در سال 1397، ستاد فرهنگسازی اقتصاد دانش بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری گام‌های محکم‌تری برای تبدیلِ گفتمان علم و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان به گفتمان غالب ایرانیان برداشت. برگزاری دومین جشنواره ملی، فرهنگی و هنری ایران ساخت یکی از اقدامات این مسیر بود.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری، بیش از صد سال گذشت. توسط انگلیسی ها از دل زمین مسجد سلیمان بیرون جوشید و کشف شد. آن روز همه خوشحال بودند که چرخ اقتصاد با این مایع سیاه می چرخد. آن زمان اتکاء به داشته هایمان بود اما روزها گذشت. شیرینی پول حاصل از فروش نفت ما را از اصالتمان دور کرد.
حال به تکاپو برای جبران مسیر اشتباه افتاده ایم. چند سالی می شود که فهمیده ایم برای حرکت در مسیر پیشرفت باید به خلاقیت و نوآوری نیروی انسانی و جوانان این مرز و بوم تکیه کنیم و چه پشتوانه ای بهتر از این برای ساختن و آبادانی ایران.
شاید مدت زمانی است که مردم از لحاظ اقتصادی در تنگنا باشند اما آیندگان این سرزمین امیدشان به گفتمانی است که مدتی در کشور آغاز شده است. بله «اقتصاد دانش بنیان». معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز علاوه بر فعالیت هایی که در این حوزه دارد چند سالی است با راه اندازی ستاد فرهنگسازی اقتصاد دانش بنیان قدم در مسیر سخت اما روشن این حوزه گذاشته است. در یک کلام باید گفت «تبدیلِ گفتمان علم و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان به گفتمان غالب ایرانیان» هدف این ستاد است.
حرکت به سمت نسل دوم استارتاپ ها
یکی از مهم ترین دغدغه های ستاد فرهنگسازی اقتصاد دانش بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در سال 1397، حرکت از استارتاپ های نسل اول به سمت استارتاپ های نسل دوم بود. نسل اولی ها، همان هایی هستند که بیشتر در حوزه خدمات و بر بستر اینترنت فعالیت دارند و آنچنان که می شود مشاهده کرد، رشد چشمگیر و پیشرفت های چشمگیرتر این دست از استارتاپ ها را در کشورمان طی چند سال اخیر شاهد بودیم. گر چه این دسته از استارتاپ ها لازم و ضروری بود برای زیست بوم نوآوری و فناوری کشورمان، اما همه می دانند که این بخش، همه ماجرا نیست.
ستاد فرهنگسازی اقتصاد دانش بنیان، پس از جد و جهد در عرصه همیاری و ترویج استارتاپ های خدماتی، در سال گذشته، به سمت آماده سازی بسترها برای حرکت جدی در عرصه استارتاپ های صنعتی، تکنولوژیک، محصول محور و تخصصی حرکت کرد. این بخش از استارتاپ ها، حیاتی هستند و البته با توجه به زیرساخت های دانشی و فناورانه ای که در کشورمان وجود دارد، امیدهای زیادی به رشد تاثیرگذار آنها وجود دارد. بنابراین ستاد فرهنگسازی اقتصاد دانش بنیان هم، همه هم و غم خود را برای حمایت و ترویج فرهنگ این نوع استارتاپ ها به کار برده است و مردم عزیز کشورمان، ثمرات و نشانه های روشن آن را در سال جاری مشاهده خواهند کرد.
با توجه به اینکه امسال یعنی 1398، از سوی رهبر معظم انقلاب، به نام «رونق تولید» نام گذاری شده است، بی شک حمایت از راه اندازی استارتاپ های نسل دوم که تخصصی و محصول محور هستند، کمک شایسته ای به فراهم سازی بستر تحقق شعار سال، خواهد کرد.
از تمامی پتانسیل‌ها برای گفتمان سازی استفاده شد
این ستاد در تلاش است تا از تمامی پتانسیل موجود در کشور و انواع رسانه ها برای ترویج گفتمان اقتصاد دانش بنیان استفاده کند. در این راستا اقداماتی همچون همچون تولید فیلم های آموزشی، مستند، فیلم های سینمایی، استفاده از بستر شبکه های اجتماعی تلفن همراه و اینترنتی، تولید بازی های رایانه ای آموزشی خاص اقتصاد دانش بنیان، برگزاری همایش ها و سمینارها در دانشگاه ها و مراکز صنعتی و برگزاری میزگردهای تخصصی در دانشگاه ها انجام شد.
