آمار پایگاه استنادی اسکوپوس در سال ۲۰۱۷ نشان می دهد ایران صدر نشین رشد تعاملات علمی بین المللی است و این تعاملات بالاترین میزان رشد را در بین قدرت های علمی جهان دارد.

 ​به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری،  بررسی پایگاه استنادی اسکوپوس و ۳۰ کشوری که بیشترین کمیت علم دنیا را در سال ۲۰۱۷ منتشر کرده اند، حاکی از صدر نشینی ایران در رشد تعاملات علمی بین المللی است.

تعاملات علمی جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۷ نسبت به ۲۰۱۶ بیش از ۱۲ درصد رشد داشته که بالاترین نرخ رشد در بین قدرت های علمی جهان است. بیش از ۸۳ درصد از کمیت علم دنیا در سال ۲۰۱۷ متعلق به همین ۳۰ کشور است.

تعاملات علمی که از آن تحت عنوان دیپلماسی علمی نیز یاد می شود از ارکان سیاست های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری، نقشه جامع علمی کشور و همچنین قانون برنامه ششم توسعه است.

یک پژوهش می تواند حاصل فعالیت یک پژوهشگر یا مشارکت علمی چند پژوهشگر از یک کشور یا بیش از یک کشور باشد. در صورتی که دو یا چند پژوهشگر از کشورهای مختلف برروی یک پروژه تحقیقاتی مشترک فعالیت کنند آن گاه یک تعامل علمی در سطح بین المللی رخ داده است که غالبا با هدف گسترش مرزهای دانش صورت می پذیرد.

دکتر علی گزنی عضو هیات علمی مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری در گفتگو با خبرنگار مهر درباره دیپلماسی علمی گفت: بر اساس بررسی اسکوپوس، در سال ۲۰۱۲ نزدیک به ۱۸ درصد از مقالات ایران با مشارکت بین المللی انجام شده بود. به عبارت دیگر، در این سال ۸۲ درصد پژوهش ها به صورت مستقل و بدون تعامل مستقیم بین المللی به سرانجام رسیده بود.

وی افزود: این در حالی است که توسعه تعاملات علمی بین المللی به عنوان یک سیاست، بستر سازی و اقدامات علمی در این زمینه از جمله عوامل مهمی بوده اند که موجب شده اند تا سهم پژوهش ها با مشارکت بین الملل در سال ۲۰۱۳ به قدری بیش از ۱۹ درصد و در طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ به حدود ۲۰ درصد برسند.

گزنی خاطر نشان کرد: در سال ۲۰۱۶ سهم دقیق علم تولید شده با مشارکت بین الملل از کل علم تولید شده کشور ۱۹.۸ درصد بود. در سال ۲۰۱۷ با یک افزایش ۲.۴ درصدی در رشد تعاملات علمی کشور مواجه هستیم. در این سال سهم مقالات با مشارکت بین المللی از کل مقالات کشور از مرز ۲۲ درصد گذشت.

وی یادآور شد: مقایسه رشد سهم مشارکت بین الملل از کل مقالات کشور در سال ۲۰۱۷ در مقایسه با سال ۲۰۱۶ نشان از یک رشد ۱۲ درصدی دارد که بالاترین نرخ رشد در بین ۳۰ کشور برتر تولید کننده علم دنیا است.

عضو هیات علمی مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری گفت: بعد از جمهوری اسلامی ایران به ترتیب کشورهای تایوان، لهستان، ترکیه، هند، روسیه، جمهوری چک، مالزی، استرالیا، آفریقای جنوبی، انگلستان، آمریکا، ژاپن، فرانسه، برزیل، ایتالیا، کانادا، کره جنوبی، مکزیک، آلمان، بلژیک، اتریش، سوئیس، هلند، دانمارک، پرتغال، سوئد، نروژ و  اسپانیا بیشترین رشد تعاملات علمی بین المللی را داشته اند.

