چند روز پس از برگزاری جشن «شب گرم سینمای ایران» در جزیره کیش با مدیریت رضا رشیدپور، سازمان سینمایی توضیحاتی را درباره دلایل حضور دو مدیر ارشد سینما در این رویداد ارائه کرد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری، «شب گرم سینمای ایران» عنوان رسمی رویدادی است که به مدیریت رضا رشیدپور و تحت عنوان ثانویه جشنواره «سینماتورز» در روزهای پایانی هفته گذشته در جزیر کیش برگزار شد. رویدادی که اولین دوره‌اش به گفته رشیدپور در آیین اختتامیه، بیشتر سروشکل «دورهمی» داشت و نسبتش با ویترین تولیدات سینمای ایران و هدف‌گذاری‌های محتوایی آن چندان روشن نبود.
تولد یک رویداد سینمایی آن هم در قالب «جشن» و «دورهمی» با پشتوانه حمایت بخش خصوصی البته اتفاق ویژه و عجیبی نیست و به خصوص در جغرافیای «جشنواره پرور» سینمای ایران، به‌نوعی می‌توان آن را یک اتفاق کاملاً طبیعی و مرسوم توصیف کرد؛ ماجرای «سینماتورز» اما جایی صورت متفاوت پیدا کرد که شاهد حضور دو مدیر ارشد سینمایی در آیین اختتامیه آن بودیم.
حسین انتظامی رئیس سازمان سینمایی و ابراهیم داروغه‌زاده معاون سابق ارزشیابی و نظارت و دبیر فعلی جشنواره فیلم فجر با شرکت در آیین اختتامیه جشنواره «سینماتورز» و مهمتر از آن حضور بر روی سن، به این جشن رسمیتی فراتر از یک رویداد تازه‌متولد شده در بخش خصوصی بخشید.
درباره ماهیت این رویداد سینمایی که گزارش مشروح اختتامیه آن، پیش‌تر در خبرگزاری مهر منتشر شده بود، همچنان ابهاماتی وجود دارد که تلاش کردیم برخی از آن‌ها را در قالب سوال از مدیران سازمان سینمایی برطرف کنیم.
«سینما تورز» به‌دنبال چیست؟
«اکثر فیلم‌هایی که در گیشه و جشنواره‌های جهانی موفق می‌شوند کشور را یک ویرانه و مخروبه و پر از معتاد نشان می‌دهند. حتی در به تصویر کشیدن جلوه‌های طبیعی جغرافیایی نیز کم‌کاری می‌کنند. بعد کشورهای دیگر مولانا یا ابن سینا را از آن خود می‌کنند. ما همه برای این کشور جان کنده‌ایم اما تا زمانی که به داشته‌های هویتی، طبیعی و فرهنگی خود نبالیم در اروپا، ایران را با عراق اشتباه می‌گیرند.» این جملات در سخنرانی رضا رشیدپور در آیین اختتامیه «سینماتورز» نشانه‌هایی از رویکرد کلان این رویداد در خود دارد.
به نظر می‌رسد همانطور که از نام «سینماتورز» برمی‌آید، این رویداد قرار است با تمرکز بر «گردشگری»، تولیدات سینمای ایران را مورد حمایت قرار داده و در ویترین خود به توفیقات آن‌ها ضریب دهد.
شفاف‌سازی درباره پشتیبان مالی جشن حتماً امتیازی مثبت برای رشیدپور محسوب می‌شود اما باید دید آیا در بلندمدت ابهامات به‌وجود آمده درباره تحت‌تأثیر قرار گرفتن ابعاد فرهنگی این رویداد نسبت به ابعاد لاکچری برگزاری آن، مرتفع خواهد شد؟این البته رویکردی است که مشخصاً در برگزاری شتاب‌زده دوره اول نشانه‌ای از سازوکار تحقق آن مشهود نبود و درباره صحت عملکرد این رویداد در نیل به چنین هدفی باید در انتظار برگزاری دوره‌های بعد نشست، اما زرق و برق آیین اختتامیه، کیفیت میزبانی از مهمانان و نیز اشاره قابل تأمل مدیر جشنواره در سخنرانی خود به بحث «تمیز بودن بودجه برگزاری این رویداد» تا حدود زیادی ماهیت سینمایی و فرهنگی آن را (لااقل در گام اول) زیر سایه مختصات اقتصادی‌اش قرار داد.