ستاد برای دستیابی به اهداف خود تمامی مردم را مخاطب خود قرار دارد و برنامه های ویژه ای برای هر قشری در نظر گرفت. در این راستا د نشست ملی هم اندیشی با فعالان اقتصاد دانش بنیان و نوآوری برگزار شد.
دانش آموزان مرکز توجه شدند
اما در این مسیر دانش آموزان حمایت از فعالیت های فرهنگ ساز با رویکرد دانش آموزی به عنوان مهمترین اقدام انجام شد. در این راستا از ایجاد بخش دانش آموزی در جشنواره ها و نمایشگاه ها، جشنواره دانش آموزی زیست فناوری، مسابقات ملی ابتکارات و نوآوری دانش آموزی، جشنواره دریا، جشنواره گیاهان دارویی و جشنواره نانو حمایت شد. این اقدام اشنایی آینده سازان این سرزمین با مفهموم اقتصاد دانش بنیان را به همراه دارد تا در سال های آینده شاهد ورود نوآوری و خلاقیت آنها در جامعه باشیم.
اما در این میان نشر کتاب نیز توسط ستاد مورد توجه قرار گرفته است که می توان به نشر کتبی همچون «در تکاپوی توسعه زیست بوم اقتصاد دانش بنیان»، «راهبرد تولید دانش بنیان" جایگاه شرکت های دانش بنیان در اقتصاد مقاومتی»، «ک مروری بر سیاست های علمی و فناوری و نوآوری "آنکتاد" »، «جامعه استارتاپی»، «آینده فناوری های دریایی»، ماهنامه دانش بنیان، ماهنامه سرآمد و شناخت دره سیلیکون اشاره کرد.
فرهنگسازی اقتصاد دانش بنیان در برنامه های تلویزیونی و رسانه ها تجلی یافت
تولید برنامه های رادیویی و تلویزیونی از فعالیت هایی است که می تواند تحقق فرهنگ سازی و گفتمان سازی اقتصاد دانش بنیان را جامه عمل بپوشاند. ستاد در این حوزه نیز ورود کرد و برنامه های تلویزیونی را تولید کرد تا دستاوردهای حوزه علم و فناوری و اهمیت آنها به عموم مردم نمایش داده شود. در این زمینه ستاد برنامه هایی همچون نسیم دانش، دات آی آر، بربنیان دانش، صفرتاصد، لذت علم و دانش، انیمیشن دیرین دیرین و برنامه تلویزیونی کسب و کارهای نوآور فن آور را تولید کرد. البته در حوزه تولید مستندها و برنامه های تلویزیونی همچون تخت سلیمان، چرخ، پازل، کلید، معتاد به نفت، برنامه اقتصاد 5، مثبت و منفی و جیوگی حمایت شد.
هنرمندان برای حمایت از کالای ایرانی گرد هم آمدند
اما شاید بتوان یکی از مهمترین اقدامات ستاد را برگزاری جشنواره ملی، فرهنگی و هنری ایران ساخت دانست. در سال گذشته دومین دوره این رویداد آن هم در سالی که از سوی مقام معظم رهبری سال «حمایت از کالای ایرانی» نامگذاری شد برگزار شد. تیرماه 1397، آغازی دوباره بود تا ایران‌ساخت با هنرمندان هم‌دل و هم‌مسیر شود و با انتشار فراخوان دومین دوره جشنواره ملی فرهنگی و هنری ایران‌ساخت، ترویج و فرهنگسازی حمایت از کالای ایرانی چند گام به جلو بردارد.
۶ هدف برای برگزاری جشنواره «ایران ساخت» در نظر گرفته شد. جریان سازی فرهنگی اقتصاد دانش بنیان برای کمک به تحقق شعار حمایت از کالای ایرانی، فرهنگ سازی در جهت حمایت از تولیدات ایرانی و اشتغال افزایی برای سرمایه‌های انسانی کشور، نفی واردات بی رویه و اجناسی که مشابه آن در داخل کشور با کیفیت مناسب تولید می‌شود، زمینه سازی در جهت شکوفایی زیست بوم کار آفرینی و نوآوری با رویکرد اشتغال زایی، فرهنگ سازی، ترویج و انتشار آثار تولید شده در فضای مجازی، رسانه‌ها و صدا و سیما، با کمک عناصر و فعالان فرهنگی و هنری کشور، کمک به برند سازی و تجاری سازی کالا‌های با کیفیت و دانش بنیان ایرانی.
