تعدادی از هنرمندان و چهره‌های شناخته شده تئاتر ایران در مطالبه از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم خواستار برنامه‌ریزی برای تعریف شغلی تئاتر و امنیت شغلی تئاتری‌ها شدند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری، هنرمندان تئاتر طی ۴ دهه گذشته حضوری تأثیرگذار و مستمر در عرصه فعالیت‌های هنری داشته‌اند ولی در تمام این سال‌ها هیچگاه فعالیت آنها از سوی دولتمردان و تصمیم گیرندگان سیاسی و فرهنگی به رسمیت شناخته نشده است.
تعریف تئاتر به عنوان یک شغل در وزارت کار همواره اصلی‌ترین خواسته خانواده تئاتر بوده ولی در دوره‌های مختلف دولت و همچنین مجلس شورای اسلامی هیچ توجهی به این خواسته به حق هنرمندان و فعالان تئاتر نداشته است.
به دلیل نبود این امنیت شغلی، هنرمندان تئاتر در شرایط مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جامعه از جمله اقشار آسیب پذیر بوده و هستند.
به رسمیت نشناختن تئاتر و گرایش‌های مختلف زیرمجموعه آن به عنوان شغل باعث شده تا اکثر هنرمندان تئاتر در شرایط اقتصادی نابسامانی به سر ببرند و اگر هم عده قلیلی توانسته‌اند از درآمدزایی بالایی برخوردار باشند به دلیل حضور در عرصه سینما و فعالیت در آن عرصه است که این اتفاق فقط برای عده کمی از خانواده تئاتر رخ داده است.
طی ۲ سال اخیر که جامعه ایران و به طور کلی جهان درگیر شیوع ویروس کرونا شد، فشار اقتصادی مضاعفی بر تمامی مردم جامعه وارد شد و هنرمندان تئاتر نیز از این امر مستثنی نبودند. شاید یکی از دلایلی که باعث وخیم‌تر شدن وضعیت خانواده تئاتر در ایام کرونا شد همین به رسمیت نشناختن تئاتر به عنوان یک حرفه و شغل بود.
وقتی سالن‌ها و فعالیت‌های تئاتری به دلیل شیوع کرونا تعطیل شدند، اکثر هنرمندان تئاتر که در خانه‌هایی استیجاری زندگی می‌کنند و تنها راه امرار معاش و تأمین هزینه‌های زندگی شان از طریق فعالیت در این هنر است، از داشتن کم‌ترین درآمد محروم شدند و به دلیل اینکه حرفه شان به عنوان یک شغل در وزارت کار شناخته نمی‌شود از دریافت بیمه بیکاری و حمایت‌های لازم برای مشاغل بی نصیب ماندند.
از سوی دیگر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز نتوانست طی ۲ سال گذشته حمایت درست و برنامه‌ریزی شده‌ای از هنرمندان و فعالان تئاتری داشته باشد و این امر شرایط زندگی را برای اکثر این افراد سخت و دشوار کرد تا حدی که مجبور به انجام کارهای غیر مرتبط با فعالیت خود شدند تا بتوانند بخشی از مخارج زندگی خود را تأمین کنند.
متأسفانه نبود سیاستگذاری و برنامه‌ریزی مشخص از سوی دولت و در ذیل آن وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای حمایت از تئاتر ایران باعث شده تا اکثر جامعه تئاتری دیگر چشم امیدی به دولتمردان و سیاسیون نداشته باشند.
جامعه تئاتر سال‌ها است که خواستار به رسمیت شناختن تئاتر به عنوان یک شغل در وزارت کار است و مهمترین اقدامی که دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سیزدهم می‌تواند در راستای آن گام بردارد حمایت از این خواسته و هموار کردن مسیر تحقق آن است.
