مدل سازی حیوانی و تحقیقات درون تنی حوزه ای گسترده از علم و فناوری است که حال و آینده علوم پزشکی و زیستی را دچار تحول کرده است.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری، کاربردهای محصولات فناورانه در صنعت پزشکی بیش از گذشته شده است و دستاوردهای فناورانه دانشمندان بیش از پیش به این عرصه رسوخ پیدا کرده است. مدل سازی حیوانی و تحقیقات درون تنی حوزه ای گسترده از علم و فناوری است که حال و آینده علوم پزشکی و زیستی را دچار تحول نموده است. این حوزه مهم از علم و فناوری نقش بزرگی در راستای توسعه علوم و فناوری های سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی بر عهده دارد.


یکی از دستاوردهایی که با تلاش محققان کشورمان در حوزه سلول‌های بنیادی محقق شد، موش‌هایی هستند که اگرچه جثه کوچکی دارند، اما دارای کابردها و نقشی قابل توجه در عرصه پزشکی هستند. نقش حیوانات ناک‌آوت یا دستکاری ژنتیکی شده این روزها در پزشکی بسیار پررنگ شده است و طی سال‌های اخیر، فناوری تولید این حیوانات با امکان تغییرات ژنی و بافتی بسیار پیشرفت کرده است.

محققان و پژوهشگران کشورمان در دانشگاه علوم پزشکی کردستان توانسته‌اند پس از 5 سال تلاش بی‌وقفه اولین موش ناک آوت در کشور را تولید کنند. در این محصول که کاربردهای فراوانی هم در عرصه سلول‌های بنیادی دارد، یک ژن مرتبط با تکامل دندان، مو و رشد بدن حذف شده است که جهت مطالعات تخصصی سلول درمانی و پزشکی بازساختی بسیار حائز اهمیت می باشند. این دستاورد از جهات بسیاری ارزشمند است و محصولی راهبردی در عرصه سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی محسوب می‌شود.  اگرچه تحقیقات و پژوهش‌های بسیاری در عرصه حیوانات ناک‌آوت در کشور صورت می‌گیرد، اما تولید اولین موش ناک اوت در این عرصه دستاوردی است که تا پیش از این در کشور تجربه نشده بود؛ علاوه بر آن‌که موش ناک‌آوت تولیدشده به نوعی اولین حیوان ناک‌آوت در کشور محسوب می‌شود.

موش‌های دستکاری ژنتیکی  شده  به‌عنوان مدلی برای ایجاد بیماری های ژنتیکی انسانی از جمله انواع سرطان‌ها ، بیماری های نقص ایمنی، بیماری‌های عصبی، بیماری‌های عصبی، قلبی،  ناباروری و ... بسیار حائز اهمیت هستند و این روزها بیش از پیش در پزشکی کاربرد و اهمیت خود را به نمایش گذاشته‌اند.
اما از دیگر موفقیت‌های فعالان این عرصه می‌توان به موفقیت در راه اندازی سیتم crisper/cas9 اشاره کرد. این سامانه به‌ عنوان کاراترین و جدید ترین سیستم دستکاری ژنوم در کشور، می‌تواند افق‌های جدیدی را در این عرصه بگشاید. ارزش این مسئله زمانی بیش‌تر نمایان می شود که به یاد داشته باشیم سیستم یادشده برای اولین بار در سال 2013 معرفی شده و با استفاده از آن موش ناک‌آوت تولید شده است.

با توجه به این‌که فرآورده‌ها و فناوری‌های حوزه سلول‌های بنیادی و مهندسی ژنتیک دارای اهمیت بالایی هستند و انتقال و خرید این فناوری‌ها دارای سختی‌های خاص خود است و از سوی دیگر تهیه این فرآورده‌ها از کشورهای خارجی با هزینه زیادی همراه است؛ بنابراین توسعه این فناوری و دست‌یافتن به زیر و بم‌های آن ضمن آن‌که می‌تواند عرصه سلامت کشور را دچار جهش کند، در اقتصاد نیز اثرات خود را نشان خواهد داد و ضمن جلوگیری از خروج ارز به واسطه واردات می‌تواند، ایران را به عنوان یک کشور توانمند در این حوزه فناوری مطرح کند و صادرات را رونق ببخشد.

تولید موش هایی که دارای نقص سیستم ایمنی هستند نیز از دیگر دستاورد های محققان و پژوهشگران کشورمان می باشد. این موش ها هم اکنون با روش های مختلفی از جمله نقص ژنتیکی و اخیرا با استفاده از پرتوهای گاما در حال تولید هستند. اهمیت این موش ها در پزشکی فرد محور مشخص می شود. پیش از دستیابی به چنین فناوری مهمی، داروهای شیمی درمانی مستقیما بر روی بیمار دارای سرطان استفاده می شد بدون آنکه مشخص باشد دقیقا ترکیب کدام یک از دارو های شیمی درمانی در از بین بردن تومور سرطانی بیمار موثرتر است. داشتن فناوری موش های دارای نقص سیستم ایمنی در کشور باعث توسعه پزشکی فرد محور می باشد به طوری که می توان ابتدا سلول های سرطانی فرد بیمار را به بدن موش های دارای نقص سیستم ایمنی در کشور پیوند زد، تومور را درون بدن موش توسعه داد و سپس ضمن مطالعه رفتار تهاجمی تومور در بدن حیوان، ترکیبات مختلفی از داروهای شیمی درمانی را برای از بین بردن تومور مورد آزمون قرار داد تا بهترین ترکیب داروهای شیمی درمانی برای درمان سرطان فرد بیمار مشخص گردد. این فناوری منحصر به فرد در آینده ای نزدیک قابلیت تجاری شدن داشته و می تواند روند درمان بیماران سرطانی را دچار تحول ساخته و شانس موفقیت در درمان قطعی را به طور قطعی افزایش دهد.