رشیدپور درباره حامی مالی این رویداد توضیح داد: «۵ سال است به دنبال برگزاری این جشن بودم و پیشنهادهای بسیاری چه پول‌های تمیز و کثیف برای برگزاری این جشن به من شد، اما در نهایت با شرکت «تاپ تورز» که کارشان فروش بلیت هواپیما به مردم است و معلوم است که پولشان از کجا می‌آید همکاری کردیم، این را هم باید بگویم که برای برگزاری این جشن هیچ دستمزدی دریافت نکرده‌ام.» این شفاف‌سازی درباره پشتیبان مالی جشن، حتماً امتیازی مثبت برای رشیدپور محسوب می‌شود اما باید دید آیا در بلندمدت ابهامات به‌وجود آمده درباره تحت‌تأثیر قرار گرفتن ابعاد فرهنگی این رویداد نسبت به برگزاری پرخرج و لاکچری آن، مرتفع خواهد شد؟
پیگیری مهر برای گفتگو با رضا رشیدپور درباره این ابهامات چه در روز برگزاری اختتامیه و چه در روزهای پس از آن هنوز به نتیجه نرسیده است.
شما کجا، اینجا کجا آقای انتظامی؟!
فارغ از مباحثی که درباره بودجه برگزاری «سینماتورز» و دستور کار سینمایی آن مطرح است، همانطور که اشاره شد، غیرمنتظره‌ترین اتفاق در برگزاری این رویداد حمایت تمام قد سازمان سینمایی از آن با حضور دو مدیر ارشد بود؛ حمایت و حضوری که به‌نظر می‌رسد دیگر رویدادهای سینمایی متعلق به بخش خصوصی و حتی بخش قابل‌توجهی از رویدادها و جشن‌های صنفی سینمای ایران هم از آن محروم هستند.
در راستای رفع ابهام به‌وجود آمده درباره اولویت یافتن این حضور برای مدیران سینمایی، خبرگزاری مهر به صورت رسمی سوالات ذیل را به سازمان سینمایی ارسال کرد تا مطابق پروتکل ارتباطات رسانه‌ای ابلاغ شده از سوی حسین انتظامی در این زمینه توضیحاتی دریافت کنیم؛
۱/ در راستای سیاست شفاف‌سازی، لطفا اولویت‌های مشخص ریاست سازمان سینمایی برای حضور و حمایت از رویدادهای سینمایی مرتبط با بخش خصوصی را تبیین و براساس همین شاخص‌ها اعلام کنید ویژگی مشخص رویداد «سینماتورز» در جزیره کیش چه بود که توانست میزبان دو مدیر ارشد سینمایی (رئیس سازمان و دبیر جشنواره فیلم فجر) باشد؟
۲/ با توجه به بحث «پول‌های مشکوک» که اتفاقا در آیین اختتامیه جشنواره «سینماتورز» نیز شاهد اشاره‌هایی به آن بودیم، سازوکار سازمان سینمایی جهت صحت‌سنجی و صدور مجوز برای سرمایه‌گذاری‌های کلان از این دست در حوزه برگزاری رویدادهای سینمایی چیست؟
۳/ جشنواره «سینماتورز» را می‌توان نمونه‌ای از رویدادهای منطقه‌ای قلمداد کرد که در راستای سیاست کلان «تمرکززدایی از پایتخت» قابل تقدیر است اما سوال مشخص این است که اولا ملاک و شاخص برای اخذ مجوز رویدادهای مشابه در دیگر نقاط کشور چیست و ثانیا براساس تجربه برگزار دوره اول، چقدر «سینماتورز» را می‌توان در راستای تحقق چنین اهدافی موفق قلمداد کرد؟
سازمان سینمایی ابرازهای سنجش و تایید صحت و سلامت سرمایه را در اختیار ندارد اما این دغدغه را دارد و وظیفه خود می‌داند که با دستگاه‌های مسئول همکاری کند. بعلاوه با تدابیر حرفه‌ای بتواند زمینه و امکان راستی‌آزمایی‌هایی را فراهم کند۴/ با توجه به راه‌اندازی «شورای جشنواره‌های سینمایی» در سازمان، در راستای ساماندهی رویدادهای سینمایی، آیا تولد رویدادهایی همچون «سینماتوروز» که لااقل در دوره اول ماهیت اقتصادی و تجاری آن بر ماهیت سینمایی و فرهنگی می‌چربید، نقیض اهداف این شورا نیست؟
روابط عمومی سازمان سینمایی پاسخ به این ۴ سوال را در ۳ بند و به‌صورت ذیل در اختیار خبرگزاری مهر قرار داد؛
۱/ سازمان سینمایی به عنوان دستگاه سیاستگذار، خود را موظف می‌داند از رویدادهایی که بخش خصوصی بویژه با معرفی ظرفیت‌های گردشگری کشور برگزار می‌کند، ولو به اندازه مجوز فعالیت و حضور مدیران، پشتیبانی کند.