در ادامه سرفصل اهم مطالبات ۲۰ نفر از اهالی فعال در حوزه تئاتر و چهره‌های باسابقه این حوزه از وزیر ارشاد آینده را مرور خواهیم کرد.
| ردیف | نام | سمت | دیدگاه |
| ۱ | بهروز غریب‌پور | نویسنده، کارگردان و مدرس تئاتر |
۱- همه حرفه‌های درون ساختار تئاتر به عنوان شغل به رسمیت شناخته شوند. ۲- بهره‌مندی هنرمندان تئاتر از مزایای تأمین اجتماعی و بیمه ۳- در شهرهای مختلف برای تثبیت جایگاه حرفه‌های مختلف تئاتر توسط دولت، شهرداری و بخش خصوصی تماشاخانه‌های تئاتری ساخته شود. ۴- تعامل دستگاه متولی هنر با دستگاه متولی آموزش و پرورش فرزندان کشور |
| ۲ | هادی مرزبان | کارگردان تئاتر |
۱- به رسمیت شناختن شغل تئاتر تا هنرمندان دغدغه نان نداشته باشند. ۲- فراهم کردن شرایط مالی و معنوی برای فعالیت هنرمندان تئاتر با توجه به اینکه طی ۲ سال اخیر در شرایط سخت معیشتی به سر می‌برند. |
| ۳ | قطب‌الدین صادقی | نویسنده، کارگردان و مدرس تئاتر |
۱- تأمین امنیت شغلی هنرمندان تئاتر ۲- آزادی اندیشه که خمیرمایه پیشرفت هر نوع خلاقیت است ۳- جلوگیری از مرگ روحیه تولید در فرهنگ و هنر ۴- عدالت در تعیین و تخصیص بودجه، برنامه‌ریزی و سیاستگذاری از سوی دولت و مجلس |
| ۴ | سیاوش طهمورث | نویسنده، بازیگر و کارگردان تئاتر |
۱- بازگرداندن تئاتر به میان مردم با توجه به سیاستگذاری اشتباهی که طی سال‌های گذشته از سوی مدیران و مسئولان شکل گرفته و بین مردم و تئاتر فاصله انداخته است. ۲- تغییر برخی مدیران غیر متخصص در تئاتر ۳- حمایت دولت از گروه‌های تئاتر و تخصیص سوبسید ۴- مدیرانی که انتخاب می‌شوند هنر و هنرمندان را بشناسند. |
| ۵ | امیر دژاکام | نویسنده، بازیگر، کارگردان و مدرس تئاتر |
۱- اولویت قراردادن مسأله اقتصاد خانواده تئاتر با توجه به ۲ سال کرونایی اخیر و تخصیص وام بلاعوض به هنرمندان و فعالان تئاتری ۲- احیای روند تولید تئاتر و تولیدات صوتی و تصویری تئاتر در راستای اشتغال زایی و درآمدزایی هنرمندان تئاتر با توجه به آسیب‌های مالی وارد شده طی ۲ سال اخیر ۳- بودجه نویسی درست برای تئاتر؛ در حال حاضر بودجه تولید یک سریال شبکه نمایش خانگی بسیار بالاتر از بودجه کل تئاتر ایران است. |
| ۶ | نصرالله قادری | نویسنده، کارگردان و مدرس تئاتر |
۱- به طور جدی به وضعیت حقوقی هنرمندان تئاتر و وضعیت بیمه تأمین اجتماعی آنها رسیدگی شود. ۲- معافیت مالیاتی تئاتر و حذف دستورالعمل‌های غیر تخصصی ۳- سر و سامان دادن جشنواره‌های بی سر و سامانی که به شدت رشد پیدا کرده‌اند. ۴- هماهنگی با تلویزیون برای تولید تله‌تئاتر ۵- شناسایی افرادی که در دل تئاتر هم از توبره و هم از آخور می‌خورند و هنرمندان نجیب تئاتر را سلاخی می‌کنند. |
| ۷ | ایوب آقاخانی | نویسنده، بازیگر، کارگردان و مدرس تئاتر |