سهم تعاملات علمی بین المللی از کل تولید علم - اسکوپوس

کشور

۲۰۱۲

۲۰۱۳

۲۰۱۴

۲۰۱۵

۲۰۱۶

۲۰۱۷

رشد ۲۰۱۷ نسبت به ۲۰۱۶

ایران

۱۷.۶ درصد

۱۹.۳ درصد

۱۹.۷ درصد

۲۰.۳ درصد

۱۹.۸ درصد

۲۲.۲ درصد

۱۲.۱ درصد

تایوان

۲۱.۲ درصد

۲۲.۴ درصد

۲۴.۱ درصد

۲۷.۲ درصد

۲۹.۴ درصد

۳۲.۶ درصد

۱۰.۹ درصد

لهستان

۲۷.۷ درصد

۲۷.۹ درصد

۲۸.۹ درصد

۲۹.۲ درصد

۳۰.۵ درصد

۳۳.۵ درصد

۹.۸ درصد

ترکیه

۱۸.۸ درصد

۱۹.۰ درصد

۱۹.۲ درصد

۱۹.۸ درصد

۲۱.۲ درصد

۲۳.۲ درصد

۹.۴ درصد

هند

۱۵.۸ درصد

۱۶.۰ درصد

۱۵.۷ درصد

۱۵.۷ درصد

۱۶.۱ درصد

۱۷.۶ درصد

۹.۳ درصد

روسیه

۲۸.۵ درصد

۲۸.۱ درصد

۲۶.۴ درصد

۲۵.۴ درصد

۲۳.۵ درصد

۲۵.۶ درصد

۸.۹ درصد

جمهوری چک

۳۵.۷ درصد

۳۷.۳ درصد

۳۸.۴ درصد

۳۹.۶ درصد

۴۰.۹ درصد

۴۴.۵ درصد

۸.۸ درصد

مالزی

۳۲.۲ درصد

۳۳.۳ درصد

۳۴.۹ درصد

۳۷.۰ درصد

۳۶.۷ درصد

۳۹.۲ درصد

۶.۸ درصد

استرالیا

۴۲.۶ درصد

۴۴.۱ درصد

۴۶.۲ درصد

۴۸.۵ درصد

۵۱.۲ درصد

۵۴.۱ درصد

۵.۷ درصد

آفریقای جنوبی

۴۲.۵ درصد

۴۳.۵ درصد

۴۳.۱ درصد

۴۶.۰ درصد

۴۷.۷ درصد

۵۰.۴ درصد

۵.۷ درصد

انگلستان

۴۱.۸ درصد

۴۳.۹ درصد

۴۷.۳ درصد

۴۹.۱ درصد

۵۱.۵ درصد

۵۴.۴ درصد

۵.۶ درصد

آمریکا

۲۷.۵ درصد

۲۹.۰ درصد

۳۰.۹ درصد

۳۱.۹ درصد

۳۳.۷ درصد

۳۵.۵ درصد

۵.۳ درصد

ژاپن

۲۳.۴ درصد

۲۴.۰ درصد

۲۵.۰ درصد

۲۶.۱ درصد

۲۷.۳ درصد

۲۸.۷ درصد

۵.۱ درصد

فرانسه

۴۶.۷ درصد

۴۷.۵ درصد

۴۹.۷ درصد

۵۱.۰ درصد

۵۲.۹ درصد

۵۵.۲ درصد

۴.۳ درصد

برزیل

۲۳.۹ درصد

۲۵.۴ درصد

۲۷.۶ درصد

۲۹.۳ درصد

۳۱.۸ درصد

۳۳.۱ درصد

۴.۱ درصد

ایتالیا

۳۹.۶ درصد

۴۰.۲ درصد

۴۲.۱ درصد

۴۳.۲ درصد

۴۵.۱ درصد

۴۶.۹ درصد

۴.۰ درصد

کانادا

۴۳.۳ درصد

۴۴.۸ درصد

۴۶.۹ درصد

۴۸.۰ درصد

۵۰.۳ درصد

۵۲.۲ درصد

۳.۸ درصد

کره جنوبی

۲۶.۱ درصد

۲۶.۱ درصد

۲۶.۱ درصد

۲۶.۲ درصد

۲۷.۱ درصد

۲۸.۱ درصد

۳.۷ درصد

مکزیک

۳۸.۵ درصد

۳۸.۴ درصد

۳۸.۴ درصد

۳۸.۹ درصد

۴۰.۸ درصد

۴۲.۳ درصد

۳.۷ درصد

آلمان

۴۳.۸ درصد

۴۵.۰ درصد

۴۵.۸ درصد

۴۷.۳ درصد

۴۸.۳ درصد

۵۰.۰ درصد

۳.۵ درصد

بلژیک

۵۶.۰ درصد

۵۷.۵ درصد

۶۰.۰ درصد

۶۱.۸ درصد

۶۳.۷ درصد

۶۵.۵ درصد

۲.۸ درصد

اتریش

۵۵.۸ درصد

۵۷.۳ درصد

۵۸.۷ درصد

۵۹.۷ درصد

۶۲.۲ درصد

۶۳.۸ درصد

۲.۶ درصد

سوئیس

۶۰.۶ درصد

۶۱.۵ درصد

۶۳.۲ درصد

۶۴.۷ درصد

۶۶.۳ درصد

۶۸.۰ درصد

۲.۶ درصد

هلند

۵۱.۱ درصد

۵۲.۴ درصد

۵۴.۳ درصد

۵۶.۴ درصد

۵۸.۸ درصد

۶۰.۳ درصد

۲.۶ درصد

دانمارک

۵۲.۷ درصد

۵۳.۶ درصد

۵۵.۷ درصد

۵۷.۶ درصد

۵۹.۷ درصد

۶۱.۲ درصد

۲.۵ درصد

پرتغال

۴۶.۳ درصد

۴۶.۹ درصد

۴۷.۵ درصد

۴۸.۷ درصد

۵۱.۸ درصد

۵۳.۰ درصد

۲.۳ درصد

سوئد

۵۴.۱ درصد

۵۴.۹ درصد

۵۶.۳ درصد

۵۸.۶ درصد

۶۱.۰ درصد

۶۲.۴ درصد

۲.۳ درصد

نروژ

۵۰.۹ درصد

۵۱.۹ درصد

۵۴.۰ درصد

۵۵.۶ درصد

۵۸.۳ درصد

۵۹.۵ درصد

۲.۱ درصد

اسپانیا

