پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فناوری و نوآوری؛ به نقل از مؤسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC)، دکتر سید احمد فاضل زاده رئیس مؤسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) گفت: در چند سال اخیر، تعدادی از پژوهشگران دانشگاه استنفورد با استفاده از داده‌های پایگاه اسکوپوس اقدام به ایجاد پایگاه داده و محاسبه شاخصی به نام «شاخص استنادی مرکب» کردند.

فاضل زاده ادامه داد: این فهرست در کشور ما با نام «فهرست دانشگاه استنفورد» شناخته شده و مورد توجه رسانه‌ها و مؤسسات قرار گرفته است. هدف این پایگاه داده، ارائه مجموعه‌ای از سنجه های استنادی استاندارد شده برای ارزیابی تاثیراستنادی دانشمندان در رشته‌ها و حوزه‌های علمی مختلف در سطح جهان است.

وی ادامه داد: شاخص استنادی مرکب، مجموعه‌ای از چند شاخص استنادی مجزا است که پژوهشگران دانشگاه استنفورد در مقاله سال ۲۰۱۶ خود معرفی و محاسبه کرده اند. این شاخص‌ها مبتنی بر تعداد استنادات دریافتی مقالات دانشمندان و جایگاه‌های نویسندگی آنها (الگوی هم‌نویسندگی) و شاخص هرش است.

رئیس ISC گفت: بر اساس تازه‌ترین به روز رسانی این پایگاه داده که منتشر شده، دامنه پوشش داده‌ها از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۲۱ است. این فهرست دربرگیرنده نویسندگان پراستناد براساس شاخص استنادی مرکب و جزو دو درصد پراستناد در ۲۲ حوزه موضوعی اصلی و ۱۷۶ حوزه فرعی است.

وی اظهار داشت: در آخرین نسخه این پایگاه داده، با محاسبه استنادات فقط در سال ۲۰۲۱، تعداد ۱۸۷۰ پژوهشگر از بین تعداد کل ۲۰۰ هزار و ۴۰۹ پژوهشگر بین المللی با وابستگی سازمانی جمهوری اسلامی ایران حضور دارند.

فاضل زاده گفت: نمودار شماره ۱، روند تغییرات تعداد کل پژوهشگران ایرانی پراستناد دو درصد را در طی سال‌های گذشته این پایگاه داده نشان می‌دهد. شایان ذکر است که تعداد پژوهشگران ایرانی در دو سال اخیر در مقایسه با سال‌های گذشته، رشد چشمگیری داشته است.

نمودار ۱. تعداد کل پژوهشگران ایرانی پراستناد ۲ درصد برتر دنیا در یک سال

وی ادامه داد: در آخرین نسخه این پایگاه داده، با محاسبه استنادات در طول دوره خدمت علمی در بازه ۱۹۹۶ تا ۲۰۲۱، تعداد ۷۱۵ پژوهشگر با وابستگی سازمانی جمهوری اسلامی ایران از بین تعداد کل ۱۹۵ هزار و ۶۰۵ پژوهشگر بین‌المللی حضور دارند.

نمودار شماره ۲، روند تغییرات تعداد کل پژوهشگران ایرانی پر استناد ۲ درصد در دوران خدمت علمی پژوهشگر را در طی سال‌های گذشته این پایگاه داده نشان می‌دهد.

نمودار ۲. تعداد کل پژوهشگران ایرانی پراستناد ۲ درصد برتر دنیا در دوران خدمت علمی پژوهشگر

در جدول ۱، تعداد ۸۰ دانشگاه از جمهوری اسلامی ایران که حداقل دارای ۵ پژوهشگر پراستناد ۲ درصد هستند، براساس پایگاه داده استنفورد در سال ۲۰۲۱ ارائه شده است.

جدول ۱. توزیع تعداد دانشمندان پراستناد ۲ درصد برتر در دانشگاه‌های کشور در سال ۲۰۲۱

در جدول ۲، تعداد ۴۳ دانشگاه از جمهوری اسلامی ایران که دارای بیشترین تعداد پژوهشگر پراستناد ۲ درصد در طی دوران خدمت علمی پژوهشگر هستند، ارائه شده است.

جدول ۲. توزیع تعداد دانشمندان پراستناد ۲ درصد برتر در دانشگاه‌های کشور در دوران خدمت علمی پژوهشگر

در جدول ۳ - تعداد پژوهشگران پراستناد ۲ درصد برتر کشور به تفکیک حوزه موضوعی براساس پایگاه داده در سال ۲۰۲۱ مشاهده می‌شود. قابل توجه است که توزیع پژوهشگران در حوزه‌های موضوعی یکسان نیست.

جدول ۳. پژوهشگران پراستناد ۲ درصد برتر کشور به تفکیک حوزه موضوعی در سال ۲۰۲۱

در جدول ۴، تعداد پژوهشگران پراستناد ۲ درصد برتر کشور به تفکیک حوزه موضوعی در دوران خدمت علمی پژوهشگر مشاهده می‌شود.

جدول ۴. پژوهشگران پراستناد ۲ درصد برتر کشور به تفکیک حوزه موضوعی در دوران خدمت علمی پژوهشگر

همانطور که در جدول‌های ۳ و ۴ مشاهده شد، پنج حوزه موضوعی که بیشترین تعداد پژوهشگران ایرانی پراستناد ۲ درصد برتر را دارد عبارتند از پزشکی بالینی، مهندسی، فناوری‌های راهبردی (هوش مصنوعی، نانو، فرایندهای ساخت پیشرفته و…)، شیمی، و فناوری اطلاعات و ارتباطات.

در نمودار ۳، تعداد پژوهشگران ایرانی پراستناد ۲ درصد برتر به تفکیک حوزه¬های موضوعی در سال‌های مختلف نشان داده شده است.

نمودار ۳. توزیع پژوهشگران پراستناد ۲ درصد برتر در حوزه‌های موضوعی طی سال‌های گذشته

در نمودار ۴، تعداد پژوهشگران ایرانی پراستناد ۲ درصد برتر به تفکیک حوزه‌های موضوعی در دوران خدمت علمی پژوهشگر نشان داده شده است.

نمودار ۴. پژوهشگران ایرانی پراستناد ۲ درصد برتر به تفکیک حوزه‌های موضوعی در دوران خدمت علمی پژوهشگر