۱- وزارتخانه فرهنگ و ارشادی محافظه کار شکل نگیرد و هدف اصلی اش مدیریت تولید محتوای اصولی، سنجیده، جسور و قابل دفاع در حوزه فرهنگ و هنر باشد. ۲- رسیدگی خیلی جدی، مبنایی و زیرساختی به معیشت هنرمندان به ویژه هنرمندان تئاتر ۳- وزارتخانه فرهنگ و ارشاد جدید سعی در ایجاد فضایی چند صدایی در ترسیم بنیه فرهنگی جامعه داشته باشد بر خلاف شنیده‌ها که حاکی از شکل‌گیری فضایی تک ساحتی در حوزه فرهنگ و هنر توسط وزارتخانه جدید است. |
| ۸ | سهراب سلیمی | بازیگر و کارگردان تئاتر |
۱- امنیت شغلی برای هنرمندان و مطبوعات فراهم شود. ۲- بهره‌مندی از حقوق تأمین اجتماعی و بیمه ۳- تدوین چارچوبی کارشناسانه با استفاده از نظر متخصصین و صاحبنظران حوزه تئاتر ۴- انتخاب مدیرانی که با هنر و تئاتر آشنایی داشته باشند. |
| ۹ | ناصر حسینی‌مهر | نویسنده، مترجم، بازیگر، کارگردان و مدرس تئاتر |
۱- به رسمیت شناختن جایگاه قانونی تئاتر از سوی دولت و مجلس ۲- برنامه‌ریزی درست برای تعیین و تخصیص بودجه تئاتر ۳- رفع ممیزی و نظارت‌های سلیقه‌ای ۴- کنار گذاشتن ستاره سازی و پیشکسوت بازی‌های سلیقه‌ای ۵- احترام به تفکر و خلاقیت هنرمند ۶- تغییر شیوه نادرست آموزش تئاتر در وزارت علوم |
| ۱۰ | عادل بزدوده | مدرس و کارگردان تئاتر |
۱- تعریف قانونی شغل تئاتر در وزارت کار و شکل‌گیری انجمن‌های صنفی ۲- بهره‌مندی از بیمه و تأمین اجتماعی و تعهداتی که دولت و وزارت ارشاد نسبت به تئاتر و هنرمندان آن دارند. ۳- مدیران نسبت به هنرمندان تئاتر و فعالیت‌هایشان دغدغه مند باشند. |
| ۱۱ | رحمت امینی | نویسنده، کارگردان و مدرس تئاتر |
۱- به رسمیت شناختن قانونی تئاتر به عنوان یک شغل ۲- حمایت مالی از گروه‌ها و سالن‌های خصوصی آسیب دیده در ۲ سال اخیر کرونایی با اعطای وام ۳- برنامه‌ریزی مناسب برای گسترش تئاتر و ارتقای تئاتر خصوصی |
| ۱۲ | مهرداد کوروش نیا | نویسنده و کارگردان تئاتر |
۱- توجه به مسأله صنفی تئاتر و بهره‌مندی از بیمه و تأمین اجتماعی ۲- ساماندهی سالن‌های اجرای تئاتر و برنامه‌ریزی برای شکل‌گیری کمپانی‌های تئاتری ۳- ساماندهی جشنواره تئاتری و بررسی اینکه بر اساس چه نیاز و ضرورت و رویکردی برگزار می‌شوند. ۴- ساماندهی حوزه آموزش تئاتر و حمایت از بخش‌های آسیب پذیر که توانایی تأمین هزینه‌های آموزشی را ندارند. ۵- بررسی و مطالعه وضعیت بودجه تئاتر و تقسیم آن در بخش‌های مختلف نظیر جشنواره‌ها، آموزش، اجرای عمومی ۶- توجه به توانمندی و تخصص مدیران، کارشناسان و دبیران تئاتری |
| ۱۳ | مریم کاظمی | بازیگر، کارگردان و مدرس تئاتر |
با توجه به شرایط کرونایی ایران: ۱- اعلام وضعیت اضطراری ۳ ساله ۲- تعطیل کردن جشنواره‌های تئاتری که با بودجه دولتی اداره می‌شوند به مدت ۳ سال تا قطع کامل پاندمی کرونا در ایران ۳- پرهیز از هرگونه فعالیت فرمایشی و تبلیغی و حفظ بودجه‌های آن ۴- پرهیز جدی از هرگونه سفارش کار خصوصی و تقسیم بودجه‌های موجود با استناد به قوانین ساختگی تعریف شده اداری (که بازرسی نتواند ایراد بگیرد) ۵- ثبت