به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری، دکتر مرتضی ضرابی مدیر مرکز بانک خون بند ناف در نشست خبری که به مناسبت روز جهانی خون بندناف که از سوی مجامع بین‌المللی نام گرفته است اظهار داشت: سلول های بنیادی قدرت تکثیر طولانی مدت دارند و می توانند به سلول های دیگر تمایز پیدا کنند.
وی با اشاره به منابع سلول های بنیادی خون ساز گفت: مغز استخوان، خون محیطی و خون بند ناف و جفت از منابع خون ساز سلول های بنیادی هستند.
ضرابی با بیان اینکه حجم خون در بند ناف ۸۰ تا ۲۰۰ میلی لیتر است ادامه داد: در این مقدار خون، از ۶۰۰ میلیون تا ۲ میلیارد سلول بنیادی وجود دارد که بعد از به دنیا آمدن نوزاد، به فاصله ۵ تا ۱۰ دقیقه می توان خون بند ناف را جمع آوری کرد و براساس تطابق ژنتیکی می توان از آن برای درمان بیماریهایی با منشأ خونی استفاده کرد.
مدیر مرکز بانک خون بندناف گفت: حجم خون در نمونه های ذخیره شده ۱۶۰ سی سی در هر نمونه است. هر نمونه خون بند ناف ۳۵ تا ۴۰ هزار یورو در کشورهای خارجی هزینه دارد که این هزینه در ایران کاملاً کاهش یافته است و خدماتی در قبال آن به متقاضیان ارائه می شود.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه رویان با بیان اینکه خون بندناف در بانک عمومی به صورت رایگان و خصوصی با پرداخت هزینه هایی از سوی خانواده ها ذخیره می شود، تصریح کرد: این نمونه ها در تانک های ذخیره سلول در نیتروژن مایع و در دمای -۱۹۶ درجه نگهداری می شود.
مدیر مرکز بانک خون بندناف با اشاره به آمار جهانی نمونه های ذخیره شده در بانک های عمومی و خصوصی در دنیا خاطرنشان کرد: در دنیا ۷۵۰ هزار نمونه در بانک های عمومی و سه میلیون نمونه در بانک های خصوصی ذخیره شده که از این تعداد ۳۵ هزار نمونه مورد پیوند قرار گرفته است.
ضرابی با بیان اینکه این نمونه های خونی براساس HLA یا تطابق ژنتیکی هستند که در هر پیوندی باید مورد توجه قرار گیرند و سپس در جراحی مورد استفاده قرار گیرد، باید به آن توجه شود، تأکید کرد: طبق استاندارد می توان تا ۲۵ سال نمونه های خون بند ناف را نگهداری کرد.
به گفته وی نمونه های ذخیره شده از خون بند ناف یک نوزاد در یک تا دو بسته ذخیره می شود و هر نوبت یک بسته مورد استفاده قرار می گیرد.
وی افزود: تعداد سلول های مورد نیاز بستگی به نوع بیماری و وزن بدن بیمار دارد.
ذخیره بالاترین ظرفیت سلولی در خاورمیانه
وی با اشاره به آمار میزان نمونه های خون بند ناف در کشور اظهار داشت: در حال حاضر ۱۵ هزار نمونه در بانک های عمومی و ۸۵ هزار نمونه در بانک خصوصی خون بندناف ذخیره سازی شده است؛ این بالاترین ظرفیت سلولی در خاورمیانه به شمار می رود.
به گفته ضرابی در ۷ ماه نخست امسال، ۹ هزار و ۴۳۴ نمونه داشتیم و از ابتدای امسال ۱۳ هزار نمونه ذخیره کرده ایم.
مدیر مرکز بانک خون بندناف ادامه داد: از این تعداد اطلاعات ژنتیکی ۵۶ هزار نمونه مشخص شده که از ۵۷ درصد نمونه های ارزیابی شده در بانک خصوصی، امکان و اجازه اهدا وجود دارد؛ همچنین ۴۰ نمونه از کشورهای امارات و اقلیم کردستان در مراکز بانک خون بندناف ذخیره سازی شده است.
وی با بیان اینکه دانش ذخیره سازی خون بند ناف در کشور بنیادی شده است، اظهار داشت: ما توانسته ایم با کشورهای عمان، لبنان، آذربایجان، عراق و غیره تفاهم نامه هایی منعقد تا خدمات خون بند ناف را به آنها ارائه کنیم.
حجم خون بندناف حاصل زایمان طبیعی بیشتر است
عضو هیأت علمی پژوهشگاه رویان با اشاره به درصد نمونه های ذخیره شده از لحاظ جنسیت خاطرنشان کرد: ۴۶ درصد نمونه های ذخیره شده از خون بند ناف دختر و ۵۴ درصد پسر است؛ همچنین ۱۴ درصد این نمونه ها حاصل زایمان های طبیعی و ۸۶ درصد آنها حاصل سزارین است.