۲/ قاطبه سینماگران، دغدغه سلامت سرمایه‌های ورودی را دارند چون به اهمیت حفظ نظامات حرفه‌ای از جمله، دستمزدهای منطقی قائلند. همانطور که می‌دانید سازمان سینمایی ابرازهای سنجش و تایید صحت و سلامت سرمایه را در اختیار ندارد اما این دغدغه را دارد و وظیفه خود می‌داند که با دستگاه‌های مسئول همکاری کند و بعلاوه با تدابیر حرفه‌ای بتواند زمینه و امکان راستی‌آزمایی‌هایی را فراهم کند.
۳/ در تمام رویدادها، نتایج و ایده‌آل‌ها با یکدیگر فاصله دارند؛ هرچه این فاصله کمتر باشد، آن رویداد موفق‌تر است. در زمینه رویدادی که اشاره فرمودید، ایده‌آل‌ها و برنامه‌های ذکر شده می‌تواند هم به سینما کمک کند و هم در بحث گردشگری آغازگر یک راه میان‌رشته‌ای و هم افزا باشد. ضمن آنکه تجربه نشان داده است که بخش خصوصی از آنجا که بیشتر از بخش دولتی، دغدغه بازگشت مالی از محل سرمایه‌گذاری‌ها را دارد، حساب‌شده‌تر و با برنامه‌ریزی بیشتر در مسیر تحقق اهدافش قدم بر می‌دارد. بر همین اساس، از برنامه‌ریزی و اجرای چنین رویدادهایی توسط بخش خصوصی استقبال می‌کنیم. البته اگر درخواست‌های مشابه وجود داشته باشد، در «شورای جشنواره‌ها» همکاری‌های لازم را انجام خواهیم داد.
«شفافیت» هنوز راهگشاست
نفس پاسخگویی سازمان سینمایی به ابهامات مطرح شده را باید ارج نهاد اما حتماً در کنار این گزاره‌های کلی، نیاز است مدیران سینمایی در گفتگوهایی رودررو و صریح‌تر با رسانه‌ها موجبات شفاف‌سازی بیشتر درباره تولد و برگزاری رویدادهایی از این دست را فراهم آورند.
اینکه بخش خصوصی جدی‌ترین پشتوانه سینمای ایران در حوزه‌های مختلف در سال‌های آینده خواهد بود، اینکه «سینماتورز» یک ظرفیت بالقوه برای تبدیل شدن به یک رویداد جریان‌ساز در سینمای ایران است و سرانجام اینکه احتمالا رضا رشیدپور یکی از چهره‌هایی است که با اتکا به اعتبار چند ساله خود در فضای رسانه‌ای و ارتباطاتی که در میان هنرمندان و مدیران فرهنگی و اقتصادی دارد می‌تواند فعلیت یافتن این ظرفیت را ضریب بدهد، گزاره‌هایی قابل پذیرش هستند اما این تمام تضمین‌های لازم برای صحت و توفیق یک رویداد نیست.
آنچه در این گزارش مرور شد تنها بخشی از ابهاماتی است که مدیران سینمایی و برگزارکنندگان این رویداد برای برگزاری دوره‌های بعدی حتما باید درباره آن شفاف‌سازی کنند.
همانطور که «شفافیت» اصلی‌ترین شعار حسین انتظامی از ابتدای ورودش به سازمان سینمایی بوده است، نباید هم فراموش کرد که این شعار در مرحله عمل، تبدیل به یک «چالش» می‌شود؛ چالشی که باید به قواعد و ضوابط آن تن داد و از مواجهه با آن هراس نداشت.