۴۰.۱ درصد

۴۱.۶ درصد

۴۳.۲ درصد

۴۵.۱ درصد

۴۷.۱ درصد

۴۷.۹ درصد

۱.۷ درصد

گزنی افزود: سهم تعاملات علمی بین المللی از کل تولید علم در کشورهای سوئیس، بلژیک، اتریش، سوئد، دانمارک و هلند به ترتیب ۶۸ درصد، ۶۵ درصد، ۶۳ درصد، ۶۲ درصد، ۶۱ درصد و ۶۰ درصد است. به صورت نسبی و با در نظر گرفتن سهم تعاملات علمی بین المللی از کل تولید علم هر کشور، این ۶ کشور مشارکتی ترین کشورها در شبکه علم بین الملل هستند.

رتبه دانشگاهها در تعاملات بین المللی در زمینه تولید علم

وضعیت تعاملات بین المللی دانشگاه های کشور بر اساس آمار اسکوپوس نشان می دهد که در بین دانشگاه های علوم پزشکی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی با رتبه ۱ دارای بالاترین رتبه بر اساس سهم مقالات با مشارکت بین الملل از کل مقالات دانشگاه است. پس از آن دانشگاه های علوم پزشکی مشهد، گلستان و البرز در رده های بعدی قرار دارند.

همچنین وضعیت تعاملات بین المللی دانشگاه های کشور در گروه دانشگاه های جامع نیز نشان از برتری دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان با رتبه ۱ و دانشگاه تهران با رتبه ۲ است.

دانشگاه صنعتی اصفهان با رتبه در میان دانشگاه های صنعتی و پژوهشگاه دانش های بنیادی با رتبه ۱ بالاترین رتبه بر اساس سهم مقالات با مشارکت بین الملل از کل مقالات هستند.

اما بر اساس تعداد مقالاتی که با مشارکت بین المللی در دانشگاه ها و موسسات پژوهشی کشور تهیه شده است، دانشگاه علوم پزشکی تهران با ۴ هزار و ۳۹۳ مقاله در گروه پزشکی، دانشگاه تهران با ۶ هزار و ۴۰۲ مقاله در گروه جامع، دانشگاه صنعتی شریف با ۳ هزار و ۷۸ مقاله در گروه صنعتی و پژوهشگاه دانش های بنیادی با ۱ هزار و ۳۵۳ مقاله در گروه موسسات پژوهشی، در رتبه های اول قرار دارند.

جدول وضعیت تعاملات بین المللی دانشگاه ها/ موسسات تحقیقاتی کشور بر اساس اسکوپوس ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۷

نوع

نام دانشگاه/موسسه تحقیقاتی

سهم مقالات با مشارکت بین الملل از کل تولید علم دانشگاه/ موسسه (درصد)

تعداد کل مقالات

تعداد مقالات با مشارکت بین الملل

رتبه بر اساس تعداد مقالات با مشارکت بین الملل

رتبه بر اساس سهم مقالات با مشارکت بین الملل از کل مقالات دانشگاه/ موسسه

پزشکی

دانشگاه علوم پزشکی تهران

۱۷.۴

۲۵۲۴۵

۴۳۹۳

۱

۳

دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

۱۴.۸

۱۱۸۷۰

۱۷۵۷

۲

۵

دانشگاه علوم پزشکی مشهد

۱۹

۶۳۰۴

۱۱۹۸

۳

۲

دانشگاه علوم پزشکی ایران

۱۶.۸

۵۹۲۲

۹۹۵

۴

۳

دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

۱۴

۷۰۸۷

۹۹۲

۴

۶

دانشگاه علوم پزشکی  تبریز

۱۵.۷

۶۰۲۳

۹۴۶

۵

۴

دانشگاه علوم پزشکی شیراز

۱۳.۲

۶۵۴۹

۸۶۴

۵

۷

دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

۳۰.۱

۱۶۰۱

۴۸۲

۶

۱

دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)