ضرابی با تأکید براینکه حجم خون بندناف از زایمان های طبیعی بیشتر از حجم خون سزارین است گفت: در صورتی که متأسفانه تعداد سزارین از طبیعی بیشتر است.
همکاری بیمارستان ها و پزشکان با مرکز بانک خون بندناف
وی تصریح کرد: در حال حاضر در تهران ۸۰۰ پزشک و در شهرستان ۵۵۰ پزشک در بیمارستان ها در راستای نمونه گیری از خون بند ناف با ما همکاری می کنند.
ضرابی با بیان اینکه ۲۹ دفتر نمایندگی بانک خون بندناف در سراسر کشور ایجاد شده است گفت: ۲۳۰ بیمارستان در سراسر کشور با این مرکز همکاری دارند.
کمترین آلودگی در نمونه های ذخیره شده
وی با بیان اینکه نمونه هایی که ذخیره می کنیم کمترین آلودگی را دارند اظهار داشت: این میزان اکنون به کمتر از نیم درصد کاهش یافته است در صورتی که آمار جهانی ۳ تا ۵ درصد است.
وی با اشاره به اینکه طرح های توسعه ای در این مرکز قرار است انجام بگیرد، گفت: سرم بند ناف، پلاسمای خون بند ناف، محصولات مشتق از پرده آمینوتک، پلاسما، پالپ دندان های شیری و غیره از جمله طرح های توسعه ای هستند که قرار است در مرکز مورد بررسی قرار گیرد تا بتوانیم با استفاده از آن به درمان برخی بیماری ها برسیم.
ضرابی با اشاره به استفاده از پالپ دندان های شیری در کودکان تأکید کرد: معمولاً دندان های شیری کودکان که می افتد، از محل خروج دندان شیری می توان سلول های بنیادی را در راستای درمان برخی بیماری های خونی به کار گرفت.
وی با بیان اینکه این طرح ها کارایی های درمانی دارند خاطرنشان کرد: در پایان سال ۹۶ یا ابتدای سال ۹۷، خدمات پالپ دندان را ارائه می کنیم. در حال حاضر به شکل آزمایشگاهی نمونه ها جمع آوری شده ولی برای ارائه خدمات نیاز به انجام تحقیقات بیشتری داریم.
نمونه های ذخیره شده تحت پوشش بیمه هستند
ضرابی با تأکید بر اینکه نمونه های ذخیره سازی شده تحت پوشش بیمه هستند، بیان کرد: اگر نمونه ای مورد پیوند قرار گیرد تا ۵۰ میلیون تومان از خدمات بیمه ای برای پیوند می تواند استفاده کنند.
وی افزود: مهمترین کاربردهای سلول های بنیادی خون ساز، درمان بیماری هایی با منشأ خونی است که در این رابطه طی سه چهار سال گذشته بیش از صد پیوند در کشور انجام شده که از این تعداد ۲۰ پیوند توسط بانک خون بند ناف انجام گرفته است.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه رویان خاطرنشان کرد: تا پایان سال ۹۶، میزان نمونه های خون بند ناف به ۹۰ هزار نمونه خواهد رسید و در سال ۹۷ به باشگاه بانک های صد هزار نمونه ای می پیوندیم.
وی ادامه داد: هزینه های پیوند در خارج از کشور با خون بند ناف ۳۰۰ تا ۴۰۰ دلار است که در ایران ۴۰ تا ۵۰ میلیون هزینه دارد اما بخشی از این میزان توسط هیأت امنای ارزی و بخشی از آن بیمه و غیره تأمین می شود که در نهایت ۷-۸ میلیون تومان توسط خانواده پرداخت می شود.
تعداد مراکز پیوند در کشور کم است
وی با بیان اینکه تعداد مراکز پیوند با خون بند ناف برای درمان بیماری های منشأ خونی در کشور کم هستند، خاطرنشان کرد: امیدواریم با تلاش وزارت بهداشت در توسعه این مراکز، شاهد استفاده خون بند ناف در راستای درمان بیماری ها باشیم؛ طی صحبتهایی که شده احتمال دارد ۱۵ مرکز پیوند راه اندازی شود.
وی ادامه داد: سیاست سازمان بهداشت جهانی توسعه بانک های عمومی است که دولت و مراکز خیریه باید این بانک های عمومی را مورد حمایت قرار دهند.
به گفته ضرابی امسال ردیف بودجه ای برای این کار دیده نمی شود تا بتوانیم خدمات را در زمینه خون بندناف ارائه کنیم اما در صدد هستیم که از توان و محل درآمد بانک های خصوصی برای تقویت بانک های عمومی استفاده کنیم.
حمایت از طرح های دانشجویی در سه مقطع
عضو هیأت علمی پژوهشگاه رویان افزود: ما در این مرکز از ۲۵ طرح دانشجویی در مقطع دکتری، پسا دکترا و فوق لیسانس حمایت کرده ایم.