گروه‌های تئاتری بر اساس فعالیت و تعداد اعضا نه رفاقت و آشنایی با رانت دولتی در همه ارگان‌ها ۶- همه فعالان تئاتر اگر اهل کار هستند باید در یکی از گروه‌ها ثبت شوند. (شامل نویسندگان و کارگردانان و بازیگران و طراحان و موسیقی و سایر وابسته گان اجرایی است) ۷- تقسیم بودجه جشنواره‌ها و بودجه تولیدات تئاتری به گروه‌ها و نظارت بر پرداخت دستمزدهای اعضای گروه‌ها در تولید تئاتر ۸- تقسیم کلیه کارمندان اداری که در بخش هنری هم فعال هستند در گروه‌های نمایشی که بخشی از کارها را در ازای دریافت حقوق ثابت اداری انجام دهند و به گروه‌های تئاتری یاری رسانند. ۹- شروع به تولید مستمر تئاتر در همه گروه‌ها با شرح انجام وظیفه هنری در بازه زمانی معین و به طور مساوی ۱۰- فراهم کردن شرایط راحت اداری و به دور از بوروکراسی برای روی صحنه آمدن کارهای نمایشی- بازگشایی کارگاه‌های ساخت و ساز دکور و واحد خیاطی، سه سال ریاضت و کار و تولید مستمر و سپس بازگشایی جشنواره‌ها و برگزاری جشن تولیدات تئاتری |
| ۱۴ | مسعود دلخواه | بازیگر، کارگردان و مدرس تئاتر |
۱- پرداختن به ریشه‌ها و آسیب شناسی مسائل بنیادین به جای تجویز مسکن ۲- همخوانی حرف و عمل؛ عمل کردن مسئولان به شعارهایی که قبل از به مسند نشستن شان می‌دهند. ۳- یکدست شدن سیاستگذاری ها و جلوگیری از موازی کاری نهادها و وزارتخانه‌های مختلف در مورد یک مسأله ۴- انتخاب مدیر دغدغه مند و آشنا با مسائل و مشکلات حوزه تئاتر و شایسته سالاری در انتخاب مسئولان ۵- ترمیم اعتماد از بین رفته بین مردم و سیاستمداران ۶- تلاش برای جبران خسارت هنرمندان زیان دیده در دوران کرونا نه به عنوان یک راه حل موقت بلکه با فعال کردن بیمه بیکاری برای هنرمندان |
| ۱۵ | محمودرضا رحیمی | بازیگر، کارگردان و مدرس تئاتر |
۱- به رسمیت شناختن تئاتر به عنوان شغل ۲- شکل‌گیری اصناف تئاتری برای حمایت از حقوق هنرمندان ۳- حمایت از سالن‌های خصوصی برای شکل‌گیری کمپانی‌های تئاتری ۴- تغییر تعریف اشتباهی که مدیران و مسئولان از تئاتر و هنر دارند. ۵- حذف پست‌های اداری بی جا و غلط ۶- ساخت سالن‌های تئاتر با توجه به نیاز هر منطقه، شهر و استان ۷- توجه به حوزه پژوهش در تئاتر و حمایت از آن ۸- استقلال رأی هنرمندان تئاتر؛ هر کسی برای تئاتری‌ها اظهار نظر و تعیین تکلیف نکند. |
| ۱۶ | آرش دادگر | بازیگر، کارگردان و مدرس تئاتر |
۱- آسیب شناسی دقیق سیاستگذاری معاونت هنری وزارت ارشاد و اداره کل هنرهای نمایشی در دهه ۹۰ تا برنامه‌ریزی و سیاستگذاری درست برای رسیدن به چشم انداز تئاتر در ۱۴۰۰ ۲- بازنگری در ساختار هنری، بودجه و نحوه برگزاری جشنواره‌های تئاتری؛ باید برگزاری جشنواره‌ها به استانداردهای بین‌المللی برسند نه داخلی، برگزاری جشنواره‌ها به هنرمندان و نهادهای هنری سپرده شود. ۳- فکری به حال تحصیل کردگان تئاتری شود؛ دانشگاه، دولت و مجلس توجهی به بازار کار فارغ‌التحصیلان