«قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان» به عنوان بسته‌ای جامع برای توانمندسازی این شرکت‌ها، گامی مهم در مسیر توسعه اقتصاد دانش‌بنیان به شمار می‌رود و «کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌های دانش‌بنیان» تلاش کرده است تا مسیر اثرگذاری و قوت‌بخشیدن به فرآیند اجرایی این قانون نقشی اثرگذار و قابل اعتنا ایفا کند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری؛ تحریک نوآوری فناورانه از طریق حمایت از بنگاه‌هایی که به خلق ثروت از محل توسعه و تجاری‌سازی فناوری می‌پردازند، مهم‌ترین رسالت قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان بوده است.
نخستین رسالت راهاندازی کارگروه «ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و نظارت بر اجرا از سوی معاونت علمی و فناوری شناسایی مؤسسات و شرکت‌های دانش‌بنیان و در مرحله بعد، ثانیا تلاش برای اجرا و فعال کردن حداکثری ظرفیت‌های این قانون است. به طور کلی فرآیندهای اجرایی کارگروه را می‌توان به دو بخش «شناسایی و ارزیابی شرکت‌ها» و «توانمندسازی و حمایت از آنها» تقسیم کرد.
«قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان» به عنوان بسته‌ای جامع برای توانمندسازی این شرکت‌ها، گامی مهم در مسیر توسعه اقتصاد دانش‌بنیان به شمار می‌رود و «کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌های دانش‌بنیان» تلاش کرده است تا مسیر اثرگذاری و قوت‌بخشیدن به فرآیند اجرایی این قانون نقشی اثرگذار و قابل اعتنا ایفا کند.
توانمندسازی شرکت‌های دانش‌بنیان
کارگروه حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان بر اساس حمایتهای مالی و قانونی مندرج در قانون مانند تسهیلات مالی، معافیتهای مالیاتی و گمرکی یا مجوز استقرار در محدوده شهرهای بزرگ، معافیت سربازی و همچنین ارائه خدمات آموزشی و مشاوره در حوزه‌های مختلف مالی، حسابداری، مالیاتی و بیمه که معاونت علمی و فناوری با عنایت به نیازها و شرایط شرکت‌های دانش‌بنیان و با همکاری سایر نهادها نسبت به آنها اقدام کرده است، حمایت می‌کند.
کارگروه برای کمک به اجرای اثربخش این قانون، تلاش کرده است تا آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های مورد نیاز برای هر کدام از حمایت‌ها را تدوین کند و به تصویب برساند که از مهم‌ترین آنها می‌توان به تدوین و به‌روزسانی آیین‌نامه ارزیابی و تشخیص شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان، تدوین و بهروزرسانی فهرست کاالها و خدمات دانش‌بنیان، و تدوین شیوهنامه سنجش سطح دانش فنی شرکت‌ها اشاره کرد.
نقش‌آفرینی بخش خصوصی در فرآیند ارزیابی شرکت‌ها
یکی از سیاست‌های کلیدی کارگروه، کمک به ایجاد و توانمندسازی نهادهای تخصصی ارزیاب در سطح کشور است، به‌گونه‌ای که این نهادها علاوه بر کمک به اجرای بخش‌های مختلف قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان مانند ارزیابی و شناسایی شرکت‌ها، ارزیابی‌های مرتبط با معافیتهای مالیاتی و گمرکی و ... بتوانند در سایر بخش‌های مرتبط با توسعه فناوری و تکمیل حلقه‌های این زنجیره به ایفای نقش بپردازند.
توانمندسازی و ارتقای ظرفیت‌های نهادهای ارزیابی همچنین از این جهت حائز اهمیت است که فرآیندهای ارزیابی در کشور، از بازار رو به رشدی برخوردار است. بان‌کها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه، پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد، صندوق نوآوری و شکوفایی، فن‌بازار ملی، ستادهای توسعه فناوری، سرمایه‌گذاران حقوقی و حقیقی و... همگی عضو جامعه بزرگ متقاضیان خدمات ارزیابی هستند، بنابراین، توانمندساختن این مجموعه‌ها می‌تواند به توسعه این بازار در کشور کمک کند. از جمله اقدامات کارگروه در این زمینه می‌توان به تدوین شیوهنامه و راهنمای ارزیابی و نیز برگزاری دورههای آموزشی برای کارکنان کلیدی کارگزاران ارزیابی اشاره کرد.
مدیریت دانش
معاونت علمی و فناوری به منظور فراهمساختن زیرساخت اطلاعاتی و دانشی مورد نیاز، یک سامانه اطلاعاتی جامع راهاندازی کرده است که به طور روزآمد، آخرین اطلاعات مربوط به شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان اعم از تعداد، حوزه فعالیت، موقعیت جغرافیایی، میزان فروش و ... در آنها ثبت و ضبط می‌شود.
این سامانه خروجی‌های مورد نیاز برای سیاستگذاری اثربخش را در اختیار ذی‌نفعان خود، از جمله سایر واحدهای معاونت علمی و فناوری، ستادهای توسعه فناوری و دیگر سازمان‌ها و نهادهای سیاست‌گذار قرار می‌دهد. این سامانه را با ثبت حدود 13 هزار شرکت می‌توان بزرگ‌ترین بانک اطلاعات فناوری کشور به شمار آورد.
تمرکز بر فناوری پیشرفته و توان طراحی
با توجه به نگاه قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان به نوآوری و اختراعات، حوزه اصلی تمرکز کارگروه، شرکت‌های فعال در حوزه فناوریهای برتر مانند فناوری اطلاعات و ارتباطات و زیست‌فناوری است بنابراین، کارگروه بر این باور است که شرکت‌های فعال در حوزه فناوریهای برتر که به دانش طراحی دست یافته‌اند، به طور چشم‌گیری در ایجاد مزیت رقابتی برای سایر بخش‌ها مؤثرند.
از مهم‌ترین اقدامات کارگروه می‌توان به برقراری معافیتهای مالیاتی برای شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان، تصویب ضوابط استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان در محدوده شهرهای بزرگ، اعطای معافیت حقوق گمرکی به شرکت‌های دانش‌بنیان و ارائه سایر حمایتهای گمرکی، تدوین و اجرای شیوهنامه تسهیلات نظام وظیفه تخصصی برای افراد فعال در شرکت‌های دانش‌بنیان، اشاره کرد.
رشد درخور توجه شرکت‌های دانش‌بنیان با اجرایی شدن قانون
در پایان سال 1392 ،تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان تأیید شده 55 شرکت بود که این آمار تا پایان سال 1394 به 2275 افزایش یافت و تا سال 1395 به رقمی بالغ بر 2960 شرکت رسیده است. پیش‌بینی می‌شود فروش این شرکت‌ها تا پایان سال جاری به بیش از 200 هزار میلیارد ریال برسد و بالغ بر 80 هزار نفر اشتغال مستقیم ایجاد کنند.
نگاهی به فرآیند شناسایی، ارزیابی، تکوین و رشد شرکت‌ها در سال 95 نشان می‌دهد شناسایی و رشد شرکت‌های دانش‌بنیان از آغاز اجرایی شدن این قانون تاکنون با رشد چشم‌گیری همراه بوده است، به طوری که در طول این مدت شاهد افزایش بیش از 50 برابری تعداد شرکت‌های مشمول استفاده از مزایای قانون بوده‌ایم.