دومین جشنواره «ایران ساخت» از فعالان علاقمند حوزه‌های ادبیات، هنرهای تجسمی، رسانه‌های دیداری و شنیداری، رسانه‌های دیجیتال، ایده بازار و دانش آموزی دعوت کرد تا با بیان شیوای هنر از اهمیت کالای ایرانی بگویند.تمرکز و توجه فراخوان بر بهره جستن از تمام ظرفیت و پتانسیل حوزه هنر برای فرهنگسازی و ترویج حمایت از کالای ایرانی بود.
پس از انتشار فراخوان هنرمندان به میدان آمدند تا با هنر خود نقش آفرین مسیر حمایت از کالای ایرانی باشند. در این میان دبیرخانه بازوی اجرایی این راه برای ارتباط میان مخاطبان و جشنواره شد. دومین دوره ایران ساخت با استقبال گرم هنرمندان آغار شد و آثاری از سراسر کشور به دبیرخانه رسید تا تاثیرگذار باشند در مسیر حمایت از کالای ایرانی.
2 هزار و 824 اثر متقاضی حضور در جشنواره شد
با پایان یافتن مهلت ارسال آثار به دومین جشنواره ایران ساخت 2 هزار و 824 اثر متقاضی حضور در جشنواره شدند. در این دوره 474 اثر به بخش ادبیات جشنواره ارسال شد. همچنین تعداد آثار ارسالی به بخش هنرهای تجسمی 840 اثر بود. اما در دیگر بخش جشنواره یعنی دیداری و شنیداری 909 اثر دریافت شد. بخش رسانه های دیجیتال جشنواره میزبان 264 شد. در این دوره 230 اثر به این بخش «ایده‌بازار» ارسال شد. پس از انجام داوری ها برگزیدگان هر بخش مشخص شدند.
چهارمین روز از زمستان به نیمه خود رسیده بودکه مراسم افتتاح دومین جشنواره «ایران ساخت» با حضور سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس جمهوری و جمعی از هنرمندان و مسئولان در خانه هنرمندان برگزار شد.
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری با هنرمندان حاضر در این مراسم به گفت‌وگو نشست و از اهمیت فرهنگسازی و نیاز به یک تحول فکری جدید گفت؛ تحولی که معتقد است به مدد ابزار هنر ممکن می‌شود. در تالار امیرخانی نیز گروهی از شعرا، طنز پردازان و هنرمندان گرد هم آمدند تا شب شعر ایران ساخت را برگزار کنند. اما عکس، کاریکاتور و پوستر هنرمندان نیز بر دیوار گالری های بهار، تابستان و استاد نامی آویخته شد. همچنین بخش فیلم کوتاه از بخش های مهیج جشنواره بود. در 5 روز برگزاری جشنواره علاوه بر نمایشگاه آثار تجسمی و نمایش فیلم کوتاه و مستند برنامه های متنوعی دیگری همچون کارگاه و اکران مجموعه آثار منتخب رشته پویانمایی نیز برگزار شد.
اما ستاد در مسیر فرهنگسازی اقتصاد دانش بنیان نیازمند همکاری و تعامل با سایر نهادهای دولتی و حاکمیتی است در این راستا نیز ستاد اقدام به امضای تفاهم نامه با نهادهایی همچون صدا و سیما، کمیته امداد امام خمینی، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان بسیج علمی و فناوری، موسسه پژوهشی انقلاب اسلامی، بنیاد شهید و امور ایثارگران، فرهنگ و ارشاد اسلامی، دانشگاه شریف، دانشگاه امیرکبیر، سازمان اوقاف و امور خیریه کرد.
همانطور که مشخص است تدوین برنامه ها در ستاد به گونه ای است که تمامی مخاطبان را پوشش دهد. عامه مردم با ابزارهایی همچون رسانه های دیداری و شنیداری و شبکه های اجتماعی درک مناسبی از اقتصاد دانش بنیان برای خانواده ها ایجاد می شود و نوعی تشویق برای ورود فرزندان به فضای خلاقیت و نوآوری است.
نخبگان علمی و فناوری، فعالان اقتصادی و نهادهای دولتی با برنامه های ستاد هر یک به نوعی به میدان آمدند تا روز به روز شاهد شکوفایی فعالیت ها و ترقی ایران باشیم.