تئاتری ندارند. هزاران فارغ‌التحصیل تئاتر در هر سال بازار فعالیت و کار ندارند. ۴- دولت جدید باید از صنوف تازه تأسیس تئاتر حمایت کامل داشته باشد و در سراسر کشور آنها را گسترش دهد تا از طریق صنوف حقوق، مزایا و امنیت شغلی هنرمندان تئاتر تأمین شود؛ کار ادارات کل ارشاد در استان‌ها کمتر و دولت کم حجم تر می‌شود و به سیاستگذاری می‌پردازد. ۵- دولت در تعامل با شهرداری‌ها و نهادهای دیگر در سراسر کشور آنها را موظف به گسترش امکانات تئاتر و حمایت از گروه‌های تئاتری کند تا کمپانی‌های تئاتری شکل بگیرند. ۶- دولت جدید باید مانع دخالت نهادهای دیگر در هنر و تئاتر شود. ۷- اجرای قانون در همه جهات راهگشاست. ۸- دولت در تعامل با مجلس بودجه فرهنگی و هنری از جمله تئاتر را افزایش دهد. ۹- دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد جدید در انتخاب مدیران خود دقت لازم را داشته باشند و به جای برنامه‌ریزی کوتاه مدت به فکر برنامه‌ریزی بلند مدت باشند. |
| ۱۷ | محسن حسینی | بازیگر، کارگردان و مدرس تئاتر |
۱- پایان دادن به باتلاق بروکراسی اداری ۲- گوش شنوا داشتن دولتمردان و نمایندگان مجلس به حرف هنرمندان تئاتر ۳- برگزاری نشست و جلسات مداوم دولت با گروه کارشناس تئاتری برای دریافت کارشناسانه مطالبات تئاتر ایران و اقدام برای احقاق حقوق مسلم تئاتری‌های سراسر ایران ۴- قرار گرفتن مدیران فرهنگی و هنری نه مدیران سیاسی ۵- تئاتر به منزله فرهنگ است؛ نگاه ضد حکومتی به آن نشود. ۶- توجه به هنرمندان تئاتر مقیم شهرستان‌های مختلف که در محرومیت امکانات و بودجه به سر می‌برند. |
| ۱۸ | خیرالله تقیانی پور | نویسنده و کارگردان تئاتر |
۱- به رسمیت شناختن تئاتر به عنوان یک شغل ۲- احیای تئاتر در مدارس و استفاده از فارغ التحصیلان تئاتری برای آموزش ۳- داشتن استراتژی برای تئاتر و فارغ‌التحصیلان تئاتری و تعریف چشم اندازی درست برای تئاتر در ایران، تئاتر ایران در منطقه و تئاتر ایران در جهان ۴- افزایش بودجه و دستمزدهای تئاتری با نگاهی کارشناسانه و به نسبت تورم ۵- به رسمیت شناختن صنوف و قدرت بخشیدن به آنها ۶- جلوگیری از نظارت‌های سلیقه‌ای و نهادهای فرادستی ۷- شناخت و آسیب شناسی وظایف دولت و نهادهای مختلف نسبت به تئاتر |
| ۱۹ | علی شمس | بازیگر، نویسنده و کارگردان تئاتر |
۱- ایجاد امنیت شغلی و به رسمیت شناختن تئاتر به عنوان یک شغل در وزارت کار ۲- کاهش نگاه نظارتی و افزایش حمایت از هنرمندان و فعالان تئاتری ۳- مدارا با وجوه و سلایق مختلف روی صحنه؛ نگاه تنگ نظرانه حذف شود. ۴- حذف حضور نهادهای فرادستی و ایجاد فضای امنیتی در حوزه نظارت تئاتر. |
| ۲۰ | مهدی پاشایی | بازیگر و کارگردان تئاتر |
۱- ایجاد امنیت شغلی و جبران خسارت‌های وارد شده به تئاتری‌ها ۲- بررسی کارشناسانه مشکلات موجود در عرصه تئاتر و رفع آنها با استفاده از نظر و نگاه متخصصان و صاحبنظران این عرصه |
