتبه های تک رقمی و زیر ده در جهان و منطقه در اکثر علوم و فناوری های روز هستیم. در حوزه اقتصاد دانش بنیان سه هزار شرکت دانش بنیان داریم. حدود شش هزار شرکت هم در نوبت بررسی هستند و در حوزه دانش بنیان درآمد سی هزار میلیارد تومانی عاید کشور شده و... درست جلوی چشممان، سریع و پرشتاب، مراکز روزآمد علم و فناوری متولد شدند و رشد کردند، عناصر مختلف زیست بوم فناوری مانند مراکز نوآوری، مراکز رشد و شتاب دهنده ها شکل گرفتند، شرکت های نوپا و استارت آپهای گوناگون کلید خوردند و... این تغییرات شگرف را شاید کسانی که از بیرون نگاه می کنند، بهتر دریابند. بر اساس گزارش مرور سیاستهای علم، فناوری و نوآوری ایران که در سال 2016 از سوی سازمان کنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل (آنکتاد) منتشر شد ایران در دهه های اخیر در موجهای توسعه نظام آموزش عالی و توسعه زیرساختهای لازم برای توسعه علم، فناوری و نوآوری به خوبی عمل کرده است و در حال حاضر وارد موج سوم که توسعه اکوسیستم نوآوری از طریق ایجاد قابلیتهای لازم برای نوآوری و بهره برداری اقتصادی از ظرفیتهای دانش بنیان است قرار دارد. اما کافی است ما هم خوب به دور و برمان نگاه کنیم تا این شور و شوق علمی و فناوری را در جوانان متخصص و تحصیل کرده و متعهد کشورمان ببینیم. خود همین «نشاط و رشد علمی» چیز ارزشمندی است که باید مراقبش باشیم تا از تب و تاب نیفتند. ما چون همراه این تغییرات، خودمان هم ذره ذره تغییر کرده ایم، خیلی برایمان محسوس نیست که چه اتفاقی افتاده، اما اتفاقا آنها که از بیرون رصد می کنند، بهتر می توانند گواهی بدهند که چه اتفاقی در مملکت افتاده و در کمتر از یک دهه توانستیم در مقوله زیست بوم علم و فناوری از تئوری بگذریم و به اقدام و عمل برسیم. امروز خدا را شکر حال و روز دانشمندان جوان خیلی بهتر از گذشته است.
البته تا وضعیت مطلوب فاصله ای قابل اعتنا دارند، اما روند کلی کشور به سمتی است که روز به روز علم و فناوری رونق بگیرد. تاکیدات مکرر، پیگیریها و حمایتهای بی نظیر رهبر فرزانه انقلاب، اهتمام رئیس جمهور و بدنه دولت، به خصوص نهادهای مرتبط با علم و فناوری به سمتی است که میتوان رونق روزافزون بازار دانش بنیان را پیشبینی کرد. البته انصاف باید داد که زحمت اصلی روی دوش جوانان خوشفکر و هوشیار ایران اسلامی است که قدر فرصتها را می دانند و حتی تهدیدهای سیاسی و اقتصادی - نظیر تحریمها - را به فرصت «رشد و پیشرفت» بدل می کنند. ما هم باید قدردان همت و تلاش جوانانمان باشیم که سخت مشغول نوآوری و تلاشند و باعث چنین تغییرات شگرفی شده اند و حالا هر کس که بعد از سالها به آغوش مام میهن برگردد و پا بر خاک گهربار این ملک بگذارد، برای درک تغییرات کافی نیست که در خیابانها بچرخد و ساختمانها را ببیند، بلکه باید به شرکتهای دانش بنیان، به مراکز علمی و پارکهای علم و فناوری به شور و شوق نسل جوان و به فهم جدید مردم نظر کند تا بفهمد ایران امروز چه فرقی با قبل دارد. بر همین منهاج است که می شود به آینده خوشبین بود و روزگاری نوین را پیشبینی کرد.
*مشاور معاون علمی وفناوری رئیس جمهوری