۱۶.۲

۲۹۱۹

۴۷۳

۶

۴

دانشگاه علوم پزشکی کرمان

۱۵

۲۵۸۴

۳۸۸

۷

۵

دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه

۱۳

۲۵۸۰

۳۳۵

۸

۷

دانشگاه علوم پزشکی مازندران

۱۰.۲

۲۸۹۲

۲۹۵

۸

۱۰

دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز

۸.۸

۳۳۰۲

۲۹۱

۸

۱۱

دانشگاه علوم پزشکی همدان

۱۰.۹

۲۲۲۹

۲۴۳

۹

۹

ستاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

۱۷

۱۲۳۱

۲۰۹

۹

۳

دانشگاه علوم پزشکی گلستان

۱۹.۲

۱۰۵۵

۲۰۳

۹

۲

دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی

۱۰.۲

۱۷۵۴

۱۷۹

۹

۱۰

دانشگاه علوم پزشکی البرز

۱۸.۷

۸۹۳

۱۶۷

۹

۲

دانشگاه علوم پزشکی کردستان

۱۳.۵

۱۱۶۳

۱۵۷

۹

۶

دانشگاه علوم پزشکی قزوین

۱۵.۶

۹۴۹

۱۴۸

۱۰

۴

دانشگاه علوم پزشکی گیلان

۱۱.۸

۱۱۷۵

۱۳۹

۱۰

۸

دانشگاه علوم پزشکی زابل

۱۴.۱

۹۶۶

۱۳۶

۱۰

۶

دانشگاه علوم پزشکی ارومیه

۱۱.۹

۱۱۰۰

۱۳۱

۱۰

۸

دانشگاه علوم پزشکی زاهدان

۹.۳

۱۳۳۲

۱۲۴

۱۰

۱۱

دانشگاه علوم پزشکی ایلام

۱۳.۹

۸۸۴

۱۲۳

۱۰

۶

دانشگاه علوم پزشکی بابل

۸

۱۵۳۲

۱۲۳

۱۰

۱۲

دانشگاه علوم پزشکی زنجان

۱۰.۸

۱۰۹۴

۱۱۸

۱۰

۹

دانشگاه علوم پزشکی سمنان

۱۱.۳

۸۸۲

۱۰۰

۱۰

۹

دانشگاه علوم پزشکی اراک

۱۱.۷

۸۴۵

۹۹

۱۰

۸

دانشگاه علوم پزشکی بوشهر

۱۳.۲

۶۶۲

۸۷

۱۰

۷

دانشگاه علوم پزشکی کاشان

۷.۹

۱۰۳۶

۸۲

۱۰

۱۲

دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد

۵.۴

۱۴۰۵

۷۶

۱۰

۱۴

دانشگاه علوم پزشکی قم

۱۱.۱

۶۷۷

۷۵

۱۰

۹

دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان

۹.۷

۷۵۴

۷۳

۱۰

۱۰

دانشگاه علوم پزشکی لرستان

۶.۵

۸۹۶

۵۸

۱۰

۱۳

جامع

دانشگاه تهران

۲۶.۹

۲۳۷۹۹

۶۴۰۲

۱

۲

دانشگاه تربیت مدرس

۱۸.۹

۱۲۵۱۶

۲۳۶۶

۲

۷

دانشگاه فردوسی مشهد

۲۱.۳

۸۵۵۸

۱۸۲۳

۳

۵

دانشگاه شیراز

۲۲.۲

۸۱۲۸

۱۸۰۴

۳

۴

دانشگاه تبریز

۲۲.۳

۷۵۴۸

۱۶۸۳

۴

۴

دانشگاه شهید بهشتی

۲۰.۲

۶۹۳۵

۱۴۰۱

۵

۶

دانشگاه اصفهان

۱۹.۱

۵۱۷۴

۹۸۸

۶

۷

دانشگاه گیلان

۱۶

۴۲۵۱

۶۸۰

۷

۱۰

دانشگاه شهید باهنر کرمان

۱۶.۴

۴۰۵۳

۶۶۵

۷

۱۰

دانشگاه رازی

۱۸.۴

۳۵۷۹

۶۵۹

۷

۸

دانشگاه سمنان

۱۹.۵

۳۰۸۸

۶۰۲

۸

۶

دانشگاه بوعلی سینا

۱۸.۳

۳۱۴۷

۵۷۶

۸

۸

دانشگاه ارومیه

۱۶.۴

۳۴۵۰

۵۶۶

۸

۱۰

دانشگاه یزد

۲۱.۷

۲۵۵۵

۵۵۴

۸

۴

دانشگاه زنجان

۲۴.۱

۲۱۹۶

۵۲۹

۹

۳

دانشگاه مازندران

۱۹

۲۶۳۸

۵۰۱

۹

۷

دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان

۴۱.۸

۱۱۴۰

۴۷۷

۹

۱

دانشگاه شهید چمران اهواز

۱۵.۳

۲۷۸۷

۴۲۶

۱۰

۱۱

دانشگاه خوارزمی

۱۸.۳

۲۲۸۸

۴۱۹

۱۰

۸

دانشگاه کاشان

۱۳.۳

۳۱۰۲

۴۱۳

۱۰

۱۳

دانشگاه کردستان

۲۱.۸

۱۶۳۲

۳۵۶

۱۰

۴

دانشگاه شهرکرد

۱۶.۷

۱۶۰۱

۲۶۷

۱۱

۹

دانشگاه یاسوج

۱۸.۷

۱۴۲۸

۲۶۷

۱۱

۷

دانشگاه اراک

۱۶.۲

۱۶۳۴

۲۶۵

۱۱

۱۰

دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

۱۹

۱۳۸۴

۲۶۳

۱۱

۷

دانشگاه محقق اردبیلی

۱۶.۸

۱۵۱۲

۲۵۴

۱۱

۹

دانشگاه شاهد

۱۲.۵

۱۸۲۳

۲۲۸

۱۲

۱۳

دانشگاه سیستان و بلوچستان

۱۲.۹

۱۷۳۱

۲۲۳

۱۲

۱۳

دانشگاه الزهرا (س)

۱۲.۹

۱۶۴۱

۲۱۲

۱۲

۱۳

دانشگاه بیرجند

۱۴.۸

۱۳۶۹

۲۰۳

۱۲

۱۱

دانشگاه خلیج فارس

۱۹

۹۳۶

۱۷۸

۱۲

۷

دانشگاه لرستان

۱۵.۴

۱۱۳۷

۱۷۵

۱۲

۱۱

دانشگاه علامه طباطبایی

۲۰.۶

۷۶۱

۱۵۷

۱۲

۵

دانشگاه ایلام

۱۳.۹

۹۸۳

۱۳۷

۱۳

۱۲

صنعتی

دانشگاه صنعتی شریف

۲۷.۱

۱۱۳۵۹

۳۰۷۸

۱

۲

دانشگاه صنعتی امیرکبیر

۲۰

۱۳۰۹۰

۲۶۱۸

۲

۵

دانشگاه صنعتی اصفهان

۲۸.۹

۸۵۳۲

۲۴۶۶

۳

۱

دانشگاه علم و صنعت ایران

۱۹

۹۲۸۷

۱۷۶۵

۴

۶

دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی

۱۸.۵

۵۴۹۰

۱۰۱۶

۵

۶

دانشگاه صنعتی شاهرود

۲۱.۳

۲۶۰۳

۵۵۴

۶

۴

دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل

۱۹.۷

۲۷۴۵

۵۴۱

۷

۵

دانشگاه صنعتی سهند

۱۷.۸

۱۹۳۹

۳۴۵

۸

۷

دانشگاه صنعت نفت

۲۲.۴

۱۲۴۷

۲۷۹

۸

۳

دانشگاه صنعتی شیراز

۱۸.۶

۱۴۴۹

۲۷۰

۸

۶

دانشگاه صنعتی مالک اشتر

۶

۱۶۹۷

۱۰۲

۹

۸

موسسه

پژوهشگاه دانش های بنیادی

۴۲.۲

۳۲۰۵

۱۳۵۳

۱

۱

انیستیتو پاستور ایران

۱۹.۲

۲۲۷۵

۴۳۷

۲

۴

پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری

۲۵.۶

۹۵۵

۲۴۴

۳

۲

پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی

۱۹.۳

۱۱۸۲

۲۲۸

۳

۴

موسسه رویان

۲۰.۵

۱۰۳۳

۲۱۲

۳

۳

پژوهشگاه صنعت نفت

۱۴.۹

۱۳۱۷

۱۹۶

۳

۵